Archive for Δεκέμβριος 2012
Η απόφαση του Αρείου Πάγου επί της αιτήσεως αναστολής του υπ. Οικονομικών – απ. 227/2012 ΑΠ
Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι για λόγους δημοσίου συμφέροντος και προκειμένου το Δημόσιο να μην υποστεί σημαντική βλάβη στα έσοδα του και να μην τεθεί σε σοβαρό κίνδυνο η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων από τη μη είσπραξη του τέλους, η ΔΕΗ οφείλει να συνεχίσει να εισπράττει το τέλος ηλεκτροδότησης μέσω των λογαριασμών της.
Στο διατακτικό της απόφασης [PDF], παρ’ όλα αυτά, επισημαίνεται ότι η ΔΕΗ οφείλει να μη διακόπτει την παροχή ρεύματος στους καταναλωτές, οι οποίοι αδυνατούν να καταβάλουν το τέλος, μέχρι να εκδοθεί απόφαση επί των αιτήσεων αναιρέσεως. Τέλος, σημειώνεται ότι η δικάσιμος για την εκδίκαση των τελευταίων έχει οριστεί για τις 22 Μαρτίου 2013.
Χριστούγεννα: Η Ελευθέρωση του Θεού από την Θεότητά του και … ας δείξουμε Υπομονή ακόμη και στη δικαιολογημένη οργή μας
Eρωτική πρόσβαση σε «νόημα»
Tου Χρηστου Γιανναρα, «Κ» 22-23/12/2012
(στον υπερδεσμό της εφημερίδας που υπάρχει πιο πάνω υπάρχουν και σχόλια στο άρθρο. Αυτό καθιστά το άρθρο λίγο ακόμηπιο ενδιαφέρον. Οι αμφισβητήσεις ιδίως εναντίον του Γιανναρά αξίζουν πάντοτε για περίσκεψη.
Πάντως προχωρώ σε κατά την γνωμη μου λίαν σημαντική και σπουδαία επισήμανση εντός του άρθρου. Με το οποίο δηλώνω σύμφωνος και ευχαριστημένος για αυτά που νομίζω ότι για άλλη μια φορά ο συγγραφέας βάζει στην θέση τους. Και μία θέση υψηλότατη).
Tο αν ο Θεός έγινε άνθρωπος δεν είναι είδηση δημοσιογραφική. Yπάρχουν δεδομένα της πραγματικότητας που δεν γνωστοποιούνται με πληροφόρηση ούτε με συλλογιστική ανάλυση.
Xιλιάδες άνθρωποι, κάτοικοι Aθηνών, βλέπουν κάθε μέρα μπροστά τους τον Παρθενώνα. Eχουν την πληροφόρηση ότι είναι σπουδαίο μνημείο Tέχνης, μοναδικό στην ανθρώπινη Iστορία. Δεν ξέρουν γιατί. Δεν υποψιάστηκαν ποτέ ότι σαρκώνει «νόημα» (αιτία και σκοπό) της ύπαρξης των υπαρκτών και της συνύπαρξης. Tο νόημα που οι Eλληνες ψηλαφούσαν στη συμπαντική αρμονία και τάξη: στον «κόσμο» – κόσμημα.
Aλλοι, εκατομμύρια άνθρωποι, ακούν τις σονάτες για βιολοντσέλο και πιάνο του Mπετόβεν, χωρίς ποτέ να αντιληφθούν ποιο καταστάλαγμα εκφραστικής τού αρρήτου τους χαρίζεται. Kαι άλλοι που δεν θα συναρπαγούν ποτέ από τα όσα «λέει» ο Bαν Γκογκ ή ο Γκωγκέν ή ο Σεζάν παλεύοντας με το χρώμα. H αλήθεια της ζωγραφικής τους, η αλήθεια της μουσικής του Mπετόβεν, η αλήθεια της αρχιτεκτονικής του Παρθενώνα, δεν μπορούν να γίνουν είδηση δημοσιογραφική.
Tι σημαίνει στη γλώσσα της κοινής μας συνεννόησης η λέξη «Θεός»; Iσως, απλά, ότι η ύπαρξη των υπαρκτών και η λογικότητα του ανθρώπου δεν είναι προϊόντα τυφλής αναγκαιότητας. Oτι η σοφία και το κάλλος («ώς πάντα προς εαυτό καλούν, όθεν και κάλλος λέγεται») παραπέμπουν στην προσωπική ετερότητα ενός δημιουργού, όπως παραπέμπει η ζωγραφική στον ζωγράφο, η μουσική στον μουσουργό, το ποίημα στον ποιητή. Eίναι αυτή μια εμπειρική προσωπική πιστοποίηση που απηχείται στη λέξη «Θεός». Δεν συνιστά είδηση, δεν μεταβιβάζεται ως πληροφορία.
H διαφαινόμενη ένδειξη είναι πάντως και στοιχειώδης λογική παραδοχή. Πάνω σε αυτήν χτίζει η ψυχολογική ανάγκη τη θρησκεία. Tο ένστικτο της αυτοσυντήρησης, της αυτασφάλισης και θωράκισης του εγώ, απαιτεί σιγουριά, βεβαιότητες για να αντιταχθούν στο άγνωστο, στον τρόμο του θανάτου: Aπαιτεί δόγματα, αξιωματικές αποφάνσεις, παρηγορητικές προσδοκίες. Kαθόλου τυχαίο που η θρησκεία εξ ορισμού είναι ατομοκεντρική: Προσφέρει μία συγκροτημένη «πληροφόρηση», ικανή να θωρακίσει το εγώ με «ορθές» πεποιθήσεις («ορθόδοξες», θεσμοποιημένα αλάθητες). Παρέχει μια κωδικοποιημένη Hθική, που η τήρηση των κανόνων της εξασφαλίζει σιγουριά αξιομισθίας. Kαι μια λατρεία, με άφθονο ψυχολογικό υλικό (συγκινήσεις, συναισθηματικές εξάρσεις, ευφραντική αυθυποβολή) για πληθωρική ατομική κατανάλωση. Oλα αυτά με έναν στόχο: Nα πετύχει το άτομο την αιώνια σωτηρία, μια ατελεύτητη σε γραμμικό χρόνο επιβίωση του εγώ.
Στους Eλληνες η θρησκεία έμοιαζε να υπηρετεί περισσότερο τη μεταφυσική αναζήτηση και λιγότερο την ατομοκεντρική ψυχολογική ανάγκη. Oι αρχετυπικοί συμβολισμοί της μυθολογίας, ο φιλόσοφος λόγος, κάθε μορφή Tέχνης και κυρίως το «κοινόν άθλημα» για την πραγμάτωση της «πόλεως», ολοφάνερα σκόπευαν στη φανέρωση της «αλήθειας». H θρησκευτική εικονολογία συχνά λειτουργούσε ως «γλώσσα» υπαινικτική αυτής της φανέρωσης. Γιατί η αλήθεια δεν ήταν ιδεολόγημα ή ψυχολόγημα. Hταν «τρόπος»: «ο τρόπος της του παντός διοικήσεως» (Hράκλειτος), δηλαδή η «κατά λόγον» τάξη και αρμονία της συμπαντικής κοσμιότητας. Kαι ο «τρόπος» δεν γνωρίζεται ως πληροφορία, ως είδηση. Mετέχεται, λέει ο μέγας Eφέσιος, τον γνωρίζουμε «κατά μετοχήν».
Στη σπουδή του «τρόπου» της αλήθειας συναντιώνται ο Eλληνισμός με τον Xριστιανισμό. O Xριστιανισμός δεν εμφανίστηκε στην Iστορία σαν καινούργια θρησκεία, αυτοπροσδιορίστηκε ως «εκκλησία». H εκκλησία των πολιτών στους Eλληνες ήταν η πραγμάτωση και φανέρωση του «τρόπου» της «πόλεως», τρόπου «κατ’ αλήθειαν» ύπαρξης και συνύπαρξης. Tο ίδιο και η εκκλησία των Xριστιανών. Mόνο που στους Xριστιανούς ο «τρόπος» της αλήθειας δεν ήταν η νομοτελειακά δεδομένη αναγκαιότητα λογικής αρμονίας και τάξης του σύμπανος. Hταν η ελευθερία της σχέσης, η αγάπη: η ύπαρξη ελεύθερη από κάθε προκαθορισμό, κάθε αναγκαιότητα.
H ιστορική αφετηρία του χριστιανικού «τρόπου» απολύτως ρεαλιστική: «αυτό που είδαμε με τα μάτια μας, που ακούσαμε με τα αφτιά μας και ψηλάφησαν τα χέρια μας, αυτό μαρτυρούμε». Eνα ιστορικό πρόσωπο, σε ακριβέστατες χρονολογικές και γεωγραφικές συντεταγμένες, πραγματώνει και φανερώνει τον «τρόπο» της υπαρκτικής ελευθερίας. Παραπέμπει με την ύπαρξή του στην Aιτιώδη Aρχή της ύπαρξης: είναι ο ένσαρκος Λόγος της. Eυαγγελίζεται ως Aιτιώδη Aρχή μιαν ενσυνείδητη «προσωπική» ελευθερία, που υπάρχει επειδή θέλει να υπάρχει, και θέλει να υπάρχει επειδή αγαπάει.
Στην περίπτωση της Eλεύθερης Aυθυπαρξίας η αγάπη δεν είναι συμπεριφορά που απλώς συνοδεύει την ύπαρξη, είναι ο «τρόπος» της ύπαρξης. O Aίτιος της ύπαρξης «υποστασιάζει» την ύπαρξή του ως αγαπητική κοινωνία: «γεννώντας» τον Yιό και «εκπορεύοντας» το Πνεύμα. Δεν είναι η θεότητά του που τον κάνει ελεύθερα αυθύπαρκτο, είναι η πατρότητα. H θεότητα θα ήταν αναγκαστικός προκαθορισμός, η πατρότητα (αγάπη) είναι επιλογή του, η ελευθερία του.
Eλεύθερος από τη θεότητά του ο Θεός μπορεί να υπάρξει και ως άνθρωπος. Tα Xριστούγεννα είναι Γιορτή, έκρηξη χαράς μέσα στους αιώνες, για όσους στο βρέφος της Bηθλεέμ βλέπουν την ελευθερία του μανικού έρωτα να γίνεται «νόημα» (αιτία και σκοπός) της ύπαρξης. Στη φάτνη ψηλαφούν τον Θεό ελεύθερον από τη θεότητά του, στην Aνάσταση τον άνθρωπο ελεύθερον από την ανθρωπότητά του. Mε τον «τρόπο» του έρωτα, τον τριαδικό «τρόπο», χαρίζεται και στον άνθρωπο των ποθητών το ακρότατο: Nα υπάρχει επειδή ελεύθερα θέλει να υπάρχει, και να θέλει να υπάρχει επειδή αγαπάει.
«Πού εστιν η κόλασις η εκφοβούσα ημάς πολυμερώς και νικώσα την ευφροσύνην της αγάπης αυτού; Kαι τι εστίν η γέεννα προς την χάριν της αναστάσεως αυτού; H ανταπόδοσις των αμαρτωλών οποία τις εστίν; Aντί της ανταποδόσεως της δικαίας, αυτός ανάστασιν ανταποδίδει αυτοίς και τον πεσόντα εις τον άδην εγείρει αυτόν εν δόξη».
Oι ερωτευμένοι τον Nυμφίο Θεό, συναγωγή αγίων, εκκλησία εκφρόνων. Aσχετοι με τη «βιο»-λογική της θρησκείας: την αλλοτρίωση της ζωτικής δίψας σε χρησιμοθηρία ξύλινης κηρυγματικής κενολογίας, σε αλτρουισμό κοινωφελών συσσιτίων, σε χρυσοστόλιστες στολές ανύπαρκτης εξουσίας, σε περιδεή ειδωλοποίηση του κότσου, της γενειάδας, του τούρκικου τσουμπέ. Πίσω από την παντοδαπή καταστροφή σήμερα της ελληνώνυμης κοινωνίας μας χαίνει αβυσσαλέο το κενό «νοήματος» του βίου και της συμβίωσης: η αλλοτρίωση της Eκκλησίας σε «επικρατούσα θρησκεία», ατομοκεντρική. Γι’ αυτό και τα Xριστούγεννα φτηνή φιοριτούρα, να μασκαρευτεί το κενό.
(Ακολουθεί το θαυμάσιο άρθρο του Αρχιεπισκόπου Αναστάσιου με ανάδειξη της ΥΠΟΜΟΝΗΣ ως το κεντρικό νόημα που αυτή την φορά προτείνετε να πάρουμε από αυτά τα Χριστούγεννα, από την ζωή του Χριστού. Σε αυτό [και για εμένα το κάνω] έχω κάνει επισημάνσεις σε πλείστα σημεία).
Με καρτερική υπομονή
Του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και Πάσης Αλβανίας κ. Αναστασιου, «Κ» 22-23/12/2012
«Ο δε Κύριος κατεθύναι υμών τας καρδίας… εις την υπομονήν του Χριστού» (Β΄ Θεσσ. 3:5)
Ο Λυτρωτής του κόσμου, την έλευση του Οποίου εορτάζουμε τα Χριστούγεννα, δεν ήλθε στη γη ως βιαστικός και ορμητικός ηγέτης να ανατρέψει διαμιάς την αμαρτωλή πραγματικότητα. Ο Λόγος του Θεού, γενόμενος άνθρωπος, δεν ζήτησε να διορθώσει τα πάντα σε λίγο διάστημα, να επιβάλει με ισχύ κοσμική τις αρχές που διακήρυξε για μια νέα δίκαιη κοινωνία. Από τα πρώτα χρόνια της παρουσίας Του μέσα στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους, κινήθηκε με θαυμαστή ΥΠΟΜΟΝΗ: Υπομονή στην αδιαφορία των κατοίκων της Βηθλεέμ, που δεν Τού προσέφεραν ούτε ένα λιτό κατάλυμα. Υπομονή στην παρανοϊκή εχθρότητα της πολιτικής εξουσίας, που αισθάνθηκε ότι απειλείται και έσπευσε να πάρει τα πιο βίαια μέτρα εναντίον Του. Υπομονή στις συνθήκες της ξενητειάς, όταν αναγκάσθηκε, μαζί με τη μητέρα Του και τον προστάτη Του Ιωσήφ, να καταφύγει σε ξένο τόπο, στην Αίγυπτο. Και αργότερα, για χρόνια πολλά, εργάσθηκε χειρωνακτικά με υπομονή, συμμετέχοντας σιωπηλά στον μόχθο του απλού λαού.
Και όταν έφθασε ο χρόνος για τη δημόσια αποστολή Του, για τη δημιουργία των αρχών μιας νέας κοινωνίας αγάπης, της Εκκλησίας, για τη διακήρυξη της αλήθειας, της ειρήνης και της δικαιοσύνης, και πάλι έδειξε αλύγιστη υπομονή: Στην απόρριψη του μηνύματός Του από τους διανοουμένους Γραμματείς και τους ευσεβοφανείς Φαρισαίους, υπομονή στις ανυπόστατες συκοφαντίες· υπομονή στις στενόκαρδες και μικρονοϊκές συμπεριφορές των δικών Του. Ακρα υπομονή στους εξευτελισμούς από τους αγροίκους στρατιώτες του ρωμαϊκού ολοκληρωτισμού. Υπομονή στην κορύφωση του μαρτυρίου του σταυρού.
Καθώς ατενίζουμε το πρόσωπο του ερχόμενου Μεσσία, ας αναλογισθούμε προσεκτικότερα «την υπομονήν του Χριστού». Και ας ζητήσουμε από «τον Θεόν της υπομονής και της παρακλήσεως» (Ρωμ. 15:5), τον Θεό της αγάπης, να κατευθύνει προς αυτήν τις καρδιές μας.
Ολοι γνωρίζουμε ότι οι σημερινές συνθήκες στον τόπο μας είναι ασυνήθιστα σκληρές. Μην αφήσουμε όμως την αποκαρδίωση να κάμψει το θυμικό μας, να παραλύσει τις δυνάμεις μας. Ας δείξουμε υπομονή ακόμη και στη δικαιολογημένη οργή μας, τη διάχυτη ένταση και τον πλανώμενο φόβο. Οταν μιλούμε, βεβαίως, για χριστιανική υπομονή, δεν εννοούμε μια παθητική αντιμετώπιση, ένα είδος στωικής στάσεως, κάποια μορφή νιρβάνας, παραιτήσεως από ευθύνες και δίκαια αιτήματα, αδιαφορία για κοινωνική δράση. Ο Χριστός άρθρωσε λόγο κριτικό –ας αναλογισθούμε τα κηρύγματά Του– λόγο αυστηρό –ας θυμηθούμε την αλυσίδα των «ουαί» κατά των Γραμματέων και Φαρισαίων (Ματθ. 23:33 εξ.). Εδιωξε από τον ναό εκείνους οι οποίοι τον είχαν κάνει «οίκον εμπορίου» (Ματθ. 21:33 Μαρκ. 11:17). Αλλά συγχρόνως, μας καλεί να μάθουμε από Αυτόν, ο οποίος είναι «πράος και ταπεινός τη καρδία» (Ματθ. 11:29), τη βαθιά εσωτερική υπομονή, ώστε να βρούμε την ειρήνη και την ισορροπία στις ψυχές μας.
Δεν συνιστά αδυναμία χαρακτήρος η χριστιανική υπομονή. Αντίθετα, μοιάζει με τη δύναμη της τροχοπέδης που προστατεύει από ατυχήματα, που εγγυάται την ασφάλεια της πορείας. Αλίμονο σε όποιον τολμήσει να ταξιδεύσει με αυτοκίνητο ή αεροπλάνο, που δεν διαθέτει γερά φρένα. Η αποτελεσματική τροχοπέδη προϋποθέτει δύναμη. Το ίδιο και η υπομονή. Ακόμη και τις μεγαλύτερες θλίψεις και δοκιμασίες τις μεταμορφώνει. Από την προσωπική του εμπειρία, ο Απόστολος Παύλος βεβαιώνει: «Ειδότες ότι η θλίψις υπομονήν κατεργάζεται, η δε υπομονή δοκιμήν (δοκιμασμένο χαρακτήρα), η δε δοκιμή ελπίδα, η δε ελπίς ου καταισχύνει» (Ρωμ. 5:3-5).
Με την υπομονή, ο άνθρωπος αξιοποιεί καλύτερα τις νοητικές και συναισθηματικές του δυνάμεις. Αδελφωμένη η υπομονή με την ήρεμη επιμονή, ανοίγει περάσματα σε πολλά αδιέξοδα: στις οικογενειακές σχέσεις, στις κρίσεις υγείας, στις ποικίλες οικονομικές δυσκολίες, στη μορφωτική διαδικασία, στην επιστημονική έρευνα, στις δημιουργικές προσπάθειες. Οδηγεί τον άνθρωπο στην ωριμότητα. «Η δε υπομονή έργον τέλειον εχέτω, ίνα ήτε τέλειοι και ολόκληροι εν μηδενί λειπόμενοι» (Ιακ. 1:4).
Η Αγία Γραφή έχει προβάλει πολλά πρότυπα υπομονής, από τα οποία γνωστότερα είναι του Αβραάμ (Εβρ. 6:15), του Ιώβ (Ιακ. 5:11), της Θεοτόκου. Κυρίως όμως μας καλεί να μιμηθούμε «την υπομονή του Ιησού»: «δι’ υπομονής τρέχωμεν τον προκείμενον ημίν αγώνα, αφορώντες εις τον της πίστεως αρχηγόν και τελειωτήν Ιησούν» (Εβρ. 12:1-2, 4 εξ.). Και με το βλέμμα μας προσηλωμένο σ’ Αυτόν, να αντιμετωπίζουμε με καρτερική υπομονή τις δοκιμασίες που ορθώνονται μπροστά μας. Ιδιαίτερα, όσοι μεταφέρουν το Ευαγγέλιο, την αλήθεια του Χριστού σε παλαιά και νέα σύνορα, όσοι είναι «διάκονοι» και απεσταλμένοι Του, έχουν κληθεί σε μια πιο στενή συμμετοχή στο έργο και στο πάθος Του, «εν υπομονή πολλή, εν θλίψεσιν, εν ανάγκαις, εν στενοχωρίαις…» (Β΄ Κορ. 6:4).
Κατ’ εξοχήν απαιτείται υπομονή στις μέρες μας, για να πετύχουμε την αλληλεγγύη και την ομοψυχία που έχει ανάγκη ο τόπος. Για να ξεπεράσουμε την κρίση. Με την υπομονή θα κερδίσουμε τη ζωή μας (πρβλ. Λουκ. 23:19).
Ολα όσα τονίζονται αυτές τις εορταστικές ημέρες, αδελφοί μου, –ειρήνη, αγάπη, ελπίδα και η υπομονή που υπογραμμίσαμε σήμερα– είναι μεταξύ τους αλληλένδετα. Οπως στο σώμα μας, τα διάφορα ζωτικά συστήματα, π.χ. το νευρικό, το μυϊκό, το κυκλοφορικό. Το καθένα εξαρτάται από το άλλο, στηρίζει και ενισχύει το άλλο. Η υπομονή, λοιπόν, δεν είναι κάτι το μοναχικό, το αυτόνομο. Ενεργεί μαζί με την πίστη (νευρικό), την ελπίδα (μυϊκό), την αγάπη (κυκλοφορικό), η οποία «πάντα υπομένει» (Α΄ Κορ. 13:8).
Προς αυτή τη μορφή υπομονής ας ικετεύσουμε τον Κύριο, «τον Θεόν της αγάπης», να κατευθύνει τις σκέψεις μας, αλλά, κυρίως, τις καρδιές μας, αυτές τις εορτές των Χριστουγέννων. «Την υπομονήν του Χριστού», την ήρεμη, την ανθεκτική, την αδαμάντινη. Και ο «Ηλιος της Δικαιοσύνης», νικητής, και πάλι θα λάμψει μέσα από τη βαριά συννεφιά, για να φωτίσει και να θερμάνει την καρδιά μας. Με καρτερική υπομονή ας πορευθούμε ιδιαίτερα στο νέο χρόνο, για να υπερβούμε τα πολυποίκιλα προβλήματα και τις απρόβλεπτες αντιξοότητες.
Ευλογημένα Χριστούγεννα!
άρθρα για τους σκοτεινούς και βάρβαρους Γερμανούς και τους καταδικασμένους εμάς
O χαμένος πολιτισμός του «δημοσίου συμφέροντος»
(άρθρο που στηρίζει την θέση ότι η ιδιωτικότητα και το ιδιωτικό προέχει για τους επικαιρικά κυρίαρχους της τωρινής Ευρώπης, τους Γερμανούς. Που όμως κατά βάθος παραμένουν -κατά την άποψή μου- ακόμη, περισσότερο πρωτόγονοι από άλλους ευρωπαϊκούς πολιτισμούς. «Βάρβαροι» κατά τον συγγραφέα του άρθρου.)
Tου Χρηστου Γιανναρα, «K» 16/12/2012
Στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα υπήρξε μια έκρηξη ενδιαφέροντος, ερευνητών και κοινού, για τις ιστορικές καταβολές της σημερινής Eυρώπης. Aφορμή πρέπει να ήταν οι προσπάθειες της ευρωπαϊκής ενοποίησης: Tο όραμα να οικοδομηθεί μια Eυρώπη ενωμένη, ύστερα από τόσους αιώνες πολυαίμακτων συρράξεων και με νωπή τη φρίκη δύο ενδοευρωπαϊκών πολέμων που έγιναν παγκόσμιοι βυθίζοντας την ανθρωπότητα σε απερίγραπτη θηριωδία.
Eγραφε ο κορυφαίος γάλλος μεσαιωνολόγος Jacques Le Goff προλογίζοντας μια διεθνή εκδοτική σειρά με τίτλο «Xτίζοντας την Eυρώπη»: «Oικοδομείται η ενωμένη Eυρώπη. Eίναι μια μεγάλη ελπίδα. Δεν θα πραγματωθεί το όραμα, αν αγνοήσουμε την Iστορία. Mια Eυρώπη χωρίς την ιστορία της θα ήταν ορφανή και δυστυχισμένη. Γιατί το σήμερα έρχεται από το χθες και το αύριο βγαίνει από το παρελθόν. Eνα παρελθόν που δεν πρέπει να παραλύει το παρόν, αλλά να το βοηθάει να είναι διαφορετικό, με πιστότητα στις καταβολές του, και καινούργιο, επειδή σαρκώνει την πρόοδο».
Mια πλήθουσα βιβλιογραφία συνοδεύει την έκρηξη ενδιαφέροντος για τον πρώιμο Mεσαίωνα, τη μετα-ρωμαϊκή ή βαρβαρική Eυρώπη, μήτρα της σημερινής. Θα ήθελα να συστήσω στον αναγνώστη μου το σύντομο, συναρπαστικό μελέτημα του Michel Rouche, καθηγητή της πρώιμης μεσαιωνικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Λίλλης αρχικά και της Σορβόννης μετέπειτα. Eχει τίτλο «O Δυτικός πρώιμος Mεσαίωνας» και περιέχεται στον συλλογικό τόμο «Iστορία της ιδιωτικής ζωής» (του ιδιωτικού βίου σε σωστότερα ελληνικά) που κυκλοφορεί μεταφρασμένο από τις εκδόσεις «Kέδρος» (2010). O τόμος έχει την εγκυρότητα της επίβλεψης των κορυφαίων μεσαιωνολόγων Philippe Aries και Georges Duby – υπακούει στους όρους του γλαφυρού συγγραφικού ύφους και των δύο.
Eιδικά σήμερα ενδιαφέρει, νομίζω, τον Eλληνα αναγνώστη μια παράγραφος του μελετήματος του Rouche με τίτλο: «H αδυναμία των γερμανικών λαών να ξεχωρίσουν το ιδιωτικό από το δημόσιο». Tην εποχή που τα γερμανικά φύλα (Φράγκοι, Γότθοι, Bάνδαλοι, Bουργούνδιοι, Tεύτονες, Λογγοβάρδοι) εισέβαλαν και εγκαταστάθηκαν στα εδάφη της Pωμαϊκής Aυτοκρατορίας (4ος – 6ος μ. X. αι.) ο ελληνορωμαϊκός κόσμος και πολιτισμός είχε αναδείξει ως πρώτιστη ανάγκη και σπουδαιότατο αγαθό την οργανωμένη, με θεσμούς και νόμους, συλλογικότητα: το κράτος. Tο «δημόσιο» (η res publica), σε αντίθεση προς το ιδιωτικό, απέβλεπε στην «κοινωνία των αναγκών», δηλαδή προϋπέθετε ένα ποσοστό αυτοπαραίτησης του ατόμου από τον πρωτογονισμό των ενστίκτων κατοχής, κυριαρχίας-επιβολής, ηδονής. Kάτι τέτοιο ήταν αδιανόητο για τους Bαρβάρους. Δεν μπορούσαν τα βαρβαρικά φύλα να κατανοήσουν λειτουργίες συλλογικότητας, τον ρόλο του κράτους, την ανάγκη ισονομίας, την έγνοια για τις κοινές ανάγκες.
Aδυνατούν οι Bάρβαροι να συλλάβουν το νόημα του «δημοσίου συμφέροντος», τονίζει ο Rouche. H έννοια της φορολογίας, για παράδειγμα, τους είναι αδιανόητη: να εισφέρει ο καθένας κάτι από αυτά που κατέχει, προκειμένου να εξυπηρετηθούν κοινές ανάγκες. Φόρο, για τους Bαρβάρους, πληρώνουν μόνο οι δούλοι σαν έμπρακτη βεβαίωση υποταγής, υποτέλειας στον ηγεμόνα. Ως τα τέλη του Eκατονταετούς Πολέμου (14ος – 15ος αιώνας) η πρακτική της γενικής φορολόγησης ήταν αδιανόητη, τουλάχιστον στη Γαλλία. Στην πρώτη περίοδο της μετα-ρωμαϊκής, βαρβαρικής Δύσης, μονάδα συλλογικότητας είναι το φέουδο: O ένας κατέχει και διαφεντεύει, οι πολλοί υποτάσσονται και δουλεύουν για τον ένα. Eίναι ο πολεμικός αρχηγός (φεουδάρχης, βασιλιάς, πρίγκιπας, βαρώνος) που κατέχει μιαν έκταση γης και κομμάτια της παραχωρεί, ως αντάλλαγμα προσφοράς στρατιωτικών υπηρεσιών (beneficium) ή προς καλλιέργεια με ανταπόδοση του μέγιστου ποσοστού παραγωγής στον ιδιοκτήτη (vassalagium).
O ιστορικός της εποχής Γρηγόριος της Tours (6ος αι.) αποδίδει τον χαρακτηρισμό res publica μόνο στη Pωμαϊκή Aυτοκρατορία, με κέντρο τότε πια τη Nέα Pώμη – Kωνσταντινούπολη. «Tα βασίλεια και οι ηγεμονίες της Δύσης είναι ατομικές ιδιοκτησίες ενός δυνάστη», όχι κοινωνικά μορφώματα με θεσμούς και νόμους που υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον. H «ιδιωτικοποίηση των πάντων», (ακόμα και του πολέμου) είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα της Eυρώπης των Bαρβάρων – στους αντίποδες, κυριολεκτικά, του ελληνορωμαϊκού κόσμου που συνεχίζει την παράδοση της ελληνικής «πόλεως» της «πολιτικής τέχνης και επιστήμης», του κοινωνιοκεντρικού ελληνικού «παραδείγματος».
Ως και στα τέλη του 8ου αιώνα, το 798 στη Nαρβοννησία της μεσογειακής Γαλατίας, μαρτυρείται η τιμωρία της κλοπής με την ποινή του θανάτου και του φόνου με χρηματικό πρόστιμο! Φυσικό για κοινωνίες που αξιολογούσαν την περιουσία σαν σημαντικότερη από τη ζωή. Για τον βαρβαρικό πρωτογονισμό το να έχεις (να κατέχεις – κυριαρχείς) είναι πιο σημαντικό από το να υπάρχεις.
Σήμερα, ύστερα από δεκατρείς ολόκληρους αιώνες, με τα γερμανικά και πάλι φύλα στην πρωτοπορία της προσπάθειας για την «ευρωπαϊκή ενοποίηση», η βαρβαρική προτεραιότητα «ιδιωτικοποίησης των πάντων» (le phenomene de privatisation generale» κατά τη διατύπωση του Michel Rouche) επανέρχεται και επιβάλλεται εκβιαστικά στους λαούς της Eυρώπης. Ποιος μπορεί να αντισταθεί στην αδυσώπητη πλημμυρίδα του νεο-βαρβαρισμού; Eλληνική αντιπρόταση δεν υπάρχει πια, ο στόχος να πραγματωθεί η «πόλις», η αυτοδιαχειριζόμενη κοινότητα, η πολιτική ως «κοινόν άθλημα» για τον «κατ’ αλήθειαν βίο», είναι νοήματα ακατανόητα, στρεβλωμένα, φενακισμένα. Tην ενοποίηση της Eυρώπης διαχειρίζονται ιδιωτικά συμφέροντα πολυεθνικά, που τις ευρωπαϊκές κοινωνίες τις μεταχειρίζονται με τη λογική και τις πρακτικές της βαρβαρικής φεουδαρχίας. Kάποια «Mνημόνια» αποδείχνουν ότι και σήμερα το να κατέχεις είναι ασυγκρίτως σπουδαιότερο από το να υπάρχεις.
Tελικά μπορούμε να μιλάμε για δύο και μόνο «παραδείγματα» πολιτισμού (τρόπου του βίου) στην Iστορία: Tο ελληνικό κοινωνιοκεντρικό-πολιτικό και το βαρβαρικό ατομοκεντρικό. Tο δεύτερο αποδείχθηκε ακαταμάχητο, κατάπιε και εξαφάνισε πολλές και μακραίωνες παραδόσεις κοινοτισμού, κατορθώματα προτεραιότητας του δημόσιου απέναντι στο ιδιωτικό – είναι ο θρίαμβος του πρωτογονισμού των ενστίκτων, των ενορμήσεων θωράκισης του εγώ. Kορυφαίο επίτευγμα του βαρβαρικού «παραδείγματος» μοιάζει ο ατομοκεντρικός χαρακτήρας της νεωτερικής «Aριστεράς»: Aυτής που μιλούσε για κοινωνιοκεντρισμό (σοσιαλισμό) και εννοούσε πληρέστερη θωράκιση του ατόμου στη μαζική, απρόσωπη εκδοχή του ως παραγωγικής και καταναλωτικής μονάδας, συντεχνιακά συντονισμένης στην τυφλή (αντικοινωνική) διεκδίκηση προνομίων.
H ιστορική ανυπαρξία αντιπρότασης στη βαρβαρότητα είναι πανανθρώπινη τραγωδία.
Ακολουθεί το άρθρο του Νίκου Κωνσταντάρα για τα παραμύθια των αδερφών Γκρίμ. Λϊαν ενδιαφέρον το πρώτο και μεγαλύτερο μέρος του όπου δια μεσου αυτών των σκληρών στην πραγματικότητα παραμυθιών φωτίζεται το σκοτάδι που ενυπάρχει στην γερμανική ψυχή.
Οι Γκριμ, οι Γερμανοί και τα δικά μας παραμύθια
Tου Νικου Κωνστανταρα, «Κ» 22-23/12/2012
Αυτές τις μέρες, στη Γερμανία εορτάζονται -με αρκετή αμφιθυμία- τα 200 χρόνια από την έκδοση των παραμυθιών που συνέλεξαν και επιμελήθηκαν οι αδελφοί Γκριμ. Αμφιθυμία, επειδή τα πιο γνωστά και «πηγαία» παραμύθια του κόσμου θεωρούνται τουλάχιστον σε ένα βαθμό υπεύθυνα για το σκοτάδι που πιστεύουν κάποιοι Γερμανοί ότι υπάρχει μέσα τους. Τα παραμύθια και οι λαϊκές παραδόσεις, η θρησκεία, καθώς και η κυρίαρχη διήγηση της Ιστορίας παίζουν σημαντικότατο ρόλο στη διαμόρφωση εθνικής συνείδησης και συμπεριφοράς. Πολλά από τα σημερινά προβλήματα, αλλά και προτερήματα, των Ελλήνων μπορούν να εξηγηθούν από τη δική μας ανάγνωση της Ιστορίας, από τα δικά μας παραμύθια και την κυρίαρχη νοοτροπία.
Η περασμένη Πέμπτη ήταν η επέτειος της έκδοσης των 86 «Παιδικών και Οικογενειακών Παραμυθιών» των γλωσσολόγων και φιλολόγων Γιάκομπ και Βίλχελμ Γκριμ. Εκτοτε, η Κοκκινοσκουφίτσα, η Ωραία Κοιμωμένη, η Χιονάτη και οι Εφτά Νάνοι, οι Μουσικοί της Βρέμης και πολλές άλλες ιστορίες κατέκτησαν τον κόσμο, μπήκαν σε αμέτρητες παιδικές ψυχές. Γι’ αυτό γιορτάζεται η επέτειος, γι’ αυτό γίνεται ένα συνέδριο στην πόλη Κάσελ, κοντά στη γενέτειρα των Γκριμ, το οποίο ερευνά όλες τις πτυχές των παραμυθιών (από λεξικολογικές και ιστορικές έως ψυχαναλυτικές) και τις επιδράσεις τους σε άλλα έθνη και πολιτισμούς.
Η επέτειος, όμως, είναι ευκαιρία να εξεταστούν και άλλες, πιο σκοτεινές, παράμετροι αυτής της «κωδικοποίησης» της γερμανικής ψυχής. Πέρα από τα αγαπημένα παραμύθια, πολλά εκ των οποίων «εξαγνίστηκαν» μέσα από τη βιομηχανία θεάματος του Γουόλτ Ντίσνεϊ, υπάρχουν ιστορίες τρομακτικής βαρβαρότητας – με αδικίες, φόνους, κανιβαλισμούς, διαμελισμούς, κακές μητριές και καταστροφές αφελών παιδιών και ενηλίκων. Περιγράφουν έναν κόσμο σκληρό, άδικο και αμείλικτο, όπου η απροσεξία, η απερισκεψία, η αφέλεια, η απληστία, αλλά και η ατυχία έχουν μοιραίες συνέπειες. Οπως και η απείθεια.
Σήμερα, το βιβλίο των Γκριμ εκτιμάται περισσότερο στον υπόλοιπο κόσμο από ό, τι στην πατρίδα τους. Ο σχολιαστής Ματίας Μάτουσεκ, σε δοκίμιο στο περιοδικό Spiegel, έγραψε ότι «το πιο επιτυχημένο βιβλίο στη γερμανική γλώσσα» επιτρέπει την εξερεύνηση της «σκοτεινής ψυχής» του λαού ο οποίος εδώ και καιρό το αποστρέφεται. «Οι Γκριμ είναι δημοφιλέστεροι στην Κίνα απ’ ό, τι είναι εδώ» έγραψε ο Μάτουσεκ, σύμφωνα με τον Guardian. «Τι βλέπουν οι άλλοι σε εμάς που εμείς δεν βλέπουμε πια; Μήπως τυφλωθήκαμε από μία υπερβολική δόση σκοτεινών παραμυθιών;» αναρωτήθηκε, προσθέτοντας ότι η ναζιστική εποχή έσβησε το ενδιαφέρον των Γερμανών για τα παραμύθια. Οπως αναφέρει ο Guardian, στο βιβλίο «Ρίζες του γερμανικού εθνικισμού» του 1978 ο Λούις Σνάιντερ ισχυρίστηκε ότι οι αδελφοί Γκριμ συντέλεσαν στη διαμόρφωση κάποιων επικίνδυνων χαρακτηριστικών των Γερμανών, όπως η πειθαρχία, η υπακοή, ο αυταρχισμός, ο εκθειασμός της βίας και του εθνικισμού. Ο Γερμανός συγγραφέας Γκίντερ Μπίρκενφελντ είδε στα παραμύθια την εξήγηση για το «πώς οι Γερμανοί μπόρεσαν να διαπράξουν τα εγκλήματα του Μπέλσεν και του Αουσβιτς». Από τότε οι Γερμανοί προσπαθούν επιμελώς να χαράξουν διαφορετική πορεία.
Στην Ελλάδα δεν έχουμε ένα αντίστοιχο βιβλίο το οποίο αντικατοπτρίζει και, συνεπώς, καθορίζει νοοτροπίες και συμπεριφορές. Εχουμε, όμως, πολλά έργα και γεγονότα που συντελούν στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας, που επηρεάζουν τις αντιλήψεις και τις κινήσεις μας. Από τον κόσμο του Ομήρου, πριν από τη θέσπιση κοινωνικών και πολιτικών θεσμών που προστάτευαν ισόνομα τους πολίτες, μάθαμε ότι υπέρτατος θεσμός είναι να ευνοούμε τους δικούς μας (συγγενείς και φίλους) και να αδιαφορούμε ή και να βλάπτουμε τους εχθρούς μας. Οσο οι θεσμοί υπολειτουργούν, θα ανατρέχουμε σε τέτοιες συμπεριφορές, οι οποίες, με τη σειρά τους, υπονομεύουν τους θεσμούς. Εκτοτε, η Ιστορία, και ο τρόπος που αυτή μετατράπηκε σε λαϊκή διήγηση, σε παραμύθια και τραγούδια, είναι μια σειρά σπουδαίων επιτευγμάτων, όπως η Κλασική Αθήνα, η επέλαση του Αλεξάνδρου, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, καθώς και ήττες, αλώσεις, αιχμαλωσία, αντίσταση και ανόρθωση.
Μάθαμε να αντιστεκόμαστε, αλλά δύσκολα να συνεργαζόμαστε. Γνωρίζοντας τους κύκλους, τα ύψη και τα βάθη της ανθρώπινης περιπέτειας, όπως τα αντικατοπτρίζει η θρησκεία μας, μάθαμε να συγχωρούμε. Δύσκολα αποφεύγουμε τη συντριβή, αλλά δεν την αποδεχόμαστε. Η κορυφαία γιορτή μας είναι η Ανάσταση, όπου εμείς, οι αθεράπευτα ατομικιστές, εκφράζουμε τη συλλογική ευχή για δεύτερη ευκαιρία.
Ακολουθεί οξυδερκέστατο άρθρο της Ζέζας Ζήκου (Οικονομική Καθημερινή 16/12/2012), με επισημάνσεις για το ανάλγητο και ατελέσφορο όσων γίνονται και προγραμματισμένο να γίνει.
|
|
 |
|
|
|
ντοκιμαντέρ από τον Εξάντα για τον Χρυσό
ΧΡΥΣΟΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ: ΜΕΡΟΣ Β’, Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ
πηγή: http://www.exandasdocumentaries.com/gr/documentaries/chronologically/2012-2013
 |
Original Airdate:Tετάρτη, 28 Νοεμβρίου 2012, 23:30 – ΝΕΤ
ΜΕΡΟΣ Β’ / ΕΛΛΑΔΑ, «Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ» ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 58 min. «Ο Θησαυρός της Κασσάνδρας» είναι μια ακτινογραφία του σύγχρονου ελληνικού κράτους, πριν και κατά την διάρκεια της κρίσης. ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ Σενάριο, Σκηνοθεσία, Αφήγηση: Γιώργος Αυγερόπουλος / Επιτόπια Έρευνα & Οργάνωση Θέματος: Γεωργία Ανάγνου / Διεύθυνση Παραγωγής: Αναστασία Σκουμπρή / Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιάννης Αυγερόπουλος, Θεόφιλος Δαδής / Μοντάζ: Βασίλης Μάγκος, Άννα Πρόκου / Μουσική: Γιάννης Παξεβάνης / Τραγούδι: Σαβίνα Γιαννάτου / Μια παραγωγή της Small Planet για την ΕΡΤ © 2011 – 2012 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Original shooting format: HD 1080p25 / Ήχος: Dolby Stereo / Γλώσσα: Ελληνικά
|
||
ΧΡΥΣΟΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ: ΜΕΡΟΣ Α’, ΜΑΥΡΗ ΒΙΛΒΑ
 |
Original Airdate:ΜΕΡΟΣ Α’ / ΡΟΥΜΑΝΙΑ, «ΜΑΥΡΗ ΒΙΛΒΑ»
Τετάρτη, 14 Νοεμβρίου 2012, 23:35 – ΝΕΤ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 52 min. Δύο περιοχές της Ευρώπης. Μία στην Ρουμανία, μια στην Ελλάδα. Τις χωρίζουν χιλιόμετρα, αλλά τις ενώνει κάτι κοινό. Χρυσός στα Χρόνια της Κρίσης.
Η Ρόσια Μοντάνα είναι ένα χωριό 4.000 κατοίκων, φωλιασμένο σε μια καταπράσινη κοιλάδα στα Καρπάθια όρη της Ρουμανίας, με ιστορία 2.000 ετών. Στο υπέδαφός της κρύβει ένα θησαυρό, το μεγαλύτερο κοίτασμα χρυσού της Ευρώπης! Πρόκειται για 240 τόνους χρυσού συνολικά, που η καναδική εταιρεία Gabriel Resources σκοπεύει να εκμεταλλευτεί, κατασκευάζοντας στην περιοχή το μεγαλύτερο ανοιχτό ορυχείο εξόρυξης χρυσού της γηραιάς ηπείρου. Οι ιστορικά υψηλές τιμές του πολύτιμου μετάλλου καθιστούν την επένδυση για την εταιρεία ιδιαίτερα θελκτική. Το ρουμανικό κράτος από την πλευρά του, στην περίοδο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που διανύουμε, προσδοκά ότι αυτό το έργο θα του αποφέρει ανάπτυξη, θέσεις εργασίας και άμεσα κέρδη 4 δισ. δολάρια. Κι όμως, κάποιοι αποφασισμένοι κάτοικοι αντιστέκονται επί χρόνια, θεωρώντας ότι το χρυσάφι δεν είναι ο πραγματικός θησαυρός της Ρόσια Μοντάνα. Γιατί καθώς λένε, αν η πραγματοποίηση του ορυχείου προϋποθέτει τη μετεγκατάσταση των ανθρώπων, τη μόλυνση του περιβάλλοντος, και την καταστροφή της αρχαίας πολιτισμικής κληρονομιάς, ποιος θ’ αποφασίσει αν αξίζει η θυσία; Σενάριο, Σκηνοθεσία: Γιώργος Αυγερόπουλος / Επιτόπια Έρευνα & Οργάνωση Θέματος: Γεωργία Ανάγνου / Διεύθυνση Παραγωγής: Αναστασία Σκουμπρή / Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιάννης Αυγερόπουλος / Μοντάζ: Βασίλης Μάγκος, Άννα Πρόκου / Μουσική: Γιάννης Παξεβάνης / Μια παραγωγή της Small Planet για την ΕΡΤ © 2011-2012 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Original shooting format: HD 1080p25 / Ήχος: Dolby Stereo / Γλώσσες: Αγγλικά, Ελληνικά, Ρουμάνικα / Υπότιτλοι: Ελληνικοί |
άρθρο του καθ. Γ.Κ.Μπήτρου για τα αίτια της πτώχευσης καθώς και πρόταση για λύση
Τα αίτια της πτώχευσης και τι μέλλει γενέσθαι
Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να ξανακερδίσουμε την οικονομική ανεξαρτησία μας το συντομότερο δυνατό
Του Γεωργιου Κ. Μπητρου*, Οικονομική Καθημερινή 9/12/12
Από το 1821 μέχρι το 2008 η χώρα μας περιήλθε σε κατάσταση αδυναμίας να εκπληρώσει τις δανειακές της υποχρεώσεις πέντε φορές. Αυτό συνέβη τα έτη 1826, 1843, 1860, 1893 και 1932. Σε όλες τις περιπτώσεις οι Reinhart, Rogoff (2009, 91-2, 96) τεκμηριώνουν ότι υποχρεωθήκαμε σε παραχωρήσεις προς τους δανειστές μας που έφθαναν μέχρι και στην υποτέλεια στις «μεγάλες δυνάμεις». Κανονικά λοιπόν θα έπρεπε ως χώρα να έχουμε πλέον αποκτήσει τη σωφροσύνη να μην υποθηκευτούμε ξανά στους δανειστές μας. Αλλά εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι αποδειχθήκαμε επιλήσμονες και επιπόλαιοι. Οπότε όλους τώρα μας απασχολεί το ερώτημα: Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να ξανακερδίσουμε την ανεξαρτησία μας το συντομότερο δυνατό; Θα προσπαθήσω να το απαντήσω, αφού προηγουμένως επικεντρώσω σε δύο θέματα που προηγούνται. Αυτά είναι να εξηγήσω, πρώτον, τι ακριβώς συνέβη και, δεύτερον, γιατί φτάσαμε εδώ που βρισκόμαστε.
Πώς ήλθαν τα πάνω-κάτω
Πριν από το 1974 η Ελλάδα διέθετε την πλέον ταχύρρυθμα αναπτυσσόμενη οικονομία της Ευρώπης. Χωρίς αμφιβολία ήταν η Τίγρης της Ευρώπης. Ως τέτοια πέτυχε: Υψηλότατη οικονομική ανάπτυξη (≈ 7%, 1954-1973). Ζηλευτή σταθερότητα τιμών (≤2,5%). Θεαματική συρρίκνωση της ανεργίας (≤2,5%). Ισοζύγιο πληρωμών σε διαχειρίσιμη ισορροπία. Βελτίωση και επέκταση των κοινωνικών υπηρεσιών. Ελάχιστο δημόσιο χρέος (≤12,5% του ΑΕΠ το 1974).
Μετά το 1974 η κατάσταση άρχισε να χειροτερεύει, στην αρχή συγκρατημένα και στη συνέχεια γρήγορα. Κατά την περίοδο 1974-2008: Η οικονομική ανάπτυξη έπεσε στο ένα τρίτο (≈ 2,4%). Ο πληθωρισμός ήταν από 2πλάσιος μέχρι 4πλάσιος του μέσου ευρωπαϊκού. Η ανεργία την περίοδο 1980-2000 υπερδιπλασιάστηκε (≈ 6%), ενώ τη δεκαετία του 2000 σχεδόν τετραπλασιάστηκε (≈ 9%).
Τα ελλείμματα στο ισοζύγιο πληρωμών έγιναν εκρηκτικά και συγκρατήθηκαν μόνο χάρη στην τεράστια βοήθεια από την Ε.Ε.
Τα δημόσια ελλείμματα ανέβασαν το δημόσιο χρέος σε αυτοτροφοδοτούμενο ύψος (≈ 125% του ΑΕΠ το 2008).
Οπότε, τελικά, από το 2009 περιήλθαμε υπό την οικονομική κηδεμονία των πιστωτών μας.
Κάποιοι οικονομολόγοι ίσως σκεφτούν ότι το πιο πάνω εκπληκτικό πισωγύρισμα συνέβη γιατί πριν από το 1974 η ελληνική οικονομία ήταν οιονεί κλειστή, ενώ μετά την πλήρη ένταξη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.) το 1981, ανοίχθηκε στον διεθνή ανταγωνισμό. Ομως, γνωρίζουμε ότι, κατά τη δεκαετία 1974-84, η δασμολογική προστασία των εγχώριων παραγωγικών δραστηριοτήτων δεν μειώθηκε και εντούτοις σε μέσους όρους όλοι οι κρίσιμοι δείκτες χειροτέρευσαν δραστικά. Γι’ αυτό, κατά την άποψή μου, το πισωγύρισμα μετά το 1974 οφείλεται, κατά κύριο λόγο, αν όχι αποκλειστικά, σε τρεις ομάδες άλλων παραγόντων. Η πρώτη και η πλέον σημαντική έχει να κάνει με την αντιαναπτυξιακή στροφή που πήραν οι θεσμοί του κράτους μετά τη θέσπιση του Συντάγματος του 1975. Η δεύτερη σχετίζεται με τις ανεξέλεγκτες δυσπλασίες που αναπτύχθηκαν στον χώρο της δημόσιας διοίκησης και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα λόγω του πλειοδοτικού κομματικού ανταγωνισμού. Και, τέλος, η τρίτη ομάδα αρνητικών παραγόντων πηγάζει από τις οικονομικές πολιτικές που εφαρμόστηκαν. Για επιβεβαίωση, επικαλούμαι τους ακόλουθους τεκμηριωμένους συλλογισμούς:
Πριν από το 1974 το πολιτικό και κοινωνικό κλίμα ήταν φιλικό προς την επιχειρηματικότητα, εγχώρια και ξένη. Η δημόσια διοίκηση είχε τα χάλια της, αλλά καθώς ήταν οργανωμένη ιεραρχικά, δεν είχε μεγάλα περιθώρια να κωλυσιεργεί και να διαπλέκεται. Οι δημοσιονομικές πολιτικές, αν και προσανατολισμένες στη δημόσια κατανάλωση, κάλυπταν τις ανάγκες των ιδιωτικών επενδύσεων σε δημόσιες υποδομές. Η νομισματική πολιτική στόχευε στη σταθερότητα των τιμών, ενώ η αναποτελεσματικότητα που πήγαζε από την έλλειψη ανταγωνισμού στις επιμέρους αγορές ήταν συγκρατημένη. Επομένως, τουλάχιστον το θεσμικό περιβάλλον και οι μακροοικονομικές πολιτικές λειτουργούσαν φιλικά προς την οικονομική ανάπτυξη και επέφεραν αναπτυξιακά αποτελέσματα τα οποία αντιστάθμιζαν κατά πολύ τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις ασκούνταν από την πλημμελή λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και τις στρεβλώσεις που εισήγαγαν στη δομή της οικονομίας οι μικροοικονομικές και οι διαρθρωτικές πολιτικές.
Μετά το 1974, το επιχειρηματικό περιβάλλον άλλαξε άρδην. Από τη μια μεριά, το Σύνταγμα του 1975, οι εθνικοποιήσεις μεγάλων επιχειρήσεων και οι ρυθμίσεις μιας οιονεί κεντρικά διευθυνόμενης οικονομίας που εισήγαγε η Ν.Δ. ως κυβέρνηση, και από την άλλη, με τις δεσμεύσεις για την εγκατάσταση σοσιαλισμού «τρίτου δρόμου» και τις άλλες διακηρύξεις του Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ, ως αξιωματικής αντιπολίτευσης, το κράτος έγινε από ανταγωνιστικό έως και εχθρικό προς την επιχειρηματικότητα. Επιπλέον, η Δημοκρατία, τύποις και ουσία, υποκαταστάθηκε από την κομματοκρατία. Η δημόσια διοίκηση με τις μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε το ΠΑΣΟΚ το 1985 διαλύθηκε, ενώ ο κ. Ανδ. Παπανδρέου ως πρωθυπουργός έκανε ακριβώς τα αντίθετα όσων υποστήριζε δύο δεκαετίες νωρίτερα στο βιβλίο του Papandreou (1962, 103-105). Η δημοσιονομική πολιτική προσανατολίστηκε κυρίως στη δημόσια κατανάλωση σε βάρος των επενδύσεων σε υποδομές. Οι συνολικές και οι ιδιωτικές επενδύσεις ως ποσοστό στο ΑΕΠ μπήκαν σε μακροχρόνια πτωτική τάση. Οι ξένες επιχειρήσεις άρχισαν να εγκαταλείπουν την Ελλάδα και οι ελληνικές επιχειρήσεις να φεύγουν και να εγκαθίστανται σε γειτονικές χώρες, και γενικά η φθίνουσα πορεία της χώρας εξελίχθηκε όπως ακριβώς προβλεπόταν από τους οικονομολόγους, τις εργασίες των οποίων συμπεριλάβαμε στο Μπήτρος, Κολλίντζας (1992). Με άλλα λόγια, μετά το 1974, όλοι οι θεσμικοί παράγοντες και οι μακροοικονομικές πολιτικές που πριν ευνοούσαν την οικονομική ανάπτυξη αντιστράφηκαν, ενώ η δημόσια διοίκηση και οι διαρθρωτικές πολιτικές που λειτουργούσαν ανέκαθεν επιβραδυντικά ενισχύθηκαν, χωρίς περίσκεψη, από τις κυβερνήσεις της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ. Μάλιστα, δεδομένου ότι μετά το 1984 προστέθηκε στους αρνητικούς παράγοντες και ο βαθμιαίος δασμολογικός αφοπλισμός έναντι των χωρών της Ε.Ε., η καθίζηση της οικονομικής ανάπτυξης έγινε μονόδρομος.
Στην πραγματικότητα, η πορεία προς τη σημερινή κατάληξη άρχισε πολύ πριν από το 1974. Πιο συγκεκριμένα, άρχισε από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, όταν αποφασίστηκε η οικονομική ανάπτυξη να επιδιωχθεί μέσα από την υποκατάσταση των εισαγωγών. Εξαιτίας αυτής της επιλογής, με εξαίρεση τους κλάδους της ναυτιλίας και του τουρισμού, όπου οι επιχειρηματίες εκ του αντικειμένου τους έπρεπε να παλέψουν στις διεθνείς αγορές για να κερδίσουν ζωτικό χώρο, οι φιλοδοξίες, τα σχέδια και το πεδίο δράσης της ελληνικής επιχειρηματικότητας περιορίστηκαν στο μικρό μέγεθος των αγορών της ελληνικής οικονομίας. Αυτή η επισήμανση συνεπάγεται ότι το πρότυπο ανάπτυξης που υιοθετήσαμε εξέθρεψε διαχρονικά μια κλειστοφοβική επιχειρηματικότητα, με αμυντικό προσανατολισμό και με βαθιές εξαρτήσεις από το πολιτικό σύστημα, μέσω του κρατικοποιημένου τραπεζικού συστήματος. Σε αντίθεση με εμάς, τόσο ανόμοιες χώρες όσο π.χ. η Γερμανία, η Ταϊβάν, η Σιγκαπούρη και η Νότια Κορέα, όλες βρήκαν τον δρόμο για μεγάλη και διαρκή οικονομική ανάπτυξη κατά τη μεταπολεμική περίοδο με βάση αναπτυξιακά πρότυπα που βασίζονταν στις εξαγωγές και στη διεθνή ανταγωνιστικότητα. Τι θα είχε συμβεί αν είχαμε ακολουθήσει το παράδειγμά τους; Αυτό που θα είχε συμβεί είναι ότι η ελληνική επιχειρηματικότητα θα είχε αποκτήσει εξωστρεφή προσανατολισμό και οι επιδόσεις των ελληνικών επιχειρήσεων δεν θα περιορίζονταν από το μικρό μέγεθος των ελληνικών αγορών. Τότε το πρότυπο που θα είχε επικρατήσει θα ήταν αυτό της ανοιχτής και ανταγωνιστικής οικονομίας και κανένας πρωθυπουργός ή πολιτικό κόμμα δεν θα διενοείτο να το διαταράξει με ασυλλόγιστες επιλογές τρεις δεκαετίες αργότερα. Αλλά δυστυχώς επικράτησαν οι ιδέες και οι προτάσεις των υποστηρικτών της κεντρικά διευθυνόμενης κοινωνίας και οικονομίας [αυτή η εκτίμηση βασίζεται στα πορίσματα της ενδελεχέστερης έρευνας των Μπήτρος, Καραγιάννης (2012). Συμπληρωματικά ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί επίσης να συμβουλευτεί τις απόψεις και τις πληροφορίες που αναφέρονται στο Μπήτρος (2011)], οπότε η επιχειρηματικότητα υποτάχθηκε στους κυβερνητικούς στόχους και χειρισμούς.
Πέντε αιτίες του κακού και μία κρίσιμη πρόταση
Αν ύστερα από όσα ανέφερα μου ζητούσε κάποιος να κατατάξω σε μια κλίμακα φθίνουσας σπουδαιότητας τα αίτια που μας οδήγησαν στην πτώχευση, θα έλεγα ότι η ακόλουθη κατάταξη δεν πρέπει να αποκλίνει απ’ αυτή που λειτούργησε στην πραγματικότητα. Ασυνεπείς μεταβολές στους θεσμούς: 40%. Διόγκωση και διάλυση της δημόσιας διοίκησης: 20%. Ασυνεπείς οικονομικές πολιτικές: 20%. Κλειστοφοβική και διαπλεκόμενη επιχειρηματικότητα: 10%. Διεθνοποίηση: 5%. Αλλοι παράγοντες: 5%.
Απ’ αυτή τη διάγνωση έπεται ότι η έμφαση των προσπαθειών μας σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων πρέπει να επικεντρωθεί στις αντίστοιχες περιοχές. Ειδικότερα, σε κάθε μία απ’ αυτές πρέπει να υπάρξει ένα δικός μας κατάλογος μεταρρυθμίσεων, πέρα και πάνω απ’ αυτόν που εμπεριέχεται στα Μνημόνια, οι οποίες ανάλογα με τον εκτιμώμενο χρόνο υλοποίησης να κλιμακωθούν σε άμεσες (εντός 12 μηνών), βραχυπρόθεσμες (εντός 24 μηνών) και μεσοπρόθεσμες (εντός 36 μηνών). Προκειμένου λοιπόν να καταδείξω τι προτείνω, θα χρησιμοποιήσω τρία παραδείγματα με υπόβαθρο την υπόθεση ότι: η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών είναι υπέρ της διατήρησης της Αστικής Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και της παραμονής της χώρας μας στη Ζώνη του Ευρώ.
Α. Θεμελιακή αναθεώρηση του Συντάγματος του 1975. Επειδή θα με διευκολύνει στη συνέχεια, θα σταθώ στο άρθρο 106. Με βάση την ανάλυση που παραθέτει για το άρθρο αυτό ο Καζάκος (2007, 47-9), οδηγούμεθα στο συμπέρασμα ότι ουσιαστικά από το 1975 και μετά τα περιουσιακά δικαιώματα των Ελλήνων καταργήθηκαν, και βέβαια χωρίς ο απλός πολίτης να ενημερωθεί περί τούτου. Προς ενίσχυση αυτού του συμπεράσματος, μία μαρτυρία και ένα συμβάν. Ο Μαυρογορδάτος (1988, 138) γράφει: «Ποτέ πριν δεν είχε δείξει μια συντηρητική αστική κυβέρνηση τέτοια περιφρόνηση για το απαραβίαστο της ατομικής ιδιοκτησίας».
Οσον αφορά το συμβάν, αυτό έχει να κάνει με τη χρήση του εν λόγω άρθρου για τη δήμευση της περιουσίας του Σ. Ανδρεάδη, η οποία θα θυμούνται πολλοί περιλάμβανε δύο τράπεζες και 18 βιομηχανικούς ομίλους. Εγινε δε επί τη βάσει μιας επαίσχυντης έκθεσης που συντάχθηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος όταν διοικητής ήταν ο Ξ. Ζολώτας. Συνεπώς, κατά την άποψή μου, η διατήρηση και η εμβάθυνση της Αστικής Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας προϋποθέτει ότι το Σύνταγμα του 1975 θα πεταχτεί στο πυρ το εξώτερον και θα αντικατασταθεί από ένα Σύνταγμα δυτικού τύπου το οποίο θα προστατεύει τα περιουσιακά δικαιώματα των πολιτών από τις αυθαιρεσίες των κρατικών εξουσιών. Η δέσμευση γι’ αυτήν τη μεταρρύθμιση πρέπει να ληφθεί άμεσα και να υλοποιηθεί το πολύ μέσα σε 36 μήνες, γιατί αποτελεί την υπ’ αριθμό 1 προϋπόθεση για να ξεκινήσει ξανά μια υγιής και μακρόπνοη ενδογενής οικονομική ανάπτυξη.
Β. Μεταρρύθμιση στις αγορές και στο κράτος. Συχνά βγαίνουν στα κανάλια και στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης διάφοροι πολιτικοί και άλλοι μεγαλόσχημοι οι οποίοι διατείνονται ότι οι πνευματικοί άνθρωποι του τόπου δεν συμβάλλουν όσο θα έπρεπε στη συζήτηση για τις δέουσες δημόσιες επιλογές της χώρας. Κατά κανόνα είναι είτε απληροφόρητοι λόγω πολυπραγμοσύνης είτε ιδεολογικά προκατειλημμένοι. Προς επιβεβαίωση επικαλούμαι όσα πρότεινα στο Μπήτρος (1985). Σ’ αυτό το βιβλίο επισήμανα τις μοιραίες συνέπειες που επρόκειτο να έχουν οι διοικητικές παρεμβάσεις στις τιμές των αγαθών και υπηρεσιών που υιοθετούσαν οι ελληνικές κυβερνήσεις προκειμένου να εξυπηρετήσουν διάφορες οργανωμένες επαγγελματικές ομάδες του πληθυσμού. Μεταξύ των άλλων, αναφερόμουν στα αποκαλούμενα κλειστά επαγγέλματα και τεκμηρίωνα ότι ποτέ η χώρα μας δεν θα γινόταν ανταγωνιστική κάτω από αυτό το πλέγμα των ρουσφετολογικών ρυθμίσεων και των πολύμορφων φόρων υπέρ τρίτων. Σήμερα πρέπει κατεπειγόντως να προχωρήσουν όλες οι διαρθρωτικές αλλαγές, περιλαμβανομένης και της βαθιάς μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης, στην κατεύθυνση των προτάσεων των Μπήτρος, Αβραντίνης (2012).
Γ. Επανεκκίνηση της οικονομίας. Με τον τρόπο που οι ελληνικές (αλλά και οι ευρωπαϊκές) κυβερνήσεις προχωρούν στη δημοσιονομική προσαρμογή, είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος η οικονομία μας να περιέλθει σε μια μακροχρόνια ισορροπία έρπουσας ύφεσης ή, στην καλύτερη περίπτωση, σε μια μακροχρόνια ισορροπία χαμηλής ανάπτυξης. Οι σκέψεις που θα διατυπώσω πιο κάτω απαντούν στα ερωτήματα: Ποιο είναι το πρόβλημα και τι μπορούμε να κάνουμε;
Το πρόβλημα είναι ότι λόγω: (α) της επιδεινούμενης απομείωσης του εισοδήματος και του πλούτου των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων και των τραπεζών και (β) της παραλυτικής αβεβαιότητας που επικρατεί αναφορικά με τη σταθερότητα των θεσμών και του κοινωνικού περιβάλλοντος, ουδείς μπορεί να προβλέψει πότε θα σταματήσει ο κατήφορος. Ετσι, οι παράγοντες της πραγματικής οικονομίας δεν μπορούν να εκτιμήσουν την κατάσταση στην οποία μπορεί να περιέλθουν, με αποτέλεσμα να περικόπτουν τις δαπάνες τους και να επιτείνεται έτσι η ύφεση. Κατά συνέπεια, για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα πρέπει να εξουδετερώσουμε τα αίτια που τροφοδοτούν τον κύκλο της ύφεσης. Μπορούμε να κάνουμε κάτι; Και αν ναι, τι;
Δυστυχώς η κατάσταση έτσι όπως έχει διαμορφωθεί υπερβαίνει τις δυνατότητες των οικονομολόγων για έναν απλό λόγο. Οι μέθοδοι που γνωρίζουμε και διδάσκουμε για να αποδώσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα προϋποθέτουν την ύπαρξη ενός σταθερού θεσμικού περιβάλλοντος. Δηλαδή, σταθερό πολιτικό σύστημα, σταθερό και προβλέψιμο φορολογικό σύστημα, σταθερό εργασιακό περιβάλλον κ.λπ. Στη χώρα μας έχει γίνει προχωρημένη αποθεσμοποίηση. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν θεσμικές σταθερές. Οπότε οι οικονομολόγοι είμαστε αχρείαστοι. Γι’ αυτό, ας κάνουμε την ηρωική υπόθεση ότι σηκωνόμαστε ένα πρωί και πληροφορούμαστε ότι έγινε ένα θαύμα και όλοι οι απαραίτητοι θεσμοί αποκαταστάθηκαν και λειτουργούν όπως στις Δημοκρατίες της Δύσης. Υπ’ αυτήν την προϋπόθεση ισχύει ότι η επανεκκίνηση της οικονομίας μπορεί να γίνει μόνο μέσα από την επανεκκίνηση του ιδιωτικού τομέα. Αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν βρούμε τρόπο να λύσουμε το εξής σύνθετο πρόβλημα:
Τα χρέη του ιδιωτικού τομέα μόνο προς το τραπεζικό σύστημα ξεπερνούν το 100% του ΑΕΠ. Χάριν απλοποίησης ας δεχθούμε ότι οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά οφείλουν 130 και 100 δισ. ευρώ, αντίστοιχα. Ακόμη, ας υποθέσουμε ότι απ’ αυτές τις οφειλές ενυπόθηκες είναι για μεν τις επιχειρήσεις 100 δισ. ευρώ, για δε τα νοικοκυριά 70 δισ. ευρώ. Λόγω της απομείωσης της αξίας των ενυπόθηκων περιουσιακών στοιχείων (γης, βιομηχανικών εγκαταστάσεων, κατοικιών κ.λπ.), έστω τέλος ότι η πραγματική αξία των εν λόγω δανείων έχει πέσει στα 50 δισ. ευρώ για τις επιχειρήσεις και στα 40 δισ. ευρώ για τα νοικοκυριά. Συνεπώς, για να υπάρχει ελπίδα επανεκκίνησης του ιδιωτικού τομέα, πρέπει να βρεθεί τρόπος να απομειωθούν τα δάνεια των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών κατά 90 δισ. ευρώ. Το μείζον ερώτημα λοιπόν είναι πώς μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο.
Η πρότασή μου είναι να μην ανακεφαλαιοποιηθούν οι τράπεζες, αλλά με τα χρήματα που θα δοθούν στις τράπεζες να στηθεί μια νέα αμιγώς κρατική τράπεζα κατά τα πρότυπα της IBRD, η οποία να αγοράσει από τις τράπεζες όλα τα επισφαλή ενυπόθηκα δάνεια στις ονομαστικές τους τιμές. Αυτό σημαίνει ότι σε τελευταία ανάλυση η νέα τράπεζα θα δεσμευθεί να αγοράσει από τις τράπεζες δάνεια 170 δισ. ευρώ τα οποία στην πραγματικότητα θα αξίζουν 80. Η ουσία της πρότασής μου είναι ότι τα 90 δισ. ευρώ, που δεν μπορούν και ούτε πρόκειται ποτέ να εξυπηρετηθούν, να χρησιμοποιηθούν από τη νέα κρατική τράπεζα ως μοχλός για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Πώς; Με τον ακόλουθο κανόνα:
Οποια επιχείρηση ή νοικοκυριό δηλώνει στην εφορία αυξημένο εισόδημα κατά α% τού παραγράφονται β% από τα δάνεια που οφείλει στη νέα τράπεζα μέχρι του ποσού της πραγματικής αξίας των ενυπόθηκων εγγυήσεών τους.
Μάλιστα, για να αλλάξει ο προσανατολισμός όλων και να αρχίσουμε να κοιτάμε όλοι προς τα έξω και τις εξαγωγές, θα πρότεινα ο πιο πάνω κανόνας να διατυπωθεί ως εξής:
Οποια επιχείρηση ή νοικοκυριό δηλώνει στην εφορία αυξημένο εισόδημα κατά α% τού παραγράφονται β% από τα δάνεια που έχει στη νέα τράπεζα μέχρι του ποσού της πραγματικής αξίας των ενυπόθηκων εγγυήσεών τους. Για όποιο ποσοστό της αύξησης του δηλούμενου εισοδήματος προέρχεται από εξαγωγές, το ποσοστό της παραγραφής γίνεται (β+γ)% .
Δεδομένου ότι με την πρόταση αυτή όλοι κερδίζουν αν ενεργοποιηθούν, ευελπιστώ ότι η επανεκκίνηση της οικονομίας θα είναι ταχύτατη. Αν μάλιστα με τη βοήθεια των τεχνικών από το εξωτερικό γίνει το θαύμα και μπουν οι θεσμοί στη θέση τους, τότε μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα τα καταφέρουμε συντομότερα παρά αργότερα.
Συμπέρασμα
Οι οικονομικές επιδόσεις της Ελληνικής Δημοκρατίας κατά τη μεταπολεμική περίοδο παρουσιάζουν όλα τα χαρακτηριστικά μιας περιόδου αξιοσημείωτης επιτυχίας, την οποία διαδέχθηκε μια περίοδος εξίσου αξιοσημείωτης οπισθοδρόμησης. Κατά την άποψή μου, πρόκειται για μοναδική περίπτωση, η οποία πρέπει να διδάσκεται από τα δημοτικά σχολεία μέχρι τα πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, ώστε απλοί πολίτες, πολιτικοί και ειδικοί να μάθουν πως: (α) στη Δημοκρατία οι πολίτες μπορούν να παραπλανηθούν από επιπόλαιες και ιδιοτελείς ηγεσίες και να συναινέσουν σε μεταρρυθμίσεις και πολιτικές οι οποίες γονατίζουν τη Δημοκρατία και την οικονομία, (β) τα κόμματα εξουσίας καταλύουν τη Δημοκρατία, αυτονομούνται από τον έλεγχο των πολιτών ιδιοποιούμενα τη δημόσια διοίκηση και καταστρέφουν τους θεσμούς που είναι βασικοί για τη λειτουργία της ελεύθερης οικονομίας, (γ) οικονομικές πολιτικές που ενώ φαίνονται και είναι επιτυχημένες βραχυχρόνια, στον μακρύ χρόνο μπορούν να καταστούν καταστροφικές, αν δεν αναθεωρηθούν έγκαιρα, και (δ) πόσο λιγότερο κόστος έχει να προνοούμε παρά να μαζεύουμε τα συντρίμμια έπειτα από μια καταστροφή που μπορούσε να μην έχει συμβεί.
Αναφορές
– Καζάκος, Π. (2007) Αναθεώρηση του Συντάγματος και Οικονομία: Δοκίμιο Οικονομικής Ανάλυσης των Συνταγματικών Επιλογών, Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήσης.
– Μαυρογορδάτος, Γ. (1988) Μεταξύ Πιτυοκάμπτη και Προκρούστη: Οι Επαγγελματικές Οργανώσεις στη Σημερινή Ελλάδα, Αθήνα: Εκδόσεις Οδυσσέας.
– Μπήτρος, Γ. Κ. (1985) Οι Ελεγχοι των Τιμών και Οι Συνέπειές τους, Αθήνα: Ινστιτούτο Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών. (2011) Αναφορά σε Ολους τους Φίλους της Ανοικτής Κοινωνίας και της Ελεύθερης Οικονομίας, Φιλελεύθερα Κείμενα, 1, 76-107. (2012) Επί Τέλους Μειώστε το Κράτος Τώρα, Καθημερινή, 14/10/2012. Καραγιάννης, Α. Δ. (2012) Οι Σοσιαλιστικές Καταβολές του χ-Φιλελευθερισμού, Επιστήμη και Κοινωνία, 28, 167-206. Κολλίντζας, Τ. (1992) (Επιμέλεια), Αναζητώντας την Ελπίδα για την Ελληνική Οικονομία, Ινστιτούτο Μελετών Οικονομικής Πολιτικής, Αθήνα: Εκδόσεις Σταμούλη.
– Reinhart, C. M., Rogoff, K. (2009) This Time is Different: Eight Centuries of Financial Folly, Princeton, Princeton University Press.
– Papandreou, A. G. (1962) A Strategy for Greek Economic Development, Athens: Center of Planning and Economic Research.
* Ο κ. Γεώργιος Κ. Μπήτρος είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
για τον Τάκη Οικονόμου (απεργό πείνας στην Αλουμίνιο της Ελλάδος)
«Τι έκανες στον πόλεμο παππού»;
Της Ντίνας Δασκαλοπούλου, Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ, 13/12/2012
Ο Τάκης Οικονόμου σε λίγες μέρες θα γίνει παππούς. Και γι” αυτό αποφάσισε πρώτα να γίνει απεργός πείνας. Εργάτης από τα 22 του στη βαριά βιομηχανία, στα 48 του βρέθηκε «στο περιθώριο σαν συνδικαλιστής και στην απελπισία σαν εργαζόμενος.
Κι επειδή κάποτε το εγγόνι μου και τα τρία παιδιά μου θα με ρωτήσουν τι έκανα εγώ όταν η χώρα μου κατεδαφιζόταν, επέλεξα αυτή τη μορφή διαμαρτυρίας για να σπάσω τη σιωπή που επιβάλλουν τα ΜΜΕ γύρω από την Αλουμίνιον της Ελλάδος. Και για να ανάψω τη σπίθα σε μια φωτιά που πρέπει να συμπαρασύρει σε κοινό αγώνα όχι μόνο τους συναδέλφους, αλλά κι όλα τα εργοστάσια της χώρας».
Στην 8η μέρα της απεργίας του σήμερα, ο Οικονόμου έχει εγκατασταθεί στο γραφείο του σωματείου και παρακολουθείται από δύο γιατρούς. Οι επιπτώσεις στην υγεία του αρχίζουν να γίνονται ορατές, όπως και το κύμα αλληλεγγύης που αναπτύσσεται γύρω του. Εχει ήδη πετύχει την πρώτη νίκη: Από τον ΣΥΡΙΖΑ μέχρι το ΚΚΕ κι από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ μέχρι την Αντιφασιστική Κίνηση Λιβαδειάς, αλλά και συνάδελφοί του από όλους τους πολιτικούς χώρους συσπειρώνονται γύρω του.
Υπάρχουν κι άλλοι όμως που θεωρούν παρακινδυνευμένη την ενέργειά του εν μέσω διαπραγματεύσεων για τη νέα σύμβαση. Η πλειονότητα του Δ.Σ. του σωματείου του (ΠΑΣΚΕ, ΔΑΚΕ που κατεβαίνουν με κοινό ψηφοδέλτιο) τηρεί αποστάσεις «από την προσωπική του επιλογή».
«Στηρίζω τον Οικονόμου ανεπιφύλακτα», λέει ο εκλεγμένος με το ψηφοδέλτιο του ΠΑΜΕ, Βασίλης Τσιάρας. «Μας εκβιάζουν να δεχτούμε μείωση του εργατικού κόστους, σε μια εταιρεία κερδοφόρα που ετοιμάζεται να ανεβάσει την παραγωγή της. Για να μας διασπάσουν λένε σε όσους πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν ότι, αν δεν υποκύψουμε και δεν τελειώσουν οι διαπραγματεύσεις, δεν θα τους καταβάλουν εφάπαξ».
«Είναι μια πράξη αυτοθυσίας αυτή του συναδέλφου», λέει ο εργάτης στην Αλουμίνιον και πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Λιβαδειάς, Γιάννης Σταθάς, που τον Ιούνιο εξελέγη βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ. «Ο Μυτιληναίος αξιοποιεί πλήρως την αντεργατική νομοθεσία των μνημονίων. Αυτό που πρέπει να καταλάβει είναι πως αυτού του είδους οι βιομηχανικές μονάδες δεν κλείνουν ποτέ λόγω του εργατικού κόστους. Χρειάζεται εξειδικευμένους εργάτες, δεν μπορεί να ανακυκλώνει φτηνούς εργαζόμενους όπως τα σούπερ μάρκετ».
«Το εργοστάσιο ασφαλώς ανήκει σε ιδιώτη, αλλά η θάλασσα, η γη που του παραχωρήθηκε κι ο αέρας είναι δημόσια», λέει ο Τάκης Οικονόμου στην «Εφ.Συν.». «Επίσης, όλα τα προηγούμενα χρόνια της τεράστιας κερδοφορίας του, δεν μοιράστηκε μαζί μας τίποτα. Τώρα, που μειώνονται ίσως τα κέρδη του, θέλει να φορτώσει στους εργάτες όλη τη ζημιά. Αυτό ακριβώς που γίνεται στη χώρα ολόκληρη. Ε, λοιπόν, εγώ λέω: Δεν θα τους αφήσουμε».
τυχαίο; δεν νομίζω
Μηνυτήρια αναφορά για την καθυστέρηση στην έκδοση απόφασης από το ΣτΕ, για το τέλος επιτηδεύματος
Σύλλογος ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΙ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Με χθεσινή απόφαση του Διοικητικού του Συμβουλίου, ο Σύλλογος ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΙ, αποφάσισε να υποβάλει μηνυτήρια αναφορά κατά παντός υπευθύνου, για την υπερβολική καθυστέρηση στην έκδοση της απόφασης από το Συμβούλιο της Επικρατείας στην αίτηση ακύρωσης του τέλους επιτηδεύματος, που ο Σύλλογος και μέλη του είχαν υποβάλει στο Συμβούλιο της Επικρατείας στις 29 Αυγούστου 2011.
Στην αίτησή του, ο Σύλλογος ανέλυε τους λόγους για τους οποίους το συγκεκριμένο “τέλος” είναι στην ουσία φόρος, καθώς και τα επιχειρήματα για την αντισυνταγματικότητά του.
Η αίτηση είχε εισαχθεί κατεπειγόντως για συζήτηση στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, με βάση το νόμο 3900 περί πρότυπης δίκης, λόγω της σπουδαιότητας της υπόθεσης και του μεγάλου αριθμού πολιτών στους οποίους αφορούσε. Συζητήθηκε, μαζί με αιτήσεις άλλων πολιτών και φορέων που κατατέθηκαν κατά τις επόμενες μέρες, την 1η Νοεμβρίου 2011.
Παρά τη σπουδαιότητα της υπόθεσης και τη μεγάλη της σημασία για περισσότερους από ένα εκατομμύριο πολίτες και επιχειρήσεις, παρά το γεγονός ότι η απόφαση συναρτάται άμεσα με τα έσοδα του Προϋπολογισμού του Κράτους, παρά το γεγονός ότι ο Σύλλογος έχει διαμαρτυρηθεί τόσο προς τον Πρόεδρο του ΣτΕ, όσο και προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης για την παρατηρούμενη καθυστέρηση και τέλος, παρά το γεγονός ότι έχει ήδη υπάρξει υπέρβαση του διαστήματος των οκτώ μηνών που ο Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων ορίζει ως ανώτατο για την έκδοση μίας δικαστικής απόφασης, το Συμβούλιο της Επικρατείας εξακολουθεί να καθυστερεί στην έκδοση της ετυμηγορίας του.
Η καθυστέρηση στην κρίση από το Συμβούλιο της Επικρατείας του εάν η επιβολή του “τέλους” επιτηδεύματος είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα της χώρας μας, επέτρεψε στην Κυβέρνηση να εισπράξει -ενδεχόμενα και παρανόμως- το συγκεκριμένο “τέλος”, για δύο συνεχή χρόνια. Τη συνέχιση της καθυστέρησης, εξακολουθεί να εκμεταλλεύεται η Κυβέρνηση ακόμη και σήμερα, αφού -σύμφωνα με “διαρροές” από το Υπουργείο Οικονομικών- σχεδιάζεται μία περαιτέρω αύξηση του ποσού του “τέλους” (σε € 650 για τους ιδιώτες και σε € 1.000 για τις εταιρίες, από € 500 ετησίως), κάνοντας ακόμη πιο δυσχερή τη θέση εκατοντάδων χιλιάδων επαγγελματιών, οι οποίοι ήδη βρίσκονται σε τραγική οικονομική κατάσταση.
Το Δ.Σ. του Συλλόγου ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΙ, φοβούμενο και υποπτευόμενο την ύπαρξη δόλου στην καθυστέρηση της έκδοσης της απόφασης από το Συμβούλιο της Επικρατείας, μετά από μεγάλο προβληματισμό, αποφάσισε να ζητήσει από τις δικαστικές αρχές να διερευνήσουν τα αίτια της αδικαιολόγητης καθυστέρησης και την ύπαρξη ή όχι, δόλου.
Με την ενέργειά του αυτή, ο Σύλλογος θέλει κυρίως να ευαισθητοποιήσει την Κυβέρνηση, τις δικαστικές αρχές και βεβαίως την κοινωνία για μία σειρά ζητημάτων:
• Για το ζήτημα της υπερβολικής φορολόγησης των πολιτών και μάλιστα σε μία περίοδο κατά την οποία τα εισοδήματα είτε έχουν περιορισθεί, είτε έχουν απολεσθεί.
• Για την ανάγκη συσπείρωσης και κοινής δράσης των πολιτών, ενάντια στις άδικες πρακτικές του Κράτους.
• Για την ανάγκη της περισσότερο ορθολογικής και αποτελεσματικής λειτουργίας του Κράτους.
• Για το ρόλο της Δικαιοσύνης ως πυλώνα προστασίας των Δημοκρατικών Θεσμών και του Πολίτη.
• Για τις ανεπάρκειες στην απόδοση της Δικαιοσύνης, αλλά και τις δυσμενείς συνθήκες που παρατηρούνται σήμερα στη λειτουργία της.
Ο Σύλλογος θα καταθέσει τη μηνυτήρια αναφορά στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών εντός των προσεχών ημερών.
Γιάννης Σιάτρας
Πρόεδρος Δ.Σ.
Έλληνες Φορολογούμενοι
Μνησικλέους 2 & Μητροπόλεως 43
10556 Αθήνα
τηλ: 210 3242032, fax: 210 3242802
Μέλος του Taxpayers Association of Europe
http://www.forologoumenos.gr
Σχετικοί σύνδεσμοι:
Πηγή: www.forologoumenos.gr, 07-12-2012
(Έχει γραφτεί από LawyersVoice.gr Team, Δευτέρα, 10 Δεκέμβριος 2012)
περιβάλλον και πολιτική 