Archive for Οκτώβριος 2019
Το άρθρο που κατέβασε το energypress.gr
[ΔΔΣ: νομίζω ότι θα πρέπει να θεωρήσω τιμητικό το ότι το energypress αφού δημοσίευσε το κείμενο-εργασία μου μετά το κατέβασε. Είναι δύο πράγματα προφανή: 1) Τους ενόχλησε πολύ. 2) Αυτά που γράφονται σε αυτό ισχύουν και γιαυτό προτιμούν την συγκάλυψη και όχι τον επιστημονικό και δημοκρατικό διάλογο και αντιπαράθεση απόψεων.
Πάρα ταύτα το κείμενο έχει δημοσιευθεί και στο Portal 
στην διεύθυνση: https://www.michanikos-online.gr/%C…%CE%B9/ με αναφερόμενη μάλιστα πηγή το energypress. Έτσι υπάρχει άλλο ένα πρόσθετο τεκμήριο για την εξαγωγή συμπερασμάτων κλπ]
ΑΠΕ, Κλιματική Αλλαγή και η αντιμετώπιση των Αιολικών Πάρκων από την δικαστική εξουσία και τους πολίτες. Στοιχεία από την περίπτωση της Εύβοιας.
Δημήτριος Δ. Σουφλέρης
Δικηγόρος, επιμ/θείς στο ΕΚΠΑ στη Βιώσιμη Ανάπτυξη και το Περιβάλλον,
Imperialx Clean Power Professional Certificate
Oκτώβριος 2019
Πρόλογος
Η πολύ μεγάλη υπόθεση της αποκαλούμενης κλιματικής αλλαγής κατά την προσωπική μου άποψη χρησιμοποιείται άκριτα και καθ’ υπερβολήν για την υπέρμετρη ανάπτυξη των ΑΠΕ, ενώ η επιστημονική σύνεση θα απαιτούσαν περισσότερη δουλειά για το θέμα. Επιπλέον έχουν παραγκωνισθεί πλήρως μεγάλες και κεφαλαιώδους σημασίας δράσεις, πράξεις και πρακτικές που και προβλέπονται και απαραίτητες είναι. Με αυτό τον τρόπο όμως είναι προφανές ότι όχι μόνο δεν βαδίζουμε καλά, αλλά και ότι επαναλαμβάνουμε τα λάθη του παρελθόντος, δημιουργώντας για εμάς και τα παιδιά μας ένα μάλλον ζοφερό μέλλον.
Εισαγωγή
Αυτό που συμβαίνει στην σημερινή Ελλάδα, με την καταστροφή των βουνών μας, με αρκετούς τρόπους και αναλογίες το έχουμε ξαναζήσει. Στις δεκαετίες του 50 και του 60 είδαμε να γίνονται τσιμέντο και βορά στους εργολάβους και την αντιπαροχή οι ελληνικές πόλεις. Στις δεκαετίες του 70 και του 80 ήρθε η σειρά των ελληνικών νησιών στο όνομα του τουρισμού. Παρόλο που τόσες φωνές έχουν ακουσθεί και είναι κοινός τόπος ότι αυτή η ανάπτυξη των ελληνικών πόλεων και της αποκαλούμενης βιομηχανίας του ελληνικού τουρισμού έχουν ζημιώσει βαριά και ανεπίστρεπτα τους αστικούς ιστούς των πόλεών μας και χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμών στην ηπειρωτική και νησιωτική χώρα, στις μέρες μας ζούμε μία απίστευτη επίθεση κατά των ορεινών όγκων της χώρας, στο όνομα της χαρακτηριζόμενης ως απαραίτητης και σωτήριας ανάπτυξης των ΑΠΕ. Η αιτιολογική βάση της ανάγκης για την ανάπτυξή τους βρίσκεται στην κρατούσα θέση και άποψη ότι αυτές είναι οι προσφορότερες για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών μας και ταυτόχρονη αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και του ενδεχομένου υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Είναι αλήθεια ότι την τελευταία 25ετία μοιάζει να υπάρχουν αλλαγές και έντονες διακυμάνσεις στο κλίμα της Γης. Κάτι βεβαίως που δεν είναι άγνωστο από το πλανητικό παρελθόν και μάλιστα με ακόμη πιο έντονα φαινόμενα. Είναι επίσης αλήθεια ότι οι ενεργειακές μας ανάγκες αυξάνονται αλματωδώς και ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα επιφέρει κολοσσιαίες μεταβολές στο περιβάλλον.
Από αυτές όμως τις αλήθειες, μέχρι την καλλιέργεια ως απαράβατου θεωρήματος της ιδέας ότι δια των ΑΠΕ θα σώσουμε τον πλανήτη, ότι με ανεμογεννήτριες σε κάθε βουνό και νησί της Ελλάδας θα καλύψουμε τις υποχρεώσεις μας νομικές και μη νομικές για συνεισφορά στον έλεγχο της κλιματικής αλλαγής κλπ και ότι ταυτοχρόνως θα βελτιωθούμε αναπτυξιακά και ενεργειακά, η απόσταση δεν είναι ένα λογικό βήμα. Είναι περισσότερο ένα υπερβολικό, πρόωρο και πολύ άσχημα υλοποιούμενο άλμα, που συμπαρασύρει οικονομίες, οικοσυστήματα και κοινωνίες.
Στην Ελλάδα -που παρεμπιπτόντως είναι η χώρα που έγινε το πρώτο παραγωγικό α/π στην Ευρώπη- η αιολική ενέργεια άρχισε να αναπτύσσεται με συνεχώς επιταχυνόμενους ρυθμούς από το 2000 και μετά. Από την αρχή υπήρξαν κάποιες αντιρρήσεις, το κυρίαρχο αφήγημα όμως εν γένει έπειθε τους πολλούς. Στα μεταμνημονιακά χρόνια η κατάσταση γίνεται ιδιαιτέρως επιθετική και την τελευταία 5ετία έχει λάβει καταιγιστικούς ρυθμούς.
Ταυτοχρόνως όμως αυξήθηκαν και οι αντιδράσεις ενώ όλο και περισσότεροι άρχισαν να καταλαβαίνουν ότι κάτι δεν πάει καλά με όλη αυτή την υπόθεση. Δεν μπορεί να έχει αυξηθεί το τέλος ΑΠΕ (ΕΤΜΕΑΡ) 3500% μέσα σε μία 8ετία, δεν μπορεί να γεμίζουμε α/γ τα βουνά και τα νησιά μας, να σκάβουμε, να τσιμεντώνουμε, να κόβουμε δάση κλπ, να χάνουν την δουλειά τους κτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι ή ενασχολούμενοι με τον εναλλακτικό τουρισμό και όλα αυτά να θεωρούμε ότι είναι καλά, απαραίτητα και ο μόνος δρόμος.
Οι αντιδρώντες πολίτες δυστυχώς δεν έχουν και πολλά μέσα στα χέρια τους. Πολιτικοί και αυτοδιοικητικοί, οικονομικά συμφέροντα και ΜΜΕ στηρίζουν το προαναφερόμενο θεώρημα και παρουσιάζουν τους αντιδρούντες ως γραφικούς, μη προοδευτικούς και ίσως ακόμη και ως φιλικούς προς ακραία συντηρητικούς ηγέτες. Η κυριότερη μέχρι σήμερα θεσμική μορφή αντίδρασης υπήρξε η δικαστική προσφυγή, ιδίως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ).
Οι προσπάθειες αντιμετώπισης των α/π δια της προσφυγής στο ΣτΕ ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχείς αλλά πλέον έχει γίνει απελπιστικά αλυσιτελείς μετά από πολύ πρόσφατες αποφάσεις του που αφορούσαν την Νότιο Εύβοια (ΣτΕ 47/2018) και την Μάνη (ΣτΕ 1469/2018).
Η Ν. Εύβοια είναι η περισσότερο επιβαρυμένη με α/π (αιολικά πάρκα) περιοχή στην Ελλάδα. Ταυτοχρόνως μεγάλο μέρος έχει εδώ και πολλά χρόνια ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000. Είναι γεμάτη αρχαιολογικούς χώρους (κάστρα, δρακόσπιτα κα), έχει πανέμορφα φαράγγια και αρκετές κορφές βουνών (την Όχη με τις πολλές βραχοκορφές, καταφύγιο ορειβατικό, ένα αρχέγονο καστανόλογγο σε μικρό οροπέδιο στα 1000 περίπου μέτρα υψόμετρο, το πιο γνωστό στην Ελλάδα αρχαίο κτίσμα από αυτά που αποκαλούνται “δρακόσπιτα” κα).
Για την Μάνη τι να πει κανείς. Το τοπίο της Μάνης είναι ιδιαίτερο τόσο ως προς τη φυσική διαμόρφωση όσο και ως προς την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του. Στη Μάνη υπάρχουν πολλοί πέτρινοι πύργοι, 7 κάστρα, πληθώρα αρχαιολογικών χώρων, βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες με εξαίρετες αγιογραφίες. Στην περιοχή βρίσκονται οι 98 από τους 118 οικισμούς της Πελοποννήσου που έχουν χαρακτηριστεί επίσημα παραδοσιακοί, μαζί με πολλά σπήλαια, καλντερίμια και φαράγγια για πεζοπόρους. Τα χωριά της Μάνης διατηρούν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής τους. Και όμως σε προσφυγή ενώπιον του ΣτΕ, της Ελληνικής Ορθολογικής Εταιρείας και 1.196 κατοίκων, με επιδίωξη την προστασία αυτού του μοναδικού ευρωπαϊκά τόπου από την ασύμβατη εγκατάσταση βιομηχανικών α/π η απόφαση του δικαστηρίου ήταν απορριπτική.
Οι συνθήκες του προβλήματος
Για την αρχική προσέγγιση του θέματος θα δοθούν κάποιες εικόνες που το αφορούν και έρχονται από διάφορες κατευθύνσεις.
Ας ξεκινήσουμε με μία “καλή είδηση” από τον τύπο. Διαβάζουμε στον ιστότοπο ecopress (http://ecopress.gr/?p=15332), αλλά και σε σχεδόν σε όλες τις εφημερίδες: “Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά ανανεώθηκε η θητεία του καθηγητή Αρθούρου Ζερβού ως προέδρου του παγκοσμίου Δικτύου Πολιτικής για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας REN 21. Η εκλογή του κ. Αρθούρου Ζερβού έγινε κατά τη διάρκεια των εργασιών του REN21 Academy, στο οποίο συμμετείχαν πάνω από 200 μέλη από 150 οργανισμούς εκπροσωπώντας 80 χώρες, με αντικείμενο την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στους τομείς θέρμανσης, μεταφορών και εξελιγμένων ενεργειακών συστημάτων. Ο Πρόεδρος και το ΔΣ της ΕΛΕΤΑΕΝ συγχαίρουν τον Καθηγητή Αρθούρο Ζερβό για την τρίτη συνεχόμενη επανεκλογή στη θέση του Προέδρου της διοικητικής επιτροπής του Παγκοσμίου Δικτύου Πολιτικής για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας τον 21ο Αιώνα REN21. «Θα συνεχίσω με πείσμα τις προσπάθειες για την υλοποίηση του οράματος για μια παγκόσμια οικονομία βασισμένη σε ΑΠΕ», δήλωσε ο κ. Ζερβός.
Η είδηση αυτή ήδη μας βάζει στο πλαίσιο της διεθνούς σκηνής και των ισχυρών παικτών και τάσεων που το διαμορφώνουν. Αυτό είναι η πρώτη παράμετρος που έχουμε να αντιμετωπίσουμε ενασχολούμενοι με τις ΑΠΕ και ιδίως την αιολική ενέργεια, την πιο διαδεδομένη εξ αυτών.
Η επόμενη σκηνή διαδραματίσθηκε στα μέσα Νοεμβρίου στα δικαστήρια της Χαλκίδας. Πρόκειται για συζήτηση ασφαλιστικών μέτρων, η οποία είχε ως αντικείμενο το κατασκευαζόμενο αυτή τη χρονική περίοδο αιολικό πάρκο στην Βάθεια της Εύβοιας, από την εταιρεία ΤΕΡΝΑ και αφορούσε τον κίνδυνο που διατρέχουν κάτοικοι της περιοχής από την πτώση βράχων εξαιτίας των χωματουργικών έργων που γίνονται κατά την κατασκευή του α/π. Δικηγόροι και δικαστής φαίνονταν να έχουν μικρή σχέση με το τι πραγματικά σημαίνει ένα α/π. Ο δικαστής αρνείτο να δει χάρτη της περιοχής, κάτι που θα τον βοηθούσε να σχηματίσει ευκολότερα και καλύτερα την εικόνα του τόπου. Ο μάρτυρας της εταιρείας στις ερωτήσεις των δικηγόρων των αιτούντων-κατοίκων αρνείτο πεισματικά να απαντήσει. Και μέσα σε αυτή την μάλλον αστεία εικόνα η πιο σημαντική λεπτομέρεια ήταν η ακόλουθη: όταν ασκήθηκαν τα ασφαλιστικά μέτρα (στο τέλος Ιουνίου) το έργο δεν είχε κατασκευασθεί, ήταν σχεδόν στο ξεκίνημά του. Όταν συζητήθηκαν -μετά από μία αναβολή τον Σεπτέμβριο- το έργο έχει σχεδόν αποπερατωθεί. Συνεπώς η επείγουσα περίπτωση ή ο επικείμενος κίνδυνος (αναγκαίες προϋποθέσεις για τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων) καθώς και η δυνατότητα για προσωρινή ρύθμιση και προστασία (δηλαδή το αντικείμενο που παρέχεται από τα ασφαλιστικά μέτρα) έχουν ουσιαστικά παρέλθει. Συνεπώς κατ΄ ουσίαν πλέον λείπει το αντικείμενο της διεξαχθείσας δίκης. Είναι προφανέστατα αναμενόμενο να απορριφθούν στην συνέχεια τα αιτούμενα ασφ. μ. για τους προαναφερθέντες λόγους..
Οι δίκες όμως δεν κερδίζονται κατ΄ αυτό το τρόπο και τα περιβαλλοντικά αγαθά ούτε διασώζονται ούτε προστατεύονται.
Μέσα σε τέτοια πλαίσια λίγο ή πολύ διαδραματίζεται η υπόθεση των ΑΠΕ στη χώρα μας. Δηλαδή από την μία μεριά ισχυρότατα οικονομικά, πολιτικά και επιστημονικά συμφέροντα τα προωθούν τοπικά και παγκοσμίως. Και αφετέρου η προάσπιση θεμάτων περιβαλλοντικής υφής ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων διενεργείται κατά τρόπο φτωχό και απογοητευτικό, εξαιτίας ευθυνών που βαρύνουν και την δικαστική εξουσία και τους πολίτες που προσφεύγουν (ή δεν προσφεύγουν) σε αυτήν. Επ’ αυτού όμως αναλυτικότερα και πληρέστερα στην συνέχεια.
Η δικαιολογητική βάση των ΑΠΕ
Ποια όμως είναι η κύρια δικαιολογητική βάση για τις ΑΠΕ; Είναι η υπόθεση της κλιματικής αλλαγής εξαιτίας της αύξησης κυρίως του διοξειδίου του άνθρακος (CO2) και δευτερευόντως ακόμη 5 αερίων στην γήινη ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα την υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου. Το CO2 έχει δαιμονοποιηθεί τόσο πολύ που για τον μέσο άνθρωπο μοιάζει να είναι κάτι το απόλυτα κακό, κάτι που μόνο η ανθρώπινη δραστηριότητα γεννά κλπ. Ξεχνούν οι περισσότεροι ότι το CO2 είναι ένα από τα βασικά συστατικά αέρια της ατμόσφαιρας. Περιττό να αναφερθεί ότι σε τέτοιες συνθήκες παρασιωπάται ότι οι κύριοι ελεγκτές και παράγοντες απορρόφησης του CO2 είναι τα δάση και εν γένει τα φυτά και κυρίως οι ωκεανοί της γης. Ο μέσος όμως άνθρωπος οδηγείται σιγά-σιγά να πιστεύει ότι τη δουλειά αυτή -δηλαδή τον έλεγχο του CO2- τη κάνουν οι ΑΠΕ.
H αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου θεωρείται -κατά την κρατούσα άποψη- μετά βεβαιότητος ανθρωπογενής. Κύρια πηγή αυτών θεωρείται η καύση των ορυκτών καυσίμων. Χωρίς να μπορεί να αμφισβητηθεί η σε μεγάλο βαθμό η επί μέρους αλήθεια των προηγουμένων, όμως τα τελικά συμπεράσματα και η μεγάλη βεβαιότητα επ’ αυτών, για τον σκεπτόμενο άνθρωπο δημιουργούν απορίες και σοβαρά ερωτήματα. Είναι βέβαιο ότι πέρα από τις αδιαμφισβήτητες τεράστιες επιρροές μας επί του πλανήτη, επιπλέον τις τελευταίες 3 δεκαετίες βιώνουμε μία σημαντική κλιματική διακύμανση. Από εκεί και πέρα όμως μπροστά μας ανοίγετε ο δρόμος της επιστήμης και της γνώσης -μακρύς και δύσκολος- μακριά από συμφέροντα οικονομικά και πολιτικά, για να μπορέσουμε να φθάσουμε στις βεβαιότητες και τις μεθόδους που θα προστατεύσουν το μέλλον μας. Ο δρόμος όμως αυτός μάλλον έχει αποκρυβεί και χαθεί πίσω από μεγάλα συνέδρια, διεθνείς συμφωνίες, πολύπλοκα θεσμικά όργανα, σχεδόν προπαγανδιστική ενημέρωση και βαρύγδουπες δηλώσεις.
Πως μπορεί λοιπόν να αντιμετωπισθεί αυτή η κατάσταση; Και μπορεί να αντιμετωπισθεί εάν όλα τα κυρίαρχα ΜΜΕ, οι διεθνείς οικονομικοί και πολιτικοί φορείς, τα ΗΕ, το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς ακαδημαϊκής κοινότητας κλπ στηρίζουν αναφανδόν τις απόψεις περί ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, υπερθέρμανσης του πλανήτη και συνακόλουθης αναγκαιότητας των ΑΠΕ;
Κατά τη γνώμη μου η ουσιαστική αντιμετώπιση βρίσκεται στην πραγματική αλήθεια. Την αλήθεια της επιστήμης και του πραγματικού συμφέροντος του συνόλου των μελών των ανθρώπινων κοινωνιών. Την αλήθεια που μπορεί να προσεγγισθεί με κόπο και ιδρώτα, ελεύθερη σκέψη και έντιμη στάση. Μόνο έτσι μπορούν οι εμπλεκόμενοι στο θέμα (που έχει πλανητικές διαστάσεις) να φθάσουν σε κοινό τόπο και να θέσουν τις βάσεις για ένα καλύτερο περιβαλλοντικό μέλλον. Ένα μέλλον με γνώμονα τον άνθρωπο, την εξέλιξη του, την μείωση της ενεργειακής ανάγκης και την προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος. Ο δρόμος αυτός είναι μακρύς και δύσκολος όπως προειπώθηκε, αλλά μπορούμε να τον ακολουθήσουμε.
Περί της κλιματικής αλλαγής
Μπορεί η επιστήμη να έχει φθάσει σε τόσο σαφή, σίγουρα και μονολιθικά συμπεράσματα σε ένα τόσο σύνθετο ζήτημα, όπως αυτό της κλιματικής αλλαγής και της συνακόλουθης αντιμετώπισης του με ναυαρχίδα τις ΑΠΕ, μέσα σε τόσο λίγα χρόνια; Γιατί ουσιαστικά μιλάμε για κάτι που γεννήθηκε στα τέλη του 80 και τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και σε λιγότερο από 10 χρόνια είχε εγκαθιδρυθεί ως το κυρίαρχο και πανίσχυρο μοντέλο, το πολιτικώς ορθό, που όποιος το αντιστρατεύεται είναι ύποπτος, ανόητος, με τις δυνάμεις του κακού, φασίστας κλπ.
Αντί να γίνεται λόγος με βεβαιότητα για την κλιματική αλλαγή θα ήταν ορθότερο να γίνεται αναφορά σε θεωρία της κλιματικής αλλαγής. Θέλει πολλά χρόνια για την επιβεβαίωση μιας δύσκολης και πολύπλοκης επιστημονικής υπόθεσης ή μιας θεωρίας. Και στην εποχή μας που πολλά από τα επί αιώνες κρατούντα στα μοντέλα των φυσικών επιστημών ταράζονται και αμφισβητούνται το να υποστηρίζεται και να χτίζεται ένα οικονομικό και εν πολλοίς περιβαλλοντικό μέλλον με κάτι τόσο πρόσφατο είναι προφανώς τουλάχιστον αντιεπιστημονικό. Και μάλλον και ύποπτο. Πολλώ δε μάλλον όταν μιλάμε για ένα από τα πιο σύνθετα, πολύπλοκα και πολυπαραγοντικά θέματα του πλανήτη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τις δεκαετίες του 70 και του 80 γινόταν συζήτηση όχι για υπερθέρμανση του πλανήτη αλλά για ψύξη του με μία νεότερη μικρή παγετωνική περίοδο(εικόνες 1-3). Αλλά και σήμερα και πάλι υπάρχουν απόψεις ότι αυτό μπορεί να ξανασυμβεί σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον, μετά την περίοδο υπερθέρμανσης του πλανήτη λόγω της κλιματικής αλλαγής. Εν τω μεταξύ ήδη παρουσιάζεται και η θέση ότι ήδη το κλίμα έχει μπει σε περίοδο ψύξης αντί για ανόδου της θερμοκρασίας.
Επίσης ενδιαφέρον έχει να θυμηθούμε ότι το μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα στην δεκαετία του 80 ήταν η όξινη βροχή (acid rain). To πρόβλημα της όξινης βροχής είχε έντονα απασχολήσει τον δυτικό βιομηχανικό κόσμο. Ως πιθανή αιτία θεωρούντο οι εκπομπές συγκεκριμένων αερίων ρύπων από μεγάλες βιομηχανίες. Τι όμως έγινε στην συνέχεια με το πρόβλημα αυτό; Λύθηκε, εκκρεμεί, ξεπεράστηκε ή απλά άλλαξε το επικοινωνιακό βάρος στην διαχείριση ενός περιβαλλοντικού προβλήματος;
Εικ. 1. The Cooling of America (“Το ξεπάγιασμα της Αμερικής” στο περιοδικό TIME, 24 Δεκ. 1979)
πηγή φωτογραφίας: http://content.time.com/time/magazine/0,9263,7601791224,00.html
Εικ. 2. The Cooling World (“Ο κόσμος που παγώνει” στο περιοδικό NEWSWEEK, 28 Aπρ. 1975)
(πηγή φωτογραφίας: https://longreads.com/2017/04/13/in-1975-newsweek-predicted-a-new-ice-age-were-still-living-with-the-consequences/)
Εικ. 3. Experts say a new ice age is imminent (“Οι ειδικοί λένε ότι επίκειται μια νέα εποχή των Παγετώνων” στο περιοδικό SCIENCE & MECHANICS, Νοέμβριος 1969)
πηγή φωτογραφίας: http://www.therxforum.com/showthread.php?t=725297&page=51
Μετά λοιπόν τις αμφιβολίες και τις υποθέσεις για ψύχρανση του παγκόσμιου κλίματος των δεκαετιών 70 και 80, το 1988 ιδρύεται η IPCC (The Intergovernmental Panel on Climate Change) και το 1992 γίνεται η συνδιάσκεψη του Ρίο. Εκεί τίθεται στα πλαίσια μιας διεθνούς συνθήκης ως σοβαρό παγκόσμιο θέμα η κλιματική αλλαγή. Δεν τίθεται όμως αυτό και μόνο ως σοβαρό περιβαλλοντικό ζήτημα πλανητικής κλίμακας. Είναι ένα ανάμεσα σε άλλα 5 μεγάλα θέματα που η συνθήκη αυτή προβλέπει. Πάρα ταύτα είναι αυτό που στις επόμενες 2 δεκαετίες προβάλλεται, ενισχύεται και καταξιώνεται στη συνείδηση του μέσου ανθρώπου ως ύψιστης σημασίας.
Κατόπιν τα πράγματα ακολούθησαν καταιγιστικό ρυθμό. Η άποψη ότι η κλιματική αλλαγή είναι γεγονός, και ότι είναι ανθρωπογενής, ότι οφείλεται στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και αυτό με τη σειρά του στην αύξηση των εκπομπών κυρίως του CO2 και ότι η κύρια λύση είναι η ΑΠΕ έγινε το σύγχρονο ευαγγέλιο, οι ιερές γραφές. Συνακόλουθα ξεκίνησε ο προσηλυτισμός και οι σταυροφορίες και σε επίπεδο οικονομικό και τεχνικό οι ΑΠΕ ανεπτύχθησαν και διείσδυσαν ευρύτατα και συνεχίζουν δριμύτερες σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Ήδη το 1998 υπήρξε μία πρώτη σοβαρή διαμαρτυρία εκ μέρους Γερμανών ακαδημαϊκών, το λεγόμενο Μανιφέστο του Darmstadt, που εξέθεταν την ανησυχία και διαφωνία τους για την καταστροφή του περιβάλλοντος τις Γερμανίας από τα αιολικά πάρκα.
Τα α/π στην Εύβοια
Από το 1999 αρχίζει η κατασκευή και επέκταση των α/π στην Καρυστία της Εύβοιας. Παρά τις αντιδράσεις του ΣΠΠΕΝΚ (Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Νότιας Καρυστίας) και την προσπάθειά του ενημέρωσης του τοπικού πληθυσμού, παρά το γεγονός ότι η περιοχή είχε ήδη ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000, η Νότια Εύβοια έφθασε μέσα σε λιγότερο από 15 χρόνια να έχει γίνει η πιο επιβαρυμένη με α/π περιοχή της Ελλάδας(εικόνα 4). Και σήμερα όχι μόνο αυτό δεν έχει σταματήσει, αλλά αντίθετα, σαν το κώνειο απλώνεται προς το υπόλοιπο σώμα του νησιού, προς τα βόρεια, αφού ήδη έχουν εγκατασταθεί α/γ στην Κορασίδα (περιοχή Αυλωναρίου)και μέσα στους 5 τελευταίους μήνες στην Βάθεια (Αμάρυνθος, στις περιοχές Σερβούνι και Κοτύλαιο).
Εικ. 4. Αιολικοί Σταθμοί στη Νότια Εύβοια
πηγή φωτογραφίας: https://www.ochi.gr/en/node/56
Την ίδια περίοδο έγινε απόπειρα από αμφιλεγόμενο επιχειρηματία να εγκατασταθεί α/π στη Κύμη. Με επιχειρήματα τόσο “αεριτζίδικα” όπως ότι έτσι θα αυξηθεί ο τουρισμός γιατί θα έρχονται να δούνε τις α/γ. Η αυτοδιοίκηση υπήρξε αρχικά θετική. Μετά από συγκροτημένη αντίδραση πολιτών, με επιχειρήματα και επιστημονικό λόγο τελικά ομόφωνα το τότε Δημοτικό Συμβούλιο (περίοδος 2001-2002) είχε απορρίψει την δημιουργία α/π στη Κύμη. Επίσης είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι το Δημοτικό Συμβούλιο του τότε Δήμου Κύμης είχε και σε μεταγενέστερη χρονική στιγμή διακηρύξει την μη αποδοχή εγκατάστασης α/π στην Κύμη, ομοίως είχε αρνηθεί και την εγκατάσταση θαλάσσιων α/π στον κόλπο της Κύμης. Στην περιοχή δημιουργήθηκε ο ΣΔΑΠΠΕ ΚΥΜΗΣ (Σύλλογος Δασοπροστασίας και Προστασίας Περιβάλλοντος Κύμης) που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην υπόθεση της αντίδρασης κατά των α/π. Οι κάτοικοι της περιοχής υπέγραψαν και κοινοποίησαν Διακήρυξη για το περιβάλλον της περιοχής τους το 2007-2008.
Τίποτε και κανείς όμως δεν παρέχει προστασία και σιγουριά στις σημερινές συνθήκες. Αρκεί να κοιτάξει κανείς τους χάρτες της ΡΑΕ. Σχεδόν και στο καταφύγιο της Δίρφυς, στα ριζά της κορυφής, αιτούνται άδειες εγκατάστασης α/π.
Η δεκαετία του 2000
Θα μπορούσε να ονομασθεί για το συζητούμενο θέμα η σιωπηλή δεκαετία ή η υπόγεια δεκαετία. Γιατί; Γιατί ουσιαστικά διεξήχθη ένας υπόγειος πόλεμος ή επιεικώς μιλώντας μία ισχυρή αντιπαράθεση ανάμεσα από την μια μεριά στις απόψεις τις ενισχυτικές των ΑΠΕ και ιδίως των α/π και από την άλλη των τοπικών κοινωνιών και αρχικά των λίγων που τοποθετήθηκαν αρνητικά ενωρίς για το ζήτημα, λόγω των μεγάλων λοιπών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της αμφίβολης ενεργειακής ωφελιμότητας της αιολικής ενέργειας.
Η πολιτεία χαρακτηρίζεται ως προς την συμπεριφορά της από κάποια αμφιθυμία. Η κρατούσα θέση είναι υπέρ των ΑΠΕ. Το ίδιο είναι σε γενικές γραμμές και η θέση των media. Όμως από το αιολικό λόμπι συνεχώς ακούγονται διαμαρτυρίες για καθυστερήσεις, πολυνομία, δυσκολία υπέρμετρη αδειοδοτήσεων κλπ. Πρωτοπόροι στη προώθηση είναι η Greenpeace, η ΕΛΕΤΑΕΝ, ο Ελληνικός Σύνδεσμος Επενδυτών ΑΠΕ, η Μονάδα Ανανεώσιμων Ενεργειακών Πόρων του ΕΜΠ κα. Με επιχειρήματα που από ένα σημείο και πέρα είναι απλά επαναλαμβανόμενα αλλά προωθούνται ισχυρά από ΜΜΕ και πληθώρα φορέων και οργανώσεων σιγά-σιγά όλοι σχεδόν πείθονται για την μεγάλη ανάγκη (αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής), τον κακό παράγοντα (CO2), την απόλυτα ορθή λύση (ΑΠΕ) και την υστέρηση της Ελλάδας στον τομέα (λόγω πολλών αδειοδοτικών διαδικασιών ή μη ικανοποιητικών χρηματοδοτικών εργαλείων). Αναγκαίο για την προώθηση των ΑΠΕ είναι πάντοτε και ένα ευρύτερο και πολυπλοκότερο δίκτυο υψηλής τάσης. Για το λόγο αυτό επίσης ασκήθηκαν πιέσεις και ελήφθησαν νομοθετικά μέτρα τη δεκαετία του 2000.
Την ίδια περίοδο συνεχίστηκαν και μπορεί να ειπωθεί ολοκληρώθηκαν τα αναγκαία βήματα προς την πλήρη απελευθέρωση της ηλεκτρικής αγοράς, που αρχικά ρυθμίσθηκε με το νόμο Ν. 2773/99 (Τεύχος ΦΕΚ Α’ 286/22-12-99): «Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας-Ρύθμιση θεμάτων ενεργειακής πολιτικής και λοιπές διατάξεις.» Δέλεαρ για τους καταναλωτές στην απελευθερωμένη ηλεκτρική ενέργεια ήταν η μείωση του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος. Περιττό να ειπωθεί ότι κάποια χρόνια μετά όλοι γνωρίζουμε ότι το ηλεκτρικό ρεύμα στη χώρα μας έχει υπέρμετρα ακριβύνει και ανάμεσα στα άλλα οικονομικά προβλήματα αντιμετωπίζουμε και την ενεργειακή φτώχεια.
Την δεκαετία του 2000 είναι ακόμη ισχυρή η συμβολή του ΣτΕ, δια του Ε’ Τμήματός του στην διαμόρφωση νομολογικών και εννοιολογικών εργαλείων για την ευρεία προστασία του περιβάλλοντος. Οι βάσεις είχαν τεθεί την προηγούμενη δεκαετία, κυρίως επί της προεδρίας του Μιχ. Δεκλερή (Αντιπρόεδρος και Πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος κατά την δεκαετία 1990-1999).Το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ με την πλούσια νομολογία του έχει αποτελέσει ξεχωριστή πηγή δικαίου για την ελληνική έννομη τάξη. Παρά το γεγονός ότι η νομολογία αυτή δεν είναι δεσμευτική έχει συμβάλλει στη διαμόρφωση και επεξεργασία μιας σειράς αρχών όπως, η αρχή της βιωσιμότητας, η αρχή της βιοποικιλότητας, η αρχή της ήπιας αναπτύξεως ευπαθών οικοσυστημάτων, η αρχή της πολιτιστικής κληρονομιάς, η αρχή του βιώσιμου αστικού περιβάλλοντος. Κατάσταση που μάλλον πλέον ανήκει στο παρελθόν.
Στη διεθνή σκηνή οι παλινδρομήσεις είναι λίγες. Γίνονται διεθνείς συνδιασκέψεις, συνεχώς τίθενται νέοι και πιο φιλόδοξοι στόχοι υπέρ των ΑΠΕ από ΕΕ, ΟΗΕ κλπ. Η κλιματική αλλαγή γίνεται το κύριο επιστημονικό και περιβαλλοντικό αφήγημα και οι ΑΠΕ το “ιερό δισκοπότηρο”. Παρουσιάζονται ως ο τέλειος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος. Σε γενικές γραμμές θα μπορούσε να ειπωθεί ότι θέλουν να πείσουν ότι είναι ή μόνη λύση.
Εντός του αφηγήματος των ΑΠΕ τα α/π και οι α/γ (ανεμογεννήτριες) είναι η κορωνίδα. Το ισχυρότερο λόμπι, η πιο διαδεδομένη εικόνα. Σε όλες τις φιλοπεριβαλλοντικές εικονογραφήσεις βλέπουμε το γνώριμο σχήμα της α/γ -ένας ψηλός μεταλλικός πυλώνας με μία τριπλή έλικα. Τείνει να γίνει το πιο αναγνωρίσιμο σύμβολο. Το σύμβολο που υπόσχεται τη λύση, τη σωτηρία.
Είναι όλοι σύμφωνοι με τα α/π και τις α/γ;
Στην κυρίαρχη κατάσταση που εν συντομία περιγράφηκε προηγουμένως υπάρχουν και κάποιοι που αντιστέκονται. Ίσως όχι πολλοί για το σύνολο της χώρας. Όμως με σαφώς αυξητική τάση και κυρίως, για όσους με συνέπεια αντιδρούν στο κυρίαρχο μοντέλο ΑΠΕ και α/π, αυτό που θα πρέπει να τους αναγνωρισθεί είναι η συνεχής προσπάθεια για σοβαρή και επιστημονική αντιμετώπιση του ζητήματος. Δυστυχώς όμως τα ΜΜΕ τους αποφεύγουν και “σνομπάρουν” και η αντίθετη πλευρά (το αιολικό λόμπι) τους συκοφαντεί ως γραφικούς, ύποπτους, ακόμη και ως υπερασπιστές των συμφερόντων των πετρελαϊκών εταιρειών ή του Τραμπ.
Βεβαίως τίποτε από αυτά δεν έχει την παραμικρή σχέση με την πραγματικότητα.
Κάνοντας μία σοβαρή σύνοψη των βασικών θέσεων γύρω από τις οποίες επικεντρώνεται η αντίδραση και αντίλογος στο κυρίαρχο μοντέλο των ΑΠΕ, θα διακρίνουμε τις εξής:
-
ΝΑΙ υπάρχει μεγάλο και σοβαρό θέμα ίσως και πρόβλημα ως προς το παγκόσμιο κλίμα. Όμως η εξαγωγή σίγουρων και αδιαμφισβήτητων συμπερασμάτων επ’αυτού δεν είναι εύκολη και χρειάζεται ακόμη πολύ και αντικειμενική δουλειά.
-
ΝΑΙ πρέπει να αγωνιστούμε για βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης και για βελτίωση της.
-
ΟΧΙ όμως: οι παρουσιαζόμενες ΑΠΕ και ιδίως το κομμάτι που εδώ μας απασχολεί, τα α/π ΔΕΝ είναι η μαγική λύση.
-
Και μάλιστα όχι μόνο δεν είναι η μαγική λύση, αλλά αντιθέτως δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που επιλύουν:
-
Καταστρέφουν δάση, δασικές εκτάσεις, θαμνότοπους, περιοχές μακίας βλάστησης κλπ.
-
Αλλοιώνουν και υποβαθμίζουν τα βουνά μας (πχ εκσκαφές, κατακρημνίσεις και συμβολή στην ερημοποίησή τους).
-
Προκαλούν υποβάθμιση έως και απώλεια οικοτόπων και οικοσυστημάτων.
-
Δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα σταθερότητας και ασφαλείας στο ηλεκτρικό δίκτυο της χώρας.
-
Επιβαρύνουν πολυεπίπεδα την πραγματική οικονομία και τα συμφέροντα των καταναλωτών.
-
Προκαλούν αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος μέσω του λεγόμενου παλιότερα τέλους ΑΠΕ και πλέον ΕΤΜΕΑΡ κατά 20-25%.
-
Αναλώνουν κεφάλαια κονδυλίων της ΕΕ σε επιδοτήσεις, ενώ αυτά θα μπορούσαν να ενισχύσουν άλλους κλάδους της οικονομίας.
-
Ενισχύουν επιχειρηματικά και οικονομικά συμφέροντα που πιθανά και μάλλον προφανώς ο τρόπος λειτουργίας τους εντός της αγοράς δημιουργεί συνθήκες μονοπωλίων, καρτέλ και αν όχι τα προηγούμενα πάντως σίγουρα σοβαρών στρεβλώσεων.
Προσφυγή στη Δικαιοσύνη
Παρ’ όλα αυτά και μέσα σε όλα αυτά κάποιοι αγωνίζονται για λύσεις και σωτηρία του φυσικού περιβάλλοντος. Και στα πλαίσια αυτά απευθύνονται στην ελληνική Δικαιοσύνη. Και προσδοκούν από εκεί παρέμβαση, ρύθμιση, προστασία και εν τέλει δικαίωση.
Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν τα αποτελέσματα ενώπιον της Δικαιοσύνης είναι τα επιθυμητά, εάν είναι σε τελική ανάλυση καλά ή όχι για τους προσφεύγοντες και επιδιώκοντες κάποιο είδος προστασίας από την άναρχη, αντιπεριβαλλοντική και πολλαπλά προβληματική επέκταση των α/π.
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό -κατά την προσωπική μου άποψη- είναι ότι τα αποτελέσματα από την προσφυγή στη δικαιοσύνη είναι από πενιχρά έως απογοητευτικά.
Γιατί η προσφυγή στη δικαιοσύνη δεν αποδίδει σημαντικά θετικά αποτελέσματα
Μπορούμε να διακρίνουμε δύο παράγοντες στην διαμόρφωση της παραπάνω αρνητικής απαντήσεως:
Ι) Την δικαστική εξουσία, την ίδια τη δικαιοσύνη και τους λειτουργούς της.
ΙΙ) Τους πολίτες συνολικά, είτε προσφεύγοντες στη δικαιοσύνη είτε όχι.
Ως προς την δικαστική εξουσία
Οι εξηγήσεις επί του πρώτου εκ των ανωτέρω έχουν εν συντομία ως εξής και κατά βάσιν μας οδηγούν ενώπιον τριών ζητημάτων – ερωτημάτων (και πολλών άλλων επί μέρους ερωτήσεων και αποριών):
Α) Περιμένουμε από τους δικαστές που ζουν και λειτουργούν εντός αυτής της κοινωνίας και εντός αυτών των τρεχουσών και κρατουσών αντιλήψεων να διαφοροποιηθούν κατά τρόπο ρηξικέλευθο; Δηλαδή περιμένουμε να ψάξουν βαθύτερα, ουσιαστικότερα και εν τέλει επιστημονικότερα (ως προς τις περιβαλλοντικές επιστήμες) τα ζητήματα που τίθενται;
Αυτό θα σήμαινε εντρύφηση στην υπόθεση της κλιματικής αλλαγής, των ζητημάτων παραγωγής και παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, των αξιών που εμπεριέχονται στο φυσικό κεφάλαιο και στην αξία της Φύσης ως Όλου και ως κοινού πανανθρώπινου αγαθού. Αυτό επίσης θα σήμαινε γνώσεις και αντίληψη εννοιών όπως σταθερότητα ηλεκτρικού δικτύου, σημασία των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, κόστη παραγωγής και τιμές πώλησης του ηλεκτρικού ρεύματος, LCOE κ.α.π. Επίσης εξοικείωση με την απελευθερωμένη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και τις προοπτικές των διακρατικών και διευρωπαϊκών διασυνδέσεων.
Θα απαιτούσε όμως κυριότερα γνώση και πιο πολύ αντίληψη εννοιών όπως οικοσυστημική αξία, αλληλοσύνδεση και αλληλεξάρτηση οικοτόπων, πολυπλοκότητα και ευθραστότητα των ζώντων οργανισμών. Και ακόμη ερημοποίηση, ιδιαιτερότητες της παραμεσόγειας βλάστησης, και ξεχωριστός γεωγραφικός χαρακτήρας μιας χώρας όπως η Ελλάδα, ταυτόχρονα εκπληκτικά ορεινής και αρχιπελαγικής. Τέλος ας τονισθεί ότι ο Έλληνας δικαστής πρέπει να θυμάται ότι ζει και δικαιοδοτεί στο πλουσιότερο από πλευράς πανίδας και χλωρίδας σημείο της Ευρώπης.
Δυστυχώς με όλα τα προηγούμενα ο μέσος Έλληνας δικαστής δεν έχει ιδιαίτερα καλή σχέση. Κάτι που ως ένα βαθμό είναι απολύτως φυσιολογικό, λόγω της ευρύτητας και πολυπλοκότητας των ζητημάτων αυτών. Αφού τα δύο κύρια αντικείμενα, που είναι η ενέργεια και το περιβάλλον είναι μεν από τα σημαντικότερα και απολύτως απαραίτητα για τη ίδια τη ζωή μας, ταυτοχρόνως όμως απίστευτα σύνθετα, πολυπαραγοντικά, σχεδόν χαοτικά και εν τέλει πολύ δύσκολα και επίπονα για την επιστημονική κατάκτησή τους.
Β) Τίθεται όμως και ένα άλλο ερώτημα συναφές με το θέμα: Μπορεί η ελληνική δικαιοσύνη να θέσει σε ριζικά ορθότερο δρόμο την ελληνική διοίκηση; Και στο ερώτημα αυτό οδηγούμαστε γιατί κατά βάσιν η προσπάθεια για αντιμετώπιση των α/π γίνεται ενώπιον του ΣτΕ. Δηλαδή ενώπιον του ανώτερου δικαστηρίου που έχει ως κύριο αντικείμενο τις διοικητικές υποθέσεις. Έχει όμως βελτιωθεί η ελληνική διοίκηση λόγω της διοικητικής δικαιοσύνης;
Το ερώτημα είναι βεβαίως σε μεγάλο βαθμό ρητορικό. Προσωπική μου πεποίθηση όμως είναι ότι η ελληνική διοίκηση είναι ο μεγάλος ασθενής του κράτους και ότι και να κάνει η δικαιοσύνη σίγουρα δεν μπορούν να γίνουν θαύματα, Για να θεραπευθεί κάποιος, πρώτος όρος είναι η επιθυμία του και δεύτερος όρος είναι η συνεργασία του. Και τα δύο αυτά σε γενικές γραμμές λείπουν από την ελληνική διοίκηση.
Συνεχίζοντας τις σκέψεις για διόρθωση και σωτηρία από τα λάθη -ουσιαστικά πρόκειται για συλλογικά εγκλήματα- μπορούμε να ρωτήσουμε: Γιατί δεν σώθηκε η Ελλάδα και στα ζητήματα αστικής ανάπτυξης, πολεοδόμησης, οικοπεδοποίησης και αυθαίρετης δόμησης, γιατί παρά τις χιλιάδες νομοθετικών ρυθμίσεων και δεκάδες χιλιάδες αποφάσεις δικαστηρίων τελικά βρισκόμαστε με το 95% των αστικών ιστών κατεστραμμένων ή υπέρμετρα αντιλειτουργικών και απάνθρωπα άσχημων;
Γ) Το τελευταίο μεγάλο ζήτημα-ερώτημα που γεννάται είναι η ακόλουθη σκέψη: Η δικαιοσύνη δεν ενεργεί μόνη της. Ενεργεί και δρα μέσα στα πλαίσια ενός τριπλού συστήματος, που περιλαμβάνει και την νομοθεσία και την κυβέρνηση. Κάτι σαν την τριπλή πτερωτή έλικα των α/γ. Και όπως η έλικα της α/γ δεν μπορεί να λειτουργήσει όταν είτε λείπει, είτε είναι ελαττωματικό ένα από τα πτερύγια, ομοίως και η δικαιοσύνη χάνει την ικανότητά της για καλή λειτουργία όταν πάσχει κάποιο από τα άλλα δύο. Συνεπώς οι δυσλειτουργίες της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας έχουν άμεση επίπτωση και στην δικαιοσύνη. Δεν μπορεί να έχεις κακούς ή προβληματικούς νόμους και καλή δικαιοσύνη. Δεν μπορεί να έχεις απείθαρχες, κακότροπες και κουτοπόνηρες κυβερνήσεις και διοίκηση και ταυτοχρόνως καλή δικαιοσύνη. Δεν μπορεί η εκτελεστική εξουσία να παραβιάζει ή να μην σέβεται δικαστικές αποφάσεις και να περιμένουμε αποδοτική δικαιοσύνη. Δεν μπορεί να διαπλέκεται η κυβέρνηση με τους ανώτατους δικαστές (έστω και σε μεμονωμένα περιστατικά) και να αναμένουμε σεβασμό και αποδοχή του δικαστή και του δικαιοδοτικού του ρόλου από τον απλό πολίτη, από τον λαό.
Εν τελική αναλύσει, δεν μπορεί να αλλοιώνεται ο πυρήνας των συνταγματικών ρυθμίσεων που έχει περιβαλλοντικό σκοπό, μέσα από θεσμικά επινοήματα, νόμων, υπουργικών αποφάσεων, ειδικών χωροταξικών πλαισίων ή προσαρμογών στο ευρωενωσιακό δίκαιο και να πιστεύουμε ακόμη ότι οι κρίνοντες δικαστές θα σταθούν στο πλευρό της πραγματικής περιβαλλοντικής προστασίας και όχι της εικονικής που διαμορφώνεται μέσα από όλα αυτά.
Ως προς τους πολίτες
Όπως αναφέρθηκε αρχικά, ο δεύτερος παράγων που επιδρά αρνητικά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργούν τα α/π, είναι οι ίδιοι οι πολίτες, συνεπώς κατά κάποιον τρόπο είμαστε όλοι εν δυνάμει υπεύθυνοι για το πρόβλημα που υπάρχει και κάθε χρόνο που περνά κακοφορμίζει και περισσότερο.
Γιατί; Ποιοι είναι συγκεντρωτικά και περιληπτικά οι λόγοι;
α) Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι πολίτες δεν κάνουν χρήση των έννομων μέσων που υπάρχουν. Ή για να είμαστε πιο ακριβείς λίγοι κάνουν λίγα και για λίγο. Δηλαδή λίγοι πολίτες, κάνουν λίγα πράγματα και σε λίγες μόνο περιπτώσεις.
Έτσι όμως δεν μπορεί να δημιουργηθούν συνθήκες για αντιμετώπιση του προβλήματος.
Ειδικότερα:
β) Δεν μπορεί μόνο μια τρομερά μικρή μειοψηφία πολιτών να ενεργοποιείται και να δρα, να αναλαμβάνει το οικονομικό και ακόμα σοβαρότερα το προσωπικό κόστος που απαιτούν αυτές οι υποθέσεις και ταυτοχρόνως να περιμένουμε ότι θα προχωρήσουμε σε λύσεις ή έστω σε σημαντική βελτίωση.
γ) Ούτε μπορεί όλα να λυθούν στο ΣτΕ. Ή να λυθούν από το ΣτΕ. Τότε τι ρόλο έχει η αστική δικαιοσύνη ή η ποινική δικαιοσύνη ή οι εξωδικαστικές πράξεις που μπορεί να έχουν νομικό αντίκτυπο; Πχ Εξώδικα, Αιτήσεις προς αρμόδιες υπηρεσίες, Συμμετοχή σε διαβουλεύσεις και συλλογικά όργανα, υποβολή εντύπων όπως το Δ11 (Έντυπο απόψεων ενδιαφερομένου κοινού επί της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων έργου ή δραστηριότητας – κατηγ. Α’ για τη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης) κλπ.
Επισημαίνεται ιδίως ότι το δικαίωμα αναφοράς προς τις υπηρεσίες (ενν. οι δημόσιες υπηρεσίες, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και τα ν.π.δ.δ) και η υποχρέωση αυτών να ανταποκριθούν είναι κατοχυρωμένο σύμφωνα με το α. 10 του Συντάγματος. Στο προηγούμενο δικαίωμα περιλαμβάνεται και η παροχή πληροφοριών -κάτι προφανέστατα απαραίτητο έως και πολύτιμο σε περιβαλλοντικά ζητήματα.
δ) Ειδικά η περιβαλλοντική πληροφόρηση -πέραν των προαναφερομένων και γενικά ισχυόντων- είναι υποχρέωση του κράτους θεσμικά κατοχυρωμένη στο εσωτερικό δίκαιο αλλά και στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (κοινοτ. Οδηγ. 90/313/ΕΟΚ, μάλιστα τα κράτη μέλη υποχρεώνουν τις δημόσιες αρχές να χορηγούν πληροφορίες για το περιβάλλον σε οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, χωρίς το πρόσωπο αυτό να πρέπει να αποδεικνύει συμφέρον).
ε) Τελικά οι υποθέσεις που φθάνουν στο στάδιο της δικαστικής διερεύνησης είναι λίγες (φυσικά με εκπληκτικά λιγότερα θετικά αποτελέσματα), ενώ εδώ και 18 χρόνια ζούμε με συνεχώς αυξανόμενη ένταση και σοβαρότητα το πρόβλημα. Στα μεταμνημονιακά έτη έχει λάβει όχι απλώς μεγάλες και σοβαρές διαστάσεις, αλλά έχει προσλάβει τα χαρακτηριστικά μιας τραγωδίας για το ελληνικό περιβάλλον και πολιτισμό. Όμως εν τελική αναλύσει είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που πολίτες, ΜΚΟ, θεσμικοί φορείς κλπ ασχολούνται και επιλέγουν και στηρίζουν τον δικαστικό αγώνα ή την σοβαρή νομική αντιμετώπιση.
Για το λόγο αυτό αναμενόμενο είναι και η αντιμετώπιση εκ μέρους της δικαστικής εξουσίας να είναι αυτή που ταιριάζει σε κάτι που πιθανότατα για τον μέσο δικαστή δεν αποτελεί σημαντικό ζήτημα, δεν είναι επιτακτικό αίτημα της ελληνικής κοινωνίας, δεν εγγίζει τον ευρύ πληθυσμό ή αυτοί που το θίγουν είναι ίσως υπερβολικοί, περίεργοι, κόντρα στα διεθνή δεδομένα κλπ.
στ) Τελευταία σκέψη-σχόλιο στην θέση-στάση των πολιτών για το ζήτημα είναι τούτο: η αντιμετώπιση των ΑΠΕ γενικά και των α/π ειδικά και των εξ αυτών προβλημάτων δεν συγκινούν και τον κύριο όγκο των περιβαλλοντικών οργανώσεων, των οικολόγων και των αυτοπροσδιοριζόμενων ως κομμάτων της οικολογίας. Όλοι αυτοί κυρίως είναι από ένθερμοι οπαδοί και υποστηρικτές των ΑΠΕ έως σκεπτικιστές. Κρίμα βεβαίως -γιατί χωρίς φυσικά να αμφισβητείται δυνατότητα για διαφορετική άποψη και θέση- όμως συνήθως η θέση όλων αυτών πάσχει σε ένα σοβαρότατο επίπεδο: Ξεχνούν ότι η οικολογία είναι ολιστική και ότι η πραγματική αειφορία και βιωσιμότητα δεν μπορεί να υπάρχουν όπου ενεργούμε με τρόπους αποδεδειγμένα προβληματικούς εάν όχι και απελπιστικά λανθασμένους.
Επίλογος
Η δικαιοσύνη μέσα σε αυτές τις συνθήκες πρέπει να ανέλθει στο ύψος που οφείλει ερευνώντας, προχωρώντας πέρα από τα συνήθη και τις τυπικότητες, στηριζόμενη σε γρηγορούσες συνειδήσεις, πρωτοπορώντας και ανοίγοντας δρόμο για ένα γνήσια βιώσιμο και αειφορικό μέλλον.
Δράση λοιπόν πολυεπίπεδη με κουράγιο και καρτερία και με γνώμονα το καλύτερο για τις ανθρώπινες κοινωνίες και για τη φύση. Με την επιστήμη συνοδοιπόρο αλλά όχι υποκριτικό οδηγό.
Άλλες αναφορές:
-
Τα αρχεία του περιοδικού ΤΙΜΕ στο διαδίκτυο (http://time.com/vault/)
-
Is This Time Magazine Cover About ‘Global Cooling’? στο https://www.snopes.com/fact-check/time-magazine-cover-global-cooling/
-
1988-2008: Climate Then and Now στο https://dotearth.blogs.nytimes.com/2008/06/23/1988-2008-climate-then-and-now/
-
“To The Horror Of Global Warming Alarmists, Global Cooling Is Here” στο https://www.forbes.com/sites/peterferrara/2013/05/26/to-the-horror-of-global-warming-alarmists-global-cooling-is-here/#d7696464dcf5
στοιχειώδης φωτοσύνθεση
για να θυμηθούμε την μοναδική αξία των φυτών.
Αυτά μαζί με τους ωκεανούς της γης ρυθμίζουν εδώ και 200.000.000 χρόνια την ατμόσφαιρα της Γης.
[σχέδιο και σημείωμα ευγενική προσφορά της Κατερίνας Δ. Σ.]
για τις φωτιές στον Αμαζόνιο κα
Επειδή πολύς λόγος έγινε το καλοκαίρι του 2019 για τις τεράστιες φωτιές στην περιοχή του Αμαζονίου και το θέμα συσχετίσθηκε αμετροεπώς με την κλιματική αλλαγή, τα πιο κάτω αποδεικνύουν ότι όχι μόνο δεν είναι καινούργιο, όχι μόνο δεν σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή, αλλά και ότι είναι ένα γνωστό έγκλημα (;), ηθελημένο λάθος και πρακτική ήδη από τις δεκαετίες του 70 και του 80. Επιπλέον τεράστιες πυρκαγιές υπήρξαν και αυτή τη χρονιά, για πολλοστή φορά στην Ινδονησία. Η έκταση που κάηκε υπολογίζεται σε 950.000 έως 1.600.000 εκτάρια (βλ. Research group takes down controversial Indonesia fire analysis, στο nature 10/12/19 [1]), δηλαδή ανάμεσα στα 9.500.000 έως 10.600.000 στρέμματα (κάπου ανάμεσα στα 9.500 έως 10.600 τετρ. χλμ. δηλαδή μία έκταση ίση με το ήμισυ της Πελοποννήσου). Ο λόγος για τις πυρκαγιές στην Ινδονησία είναι από αρκετά χρόνια γνωστός και μελετημένος: εκχέρσωση δασών για τη δημιουργία μονοκαλλιεργειών φυτών παραγωγής βιοκαυσίμων.
Γιαυτό και δημοσιεύεται εδώ ένα άρθρο, 30 ακριβώς ετών και προερχόμενο από ένα από τα εγκυρότερα ειδησεογραφικά περιοδικά (TIME, No. 38, Sept. 18, 1989, με τίτλο:” Playing with Fire. Destruction of the Amazon is “one of the great tragedies of history”).
To εξώφυλλο του περιοδικού.
Πριν όμως προχωρήσουμε στο πιο πάνω άρθρο δύο σημαντικές επισημάνσεις και μία προσθήκη:
Και ξεκινούμε αντίστροφα. Στο ΑΝΤΙ τ. 998, 24/3/1989, σελ. 40-41, υπάρχει μικρό άρθρο με τον τίτλο «ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΣ: Καταστροφή των δασών» στο οποίο αναφέρεται ότι τα τροπικά δάση καταστρέφονται γιατί θεωρούνται πλουτοπαραγωγική πηγή και χρησιμοποιούνται για να καλύπτουν τα ελλείμματα στα εεξωτερικά ισοζύγια των κρατών της περιοχής. Η εκμετάλλευση των δασών γίνεται δια της απολείψεως ξυλείας και δια της καύσεως για την δημιουργία βοσκοτόπων. Ήδη θεωρείτο ότι η έκταση τους είχε περιορισθεί στο μισό. Μέτρα για την προστασία τους είχαν αποφασισθεί από το 1985. Ενδιαφέρον στο άρθρο έχουν δύο ακόμη πράγματα: το ότι θεωρούνται τα τροπικά δάση τα φυσικά φίλτρα για τη μόλυνση του περιβάλλοντος, ότι διατηρούν σταθερή τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη και ότι έτσι σταματούν τη μετατροπή της γης σε θερμοκήπιο.
Το δεύτερο σημείο ιδιαίτερης σημασίας και διαχρονικής αλήθειας είναι η εισαγωγή του άρθρου: «Οι άνθρωποι του πλανήτη γη χωρίζονται σήμερα σε τρεις κατηγορίες. Σε αυτούς που καταστρέφουν τα τροπικά δάση, σε εκείνους που προσπαθούν να τους εμποδίσουν και στους άλλους, τους πολλούς, που παρακολουθούν αμέτοχοι και ανεύθυνοι».
Και οι επισημάνσεις:
Η καταστροφή των δασών, πρακτική πολλαπλώς γνωστή και στη χώρα μας, πρέπει να επισημανθεί ότι πρώτα και κύρια άνθισε στην Ευρώπη και μάλιστα προ περίπου 1000ετίας με την εφεύρεση νέου τύπου αρότρου κλπ. Και σήμερα με άγριο και επιθετικό τρόπο συνεχίζεται στην «φωτεινότερη (πνευματικά)» των ηπείρων. Κύρια υπόθεση στις μέρες μας μπορεί να θεωρηθεί η πολλαπλή αποδάσωση της Ρουμανίας, με νόμιμη και παράνομη υλοτομία, γεωργική πίεση κα. Και μάλιστα στα πιο αρχέγονα δάση της Ευρώπης, που η γέννηση τους πάει πίσω μέχρι την ύστερη παγετωνική περίοδο.
Όσο για τη σχέση των πυρκαγιών του καλοκαιριού του 2019 με την κλιματική αλλαγή -που πολλοί βιάστηκαν να χαρακτηρίσουν ως πλήρη απόδειξη της- είναι απολύτως βέβαιο ότι είναι ηθελημένη πράξη και μάλιστα σε κεντρικό κυβερνητικό πολιτικά και οικονομικά επίπεδο για τη Βραζιλία, υπό τον καινούργιο της πρόεδρο. Αντί πολλών το άρθρο του ΒΗΜΑ-SCIENCE της 24/11/19, με τίτλο «Οι φλόγες του Αμαζονίου», από το οποίο και η αμέσως πιο κάτω φωτογραφία (στο https://www.tovima.gr/2019/11/25/science/oi-floges-tou-amazoniou-ti-deixnoun-ta-stoixeia-epistimonon/)
Φωτ. από το ΒΗΜΑ, 11/2019 (οποία ομοιότης με το 1989 στις πιο κάτω φωτ. του ΤΙΜΕ).
Και άλλη ένδειξη ως προς το άσχετο των μεγάλων πυρκαγιών με την κλιματική αλλαγή: Το περίφημο πάρκο Yellowstone στις ΗΠΑ το 1988 έχασε σε μία τεράστια πυρκαγιά 989.000 εκτάρια, από την συνολική του έκταση των 2.200.000 εκταρίων. Ακολούθησε έντονη συζήτηση για το θέμα στους επιστημονικούς κύκλους των ΗΠΑ. Ποτέ δεν συσχετίσθηκε όμως το φαινόμενο με ακραίες καιρικές συνθήκες κλπ. Βέβαια αυτό έγινε τότε, το 1988-89. Σήμερα προφανώς θα θεωρείτο ευκαιρία για τραγικές ειδήσεις και συμπεράσματα. Ενδιαφέρον είναι να προσεχθεί άρθρο της επόμενης από την πυρκαγιά άνοιξης που παρουσίαζε σε ακμή το εθνικό πάρκο παρά την τότε πρόσφατη πυρκαγιά (βλ. «Springtime in the Rockies, TIME No. 22, 29 Μαίου 1989).
Πάντως σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζεται στο παρόν άρθρο η μη με καθολικό και απόλυτο τρόπο μη συσχέτιση των μεγάλων πυρκαγιών των ημερών μας ή της άσχημης εξέλιξής τους με την υπόθεση της κλιματικής αλλαγής ή διακύμανσης. Τα συμπεράσματα όμως και οι εικασίες πρέπει να εξάγονται με μεγαλύτερη φειδώ, σοβαρότητα και προοδευτικές και μιντιακές προϊδεάσεις.
Ακολουθεί το κύριο άρθρο του ΤΙΜΕ και στην συνέχεια κάποιες σημαντικές αλήθειες και πληροφορίες από αυτό.
Φωτ. από το ΤΙΜΕ,9/89 (οποία ομοιότης με το σήμερα στην πιο πάνω φωτ. του Βήματος)
Οι μεγάλες φωτιές στον Αμαζόνιο ήταν μια τραγική πραγματικότητα από την δεκαετία του 80. Κάθε χρόνο συνήθως κατά τους δικούς μας καλοκαιρινούς μήνες (χειμερινοί για το Νότιο ημισφαίριο) χιλιάδες στρέμματα καιγόντουσαν με ηθελημένους και εκτεταμένους εμπρησμούς. Το μέγεθος των εκτάσεων που καιγόντουσαν έφθαναν σε έκταση το μέγεθος ευρωπαϊκών χωρών (πχ. Το 1989 η έκταση ήταν μεγαλύτερη από το Βέλγιο, ίση με 12.350 τετρ. μίλια=31986 τετρ. χλμ).
Τι σημαίνει δάσος του Αμαζονίου; Σε μία έκταση 10 περίπου τετρ. χλμ. Περιλαμβάνονται: 750 είδη δένδρων, 125 θηλαστικά, 400 πουλιά, 100 ερπετά, 60 αμφίβια. Σε κάθε δένδρο 400 είδη εντόμων. Το CO2 που είναι αποθηκευμένο στο δάσος του Αμαζονίου ισούται με 75.000.000.000 τόνους.
Από χημικές ουσίες που έχουν ανακαλυφθεί στα φυτά του δάσους έχουν δημιουργηθεί φάρμακα και θεραπείες για την υπέρταση, είδη καρκίνου κα. Και φυσικά η καύση του δάσους προκαλεί τεράστια ανισορροπία και επιβάρυνση στο ισοζύγιο του CO2 πλανητικά.
To δάσος είναι αυτοτροφοδοτύμενο κατά το 1/2 ως προς τις ανάγκες του για νερό. Σε επίπεδο γονιμότητας και ανακύκλωσης των αναγκαίων θρεπτικών στοιχείων για τα φυτά και τα ζώα που ζουν εκεί αυτό είναι απόλυτο. Μάλιστα τα νεκρά πλάσματα ανακυκλώνονται τόσο γρήγορα και τόσο αποδοτικά που αυτό σχεδόν δεν γίνεται αντιληπτό στον απλό παρατηρητή. Στο νερό του ποταμού δεν καταλήγει σχεδόν κανένα σκουπίδι/υπόλοιπο αποσύνθεσης κλπ.
Το έδαφος στο οποίο ζει το δάσος είναι στην πραγματικότητα πολύ φτωχό σε θρεπτικά συστατικά. Γιαυτό και όταν αποψιλώνεται και χρησιμοποιείται για γεωργία ή κτηνοτροφία, σε λιγότερο από 3-4 έτη είναι πρακτικά άχρηστο και έτσι οι επίδοξοι εκμεταλλευτές του δεν έχουν τι άλλο να κάνουν παρά να κάψουν νέες εκτάσεις και να μετακινηθούν σε αυτές.
Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η οικονομική αξία του ίδιου του δάσους είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι μπορεί να προκύπτει μετά την καταστροφή του.
Πάρα ταύτα 40 και πλέον χρόνια συνεχίζεται η ίδια καταστροφική μανία. Και μέσα στα χρόνια αυτά έχουν υπάρξει και θύματα της απληστίας, μάρτυρες που δολοφονήθηκαν στην προσπάθειά τους να προστατέψουν το δάσος και τον παραδοσιακό τρόπο ζωής. Για λόγους μνήμης και τιμής αναφέρεται εδώ ο Chico Mendes, που δολοφονήθηκε από κτηματίες τον Δεκέμβριο του 1989.
Ο Chico Mendes (Σικο Μέντες) με την γυναίκα του και ένα παιδί του. Περισσότερα για τον ίδιο στο https://en.wikipedia.org/wiki/Chico_Mendes
Σημείωση:
[Στοιχεία από το κύριο άρθρο του περιοδικού ΤΙΜΕ, τ. 38, 18 Σεπτ. 1989, με τίτλο:” Playing with Fire. Destruction of the Amazon is “one of the great tragedies of history” (Παίζοντας με την φωτιά. Η καταστροφή του Αμαζονίου είναι μία από τις μεγάλες τραγωδίες της ιστορίας)]
—
Οι θάνατοι όμως δεν σταματούν στη Βραζιλία και στο τότε: από την καρδιά της Ευρώπης, ένα αρχέγονο δάσος της Ρουμανίας το πιο κάτω θύμα
Στη φωτογραφία μαζί με το ένα από τα τρία του παιδιά. Το όνομα του δολοφονηθέντος δασοφύλακα ήταν Liviu Pop.
Δυστυχώς δεν ήταν το μόνο θύμα: ήταν το 2ο μέσα σε ένα μήνα.
Για περισσότερα για την Ρουμανία και την «μαφία» των δασών που καταστρέφει τα δάση της για υπερκέρδη και αναλώνει ανθρώπους χωρίς δισταγμό, στο άρθρο του BBC: «Romania forest murder as battle over logging turns violent» της 21/1/19 στο https://www.bbc.com/news/world-europe-50094830?fbclid=IwAR39OqGQkpNWTNywB-8zKIfH_r7pD5hU0lCyRSLvHKCqIxFfTZ632pe3KdM
Σημειώσεις:
Από τις φωτιές στην Ινδονησία
Δυστυχώς όμως στον Αμαζόνιο γίνεται τεράστια ζημιά και για άλλες αιτίες. Τα μεταλλεία και τα ορυχεία είναι ένας από τους σημαντικότερους λόγους.
Illegal mining in the Amazon hits record high amid Indigenous protests
Satellite data confirm incursions on protected lands as Indigenous people fight for their rights — and recognition of their role in conserving forests.
[ακολουθεί απόσπασμα]: «
Indigenous groups have frequently found themselves in violent clashes with miners since Bolsonaro took office in 2019 — and they are demanding more protection for their land. Although Indigenous territories are legally protected, Bolsonaro has openly called for mining and other development in them.
“This is definitely the worst it’s been for Indigenous peoples since the constitution was signed in 1988,” says Glenn Shepard, an anthropologist with the Emílio Goeldi Museum in Belém. Before this, Brazil was ruled by a military dictatorship.
Researchers at MapBiomas, a consortium of academic, business and non-governmental organizations that has been conducting geospatial studies across Brazil, developed algorithms that they used in conjunction with Google Earth Engine to conduct the analysis. After training the algorithms on images of mining operations — desolate landscapes where forests have been converted into a collection of sand dunes pockmarked by mining ponds — the team ran its analysis on a freely available archive of imagery captured by the US Landsat programme, and then analysed trends on Indigenous lands and other formally protected areas where mining is not allowed.
Over the past decade, illegal mining incursions — mostly small-scale gold extraction operations — have increased fivefold on Indigenous lands and threefold in other protected areas of Brazil such as parks, the data show (see ‘Mining incursions’). The findings agree broadly with reports from Brazil’s National Institute for Space Research (INPE) in São José dos Campos, which monitors the country’s forests and has been issuing alerts about mining incursions for several years.
“We kind of knew that this was happening, but to see numbers like this is scary even for us,” says Cesar Diniz, a geologist with the geospatial-analysis company Solved in Belém, Brazil, who led the analysis for MapBiomas.
Clashes on multiple fronts
Aside from being home to their people, Indigenous territories play a part in protecting the Amazon’s biodiversity and the enormous pool of carbon that is locked away in its trees and soils. Numerous studies have found that Indigenous lands, as well as other conservation areas, are effective buffers against tropical deforestation in the Amazon1,2, which is responsible for around 8% of global carbon emissions.»
ενημέρωση στο Επιμελητήριο Εύβοιας για τα α/π
[Π&Π: έγινε εδώ και 6 μήνες. Από όσο γνωρίζω καμία ενέργεια δεν ακολούθησε, καμία απόφαση ή πράξη δεν υλοποιήθηκαν που με οπουδήποτε τρόπο να προωθεί λύσεις για το θέμα. Η εισήγησή μου στην συνάντηση εκείνη επικεντρώθηκε κυρίως σε παραβάσεις που γίνονται κατά το στάδιο το πριν και κατά την κατασκευή των α/π, στα περίεργα φαινόμενα πυρκαγιών μέσα στους μήνες του παρελθόντος χειμώνος και στον κορεσμό της Εύβοιας από α/π, ήδη διαπιστωμένο από το ΚΑΠΕ, από πολλών ετών με μελέτη του]
Επιμελητήριο Εύβοιας: Ενημερώθηκαν για τα αιολικά πάρκα της Νότιας Εύβοιας
28/3/19
πηγή: http://www.eviatopblog.gr/2019/03/blog-post_9018.html
Για το φλέγον ζήτημα των αιολικών πάρκων στην Νότια Εύβοια ενημερώθηκε το Διοικητικό Συμβούλιο του Επιμελητηρίου Εύβοιας κατά τη συνεδρίαση του την Τετάρτη το απόγευμα, μετά και τις μεγάλες διαστάσεις που έχει πάρει.
Παρόντες εκπρόσωποι συλλόγων και κοινωνικών ομάδων, που παρουσίασαν τις αρνητικές για το περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες, επιπτώσεις από την άναρχη εγκατάσταση αιολικών πάρκων κυρίως στη Νότια Εύβοια. Οι Αναστάσιος Μπαλτάς, Πρόεδρος του Ε.Ο.Σ. Χαλκίδας, Στέφανος Κουνής, ταξιδιωτικός πράκτορας, Graham Beumont, μεσίτης, Δημήτρης Σουφλερής, δικηγόρος και ο Γιάννης Ρίπης, Αντιπρόεδρος του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Ερέτριας «Ο ΑΧΙΝΟΣ», έκαναν λόγω για καταστροφικές συνέπειες των ανεμογεννητριών.
Κοντά στους συλλόγους και στους κατοίκους τάχθηκε η Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Εύβοιας και επισήμανε ότι πρέπει να σταματήσει η άναρχη εγκατάσταση αιολικών πάρκων και βέβαια να υπάρξουν ανταποδοτικά μέτρα ανάλογα της όχλησης που παράγουν οι ανεμογεννήτριες.
Ο μήνας που σμίγουν τα Ψωμιά (Ιούλης-Αλωνάρης-Γυαλιστής)
Λένε πολλά και διάφορα για την αλλαγή του κλίματος, τους καύσωνες και τα άλλα «ακραία» μετεωρολογικά φαινόμενα και τα προβλήματα που δημιουργούν κλπ. Λες και όλα αυτά για πρώτη φορά παρατηρούνται στη Γη και στη χώρα μας. Μάλλον όμως αυτό που παρατηρείται για πρώτη φορά, τόσο πολύ σε ποσότητα και διάδοση, είναι η χαζομάρα και η λησμοσύνη, η αποξένωση του ανθρώπου από τη γη και τους κόπους της, η προπαγάνδα για την δήθεν σωτηρία του κόσμου και του κλίματος κλπ.
Για τον Ιούλη λοιπόν και πως παλιότερα βίωναν οι γεωργοί και οι άνθρωποι της υπαίθρου τα συνηθισμένα καύματα και καιρικά φαινόμενα, τους κόπους και τις αναποδιές του, τους αγίους και τις γιορτές του, το πιο πάνω κείμενο.
αφιερωμένο στην Αικ.Δούκ.Σταμ.Σ.
The Scientific Guide to Global Warming Skepticism
Click to access Guide_to_Skepticism.pdf
https://skepticalscience.com/The-Scientific-Guide-to-Global-Warming-Skepticism.html
[Π&Π] Σημειώσεις-Παρατηρήσεις:
1) One ‘skeptic’ argument is so misleading, it requiresthree levels of cherry picking. This argument is “globalwarming stopped in 1998” (σελ. 4)
Δεν παρουσιάζεται αυτός ο ισχυρισμός από τους σκεπτικιστές ή σε κάθε περίπτωση δεν είναι από τους σημαντικούς τους ισχυρισμούς.
2) Build-up in Earth’s Total Heat Content (σελ. 4)
Πόσο περίεργο τα στοιχεία να δείχνουν την τάση μετά το 1988, έτος σύστασης της IPCC.
3) Hockey stick (σελ. 6)
Καμία σημασία δεν δίνεται στις μεγάλες χρονικά περιόδους που η μέση θερμοκρασία δείχνεται να είχε ανάλογη εκτροπή από τους μέσους όρους, αλλά προς το ψυχρό (1500-1750 μΧ).
4) When someone says global warming is a good thing,citing isolated positive impacts, remember that the fullbody of evidence indicates the negatives far outweighthe positives (σελ. 9).
Κανείς δεν λέει κάτι τέτοιο. Απλά τονίζεται ότι ακόμη και εάν ισχύει η υπερθέρμανση έτσι όπως την παρουσιάζουν, δεν είναι όλες οι συνέπειές της αρνητικές.
5) The scientific consensus on global warming (σελ.11)
Η επιστήμη δεν φτιάχνεται και δεν αποδεικνύει τα “δίκια” της με πλειοψηφικές/συμμετοχικές μεθόδους.
World Rainforest Movement. Βιβλία κα
βιβλία από το WRM με ενδιαφέρον για εμάς:
Mining. Social and Environmental Impacts
Forest definition
Deforestation
Δάση, κλιματική αλλαγή, εμπόριo CO2 και REDD+
A toolkit for community activists
What do forests have to do with climate change, carbon markets and REDD+
δροσισμός κατοικίας (air conditioning) με τρόπο της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στην Περσία
An Engineering Feat that Harnessed the Wind
Iran’s wind catchers stand as a reminder of how ancient civilisations have adapted to the region’s harsh desert environment.
By Shervin Abdolhamidi
27 September 2018
“I have water air conditioning too, but I prefer sitting under my natural air conditioning. Reminds me of old times,” Mr Saberi said, gesturing to the badgir (wind catcher) that we were sitting under. “More chai?”
In the 40C summer heat of Yazd, a desert city in the heart of Iran, a hot cup of chai would normally have been the last thing on my mind. However, a glance out from the breezy shaded patio where I sat onto the central courtyard, ablaze in the glaring evening sun, and all thoughts of bidding my host goodbye immediately evaporated. I leaned back and gazed up along the length of this remarkable technology that’s believed to be thousands of years old.
Wind catchers are tall, chimney-like structures that protrude from the rooftops of older houses in many of Iran’s desert cities. In their simplest form, wind catchers harness the cool breezes and redirect them downwards either into the home or into underground storage rooms to refrigerate perishable foods. Studies have shown that wind catchers can reduce indoor temperatures by around 10 degrees.
From ancient Persians and Egyptians to Babylonians and Arabs, civilisations have strived to adapt their architecture to the harsh, hot climates of their environments by developing natural ventilation methods. Examples of wind catchers can be found across the Middle East and Egypt, as well as in Pakistan and India.
Since wind catchers are located at the highest point of a building, they are especially susceptible to deterioration and decay. While the oldest wind catchers in Iran date only to the 14th Century, there are references to wind catchers in the writings of 5th-Century Persian poet Nasir Khusraw.
There is an ongoing dispute between Iran and Egypt over the origin of the wind catcher. Paintings dating to around 1300BC discovered near modern-day Luxor depict two triangular structures atop Pharaoh Nebamun’s royal residence, leading Egyptian archaeologists to believe the first wind catcher was developed in Egypt. Meanwhile, ruins of a Persian fire temple dating to 4000BC feature numerous chimney-like structures, some of which have no trace of ashes, leading Iranian architects to posit that wind catchers originated in Iran.
According to Dr Abdel Moniem El-Shorbagy, assistant professor of architecture and design at Effat University in Jeddah, Saudi Arabia, wind catchers found throughout the Middle East, Pakistan and India, like the four-sided wind catcher of the 8th-Century Abbasid palace of Ukhaidir in Iraq, exhibit the impact of the traditional Persian architecture on these regions. One theory suggests that the wind catchers were adopted and spread to these areas after the Arab conquest of Iran in the 7th Century.
Later that day on the rooftop of the Yazd Art House, a former Qajari-era mansion converted into a cafe, I looked out over the city’s adobe skyline while listening to an Iranian song playing from a small radio hanging from the wall. As I savoured a cold glass of Sekanjabin (a local drink made of honey and vinegar poured into a cup lined with thin slices of cucumber), I scanned the dense cluster of wind catchers rising from the rooftops. They looked like miniature skyscrapers.
Most of the wind catchers in the residential buildings of Yazd are rectangular in shape, with inlets on each of the four sides to catch wind blowing from multiple directions. However, Moyeen, a cafe employee, told me that hexagonal and octagonal wind catchers are also common.
“The wind catchers here are multi-directional, because we have pleasant winds coming from all directions – unlike in Maybod [a small town roughly 55km north-west of Yazd], where the wind catchers have only one inlet to prevent harsh, dusty, desert winds blowing from the north from entering the houses,” he explained. “Here we are surrounded by mountains that block the desert winds.”
Wind catchers also channelled cool air into underground cellars used to store perishable food items (Credit: Shervin Abdolhamidi)
I stood atop the roof, trying to visualise the physics behind the wind catchers. Cooler winds blowing at higher elevations are directed downwards through the narrow, vertical slits, subsequently pushing warm air inside the buildings up and out through an opening on the opposite side of the wind catcher. Even in the absence of a breeze, wind catchers work as solar chimneys, creating a pressure gradient that pushes warm air up and out through the tower, leaving the interior of the home feeling cooler than the exterior.
With the scorching afternoon sun bearing down on me, I decided I’d rather be under a wind catcher than staring at them, and made my way to the Lariha House, one of Yadz’s best preserved Qajari-era houses. The building, which dates to the 19th Century, exemplifies the Persian architecture of the time, which featured a central, rectangular courtyard, as well as summer and winter sections – a division intended to optimise exposure to direct sunlight in the winter and minimise it in the summer. The wind catcher is located in the summer portion of the house.
Because the oldest wind catchers in Iran only date to the 14th Century, their place of origin is a subject of dispute between Iran and Egypt (Credit: Shervin Abdolhamidi)
Often the cool air from the wind catcher passes through an alcove in a room on the ground level, down through a vent into the zir-zamin (basement), where perishable goods are stored. In the Lariha House, I felt a slight chill as I descended the 38 steps into an even deeper cellar space called the sardab (meaning ‘cold water’ in Farsi), where water from the qanats(underground channels used to transfer water from mountains to cities) would cool the incoming air.
Like the qanat, which has been rendered mostly obsolete by modern technology, the wind catcher is a symbol of the past. Its usage has significantly diminished with the advent of modern air-conditioning. According to Abbas Farroghi, an 85-year-old resident of Lab-e Khandaq, one of Yazd’s historical neighbourhoods, many of his neighbours have left their traditional homes in favour of modern apartments.
“The houses become either empty, or get rented out to immigrants and workers,” he said. “The best situation is that it gets bought by some rich person in Tehran or Shiraz who converts it into a hotel.”
The city of Yazd recently received Unesco World Heritage status, which provides a strong incentive to preserve its historical architecture (Credit: Shervin Abdolhamidi)
Mrs Farrokhi, who recently sold her house in the neighbourhood of Kooche Hana and moved into a new apartment a few streets away, often reminisces about the “good old days, where all the kids would gather and we’d sit under our badgir in the evening eating and laughing.” Her old home has since been renovated and now serves as a traditional hotel, the Royay Ghadim (meaning ‘dream of the past’).
“I still go visit my home once in a while,” she told me with a nostalgic smile. “It looks good now. I’m glad it’s being preserved.”
The city of Yazd became a Unesco World Heritage site in 2017, and while this provides a strong incentive to preserve some of the its historical architecture, Farsad Ostadan, who runs a local tour agency, believes more can be done.
“A few years ago, leading up to our acceptance as a Unesco site, the Cultural Heritage Institute started giving out loans, and people who’d bought these old houses were able to renovate them into hotels and restaurants and preserve these old houses,” he told me. “But now people wait for years [to receive a loan]. The government doesn’t have money now for these things.”
Farsad Ostadan: “[Wind catchers are] just as good as the AC we have nowadays” (Credit: Shervin Abdolhamidi)
Yet Ostadan has hope for the city’s historical structures – especially the wind catchers. He reminisces about long summer days spent at his grandfather’s house lying under the wind catcher that was “just as good as the AC we have nowadays.” He continued, “I mean we didn’t even know what AC was in those days.”
“As long as tourists keep coming things will be OK,” Ostadan said, noting that the money coming in from tourism allows for the renovation and preservation of the old houses. “They care about the old town and the wind catchers, and we care, so hopefully we can preserve them.”
περιβάλλον και πολιτική 