Από Αρτεμίσιο ως Κάβοντόρο και από Χαλκίδα έως Κύμη

Δημοσιευμένο στη ΝΕΑ Προοδευτική ΕΥΒΟΙΑ, φύλλο 1031, 9/2/2024

Οι Δήμοι και η περιβαλλοντική τους ευθύνη*

Αλήθεια, η ευθύνη των Δήμων για το περιβάλλον είναι οι υποσχέσεις, οι κούφιες ρητορείες και η καρατόμηση των δέντρων; Τα άδεια παρτέρια 11 μήνες τον χρόνο, με εξαίρεση κάνα νεόφυτο πριν από καμιά γιορτή; Αν και μάλλον ξεχνώ τα σκουπίδια, τους βρώμικους κάδους, την ανυπαρξία ουσιαστικής φροντίδας για ανακύκλωση και ΧΥΤΑ Ή ΧΥΤΥ.

Στο φύλλο 1029 (26/1/2024) της ΝΕΑΣ Προοδευτικής ΕΥΒΟΙΑΣ, το κύριο άρθρο αφορούσε εκ πρώτης όψεως ένα περιβαλλοντικό θέμα. Στην πραγματικότητα αφορούσε ένα καίριο ζήτημα υγείας: Το Δίκτυο Υπέρ – υψηλής τάσης που κατασκευάζεται και περνά μέσα από τον οικιστικό πυρήνα του Μύτικα, λίγα μόλις χιλιόμετρα έξω από την Χαλκίδα. Ο αρθρογράφος έκανε λόγο για ΑΦΑΣΙΑ στον Δήμο της Χαλκίδας, ως πολιτικής ηγεσίας αλλά και της Τεχνικής Υπηρεσίας του. Γιατί αδιαφορούν για το ζήτημα, το παρακάμπτουν, δεν ενεργούν τα δέοντα με κύριο κριτήριο την ζωή και την υγεία των κατοίκων. 

Που όμως είναι το καινούργιο στοιχείο σε αυτή την αυτοδιοικητική συμπεριφορά; Και αφορά μόνο τον Δήμο της Χαλκίδας ή όλους τους Δήμους της Εύβοιας, μάλλον της Ελλάδας;

Απλά για να ενισχύσουμε λίγο την μνήμη μας (συνήθως επιλεκτική) και για ενεργοποιήσουμε λίγο την πολιτική μας κρίση (ως πολιτών, της πιο σπουδαίας ιδιότητας που έχουμε σε μια δημοκρατική κοινωνία, η οποία όμως κυρίως καθεύδει…), ας πούμε μερικά πράγματα.

Όλοι οι δήμοι της Εύβοιας, με τις ενέργειες και τις πράξεις τους, μόνο αδιαφορία και υποκρισία δείχνουν για το περιβάλλον. Πρώτα απ΄ όλα δεν ενημερώνουν τους κατοίκους των περιοχών τους για τα μεγάλα σχετικά ζητήματα που τους αφορούν. Οι δήμοι όμως έχουν, τουλάχιστον δεοντολογικά, υποχρέωση να ενημερώνουν. Είδατε στον ιστότοπο κάποιου δήμου σελίδα που να συγκεντρώνει τις κύριες περιβαλλοντικές πληροφορίες που αφορούν τους δημότες; Να δημοσιοποιεί τις δημόσιες διαβουλεύσεις για τα μεγάλα έργα με σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, να ενημερώνει και να υποβοηθεί στην υποβολή σχολίων κλπ από τους πολίτες; Είδατε να ενεργεί, να πληροφορεί, να μοιράζει έντυπο υλικό ή να βάζει αφίσες και πανό ο Δήμος της Χαλκίδας, όταν στα μονοπάτια της Ριτσώνας και της Γαλατσίδας, ακριβώς στην δυτική πλευρά της πόλης σχεδιάζονται και προχωρούν αιολικά πάρκα με α/γ ύψους 150 μέτρων; Αλλά γιατί μήπως το κάνει αυτό ο Δήμος Κύμης-Αλιβερίου, ή ο Ερετρίας-Αμαρυνθίων ή ο Καρυστίας ή ο Διρφύων-Μεσσαπίων για τις εκατοντάδες α/γ και τα εκατοντάδες στρέμματα φωτοβολταϊκών που σχεδιάζονται πάνω στα τελευταία δάση του νησιού, αλλά και στους εναπομείναντες κάμπους του;

Ποιος Δήμος ενημέρωσε (όπως έχει υποχρέωση σύμφωνα με νομικές διατάξεις) κατά το στάδιο των αιτήσεων έργων ΑΠΕ προς την ΡΑΕ, ώστε να μπορούν να υποβληθούν αντιρρήσεις κατά αυτών;

Μήπως γίνονται μετρήσεις και ανακοινώσεις για το ζήτημα του εξασθενούς χρωμίου (Cr6), που έχει μολύνει την Κεντρική Εύβοια και τον υδροφόρο ορίζοντά της; Εμείς πάντως δεν τις έχουμε αντιληφθεί… Μήπως πήραν θέση για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα (YAΠ) που θα αποκλείσουν το νησί από τα ανατολικά; ‘Η μήπως πράττουν για τα πλωτά φωτοβολταϊκά που θα κάνουν στεριά τον Νότιο Ευβοϊκό κόλπο; Μήπως αντιδρούν επί της ουσίας για τις σχεδιαζόμενες Βιομηχανικές Ζώνες Ιχθυοκαλλιεργειών που θα νεκρώσουν τον Νότιο Ευβοϊκό: όπως αντιστοίχως έχει νεκρώσει μεγάλο μέρος του Βόρειου Ευβοϊκού η σκωρία της ΛΑΡΚΟ που από την δεκαετία του 60 μέχρι σήμερα κτίζει ένα τεράστιο υποθαλάσσιο βουνό ανάμεσα Λάρυμνα- Καντήλι.

Να μιλήσουμε για το λιγοστό πράσινο της Χαλκίδας και την κατ΄ έτος βάρβαρη, ανόητη, αντιεπιστημονική καρατόμηση εκατοντάδων δέντρων; Το ονομάζουν κλάδευση, κοροϊδεύοντας και με τα ελληνικά τους (αφού κάνουν υλοτομία) αλλά και με την άγνοια των υποχρεωτικών Τεχνικών Προδιαγραφών που θα έπρεπε να εφαρμόζουν (ΦΕΚ Β΄ 35262/2009-12-23) .

Αλήθεια κύριοι Δήμαρχοι, γιατί δεν πλένετε τους κάδους απορριμάτων; Γιατί δεν φτιάχνετε στους ιστότοπους των Δήμων σας σημεία συγκέντρωσης των περιβαλλοντικών πληροφοριών; Έγκυρα όμως, με συνέπεια και συνέχεια, όχι για να ρίχνετε στάχτη στα μάτια των ιθαγενών.

Γιατί μας παραμυθιάζεται με δικαστικές προσφυγές για δήθεν περιβαλλοντικά ζητήματα και όταν φθάνουν οι εκπρόσωποί σας ενώπιον της (θεό-) τυφλής ελληνικής δικαιοσύνης απλά είναι στοιχειωδώς διεκπεραιωτικοί, αλλά καθόλου ουσιαστικοί. Αλλά μήπως ζητάμε πολλά από εκλεγμένους που στέλνουν δικηγόρους κόντρα ας πούμε σε αιολικά, ενώ ο κόσμος βοά για τις πολυεπίπεδες διασυνδέσεις προσώπων από την αυτοδιοίκηση… και ενεργειακών βιομηχανιών!

Και για να μην αδικήσουμε κανέναν: Τι αξία έχουν περιβαλλοντικά οι δηλώσεις και τα λόγια τα μεγάλα, όταν επί παραδείγματι ο κ. Περιφερειάρχης με πλήθος δηλώσεων, επιστολών και ενώ υπάρχουν και αποφάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου, δηλώνει με στόμφο: “κανένα άλλο αιολικό στην Εύβοια” και μία ημέρα πριν την έναρξη της τελευταίας προεκλογικής περιόδου, στις 31/8/2023 δίνει ο ίδιος άδεια σε αιολικό δίπλα σε Βυζαντινό αρχαιολογικό μνημείο του 1100 μΧ;

Με αυτή την αυτοδιοίκηση και με αυτούς τους τρόπους, σύντομα θα βρεθούμε να κλαίμε1. Όχι πια για τα γκρεμισμένα τείχη του Νεγρεπόντε. Αλλά για το τσιμεντάρισμα, την κακοποίηση, την μόλυνση και την ρύπανση κάθε βουνού, κάμπου, ακτής, ποταμού και θάλασσας ολόκληρης της Εύβοιας, από Αρτεμίσιο ως Κάβο-ντόρο και από Χαλκίδα ως Κύμη!

4/2/24
*Δημήτριος Δούκα Σουφλέρης 

H  εφημερίδα σε pdf

1Μπορούμε για όλα όσα αναφέρονται να δώσουμε εξηγήσεις και να αναλύσουμε σημείο προς σημείο. Ίσως το κάνουμε αργότερα. Στο παρόν κείμενο -είπαμε- βοηθάμε λίγο την μνήμη και την πολιτική μας κρίση!

Ένα Ηφαίστειο του Αιγαίου και η σωτηρία του από ένα Αιολικό Πάρκο

[σε αρχείο pdf, δημοσιευμένο στην Κυριακάτικη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 14/1/2024]

σε αρχείο

Στο μοναδικό Αρχιπέλαγος του Αιγαίου, σε αυτή την μήτρα του Πολιτισμού, της Φύσης και της Ψυχής μας, εκτός των άλλων υπάρχουν και πολλά ηφαίστεια. Κάποια από αυτά ενεργά, κάποια μη ενεργά αλλά τεράστιας γεωλογικής αξίας και μεγάλης ομορφιάς ως τοπία. Η Αιγαιακή ηφαιστειότητα παρουσιάζεται για πάνω από 40 εκατομμύρια χρόνια (το ηφαιστειακό τόξο διέρχεται από την Σαντορίνη, την Μήλο, την Νίσυρο κλπ).

Στην Εύβοια, στην Κεντροανατολική πλευρά της, υπάρχουν δύο αρχέγονα ηφαιστειακά συγκροτήματα. Το σημαντικότερο εξ αυτών, 14.000.000 ετών, αντικείμενο μελέτης, επίσκεψης από πανεπιστήμια του εξωτερικού και υποψήφιο για την ένταξή του σε ένα μεγάλο Γεωπάρκο (Κύμης-Κοτυλαίων) είναι το ηφαίστειο του Οξυλίθου. Η προστασία των γεωτόπων καθορίζεται από το νόμο 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/31-3-2011, Διατήρηση της βιοποικιλότητας & άλλες διατάξεις).

Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια οροσειρά, ένα ηφαιστειακό όγκο με 3 κύριες εξάρσεις, (Οξύλιθος, Κορακόλιθος ή Τούρλα και Πλάκα) που απλώνεται στο κεντρικότερο σημείο της περιοχής της Κύμης, ανάμεσα σε 7 κατοικημένα χωριά, δίπλα στον αναγνωρισμένο αρχαιολογικό χώρο Καστρί της Άνω Ποταμίας.

Οι κορυφές του ηφαιστείου. Δίπλα ή επάνω σε αυτές τις κορυφές θα τοποθετούσαν 8 α/γ. (πηγή εικόνας ΕΑΓΜΕ)

Και όμως σε αυτό τον πολλαπλά μοναδικό τόπο το ελληνικό κράτος δια της αρμοδίου αρχής του, της ΡΑΕ (πλέον ΡΑΑΕΥ) επί πολλά έτη δίνει την δυνατότητα σε διάφορα επιχειρηματικά σχήματα να σχεδιάζουν και να προχωρούν την δημιουργία Αιολικών Πάρκων (ΑΣΠΗΕ). Η πιο πρόσφατη και περισσότερο σοβαρή προσπάθεια ξεκίνησε το 2012, αδειοδοτήθηκε το 2021 (αρ. Απόφ. ΡΑΕ 618/2021) και μετά από έναν πολυσχιδή, πολυεπίπεδο και κουραστικό αγώνα λίγων αφοσιωμένων ανθρώπων και μιας περιβαλλοντικής οργάνωσης (ΕΠΠΠΟ ΚΥΜΗΣ) έληξε αισίως για το περιβάλλον, με την πλήρη απόσυρση των ΑΣΠΗΕ με τις 8 α/γ, λίγο πριν τα Χριστούγεννα που μόλις εορτάσαμε. Θα πρέπει να τονισθεί ότι σύμφωνα με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο η ΡΑΕ έχει ως κύριο σκοπό την ρύθμιση των ενεργειακών ζητημάτων με ταυτόχρονη όμως προστασία του Περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με την προαναφερόμενη άδεια, οι α/γ όχι απλώς τοποθετούντο μέσα στην ηφαιστειακή περιοχή, αλλά ακόμη περισσότερο ξεπερνούσαν σε ύψος τους ηφαιστειακούς κώνους. Μία εξ΄ αυτών τοποθετείτο επί του 2ου κώνου και σε απόσταση μικρότερη των 400 μέτρων από το χωριό Κληματάρι. Παρεμπιπτόντως, δεν έχει υπάρξει περίπτωση χωροθέτησης ΑΣΠΗΕ σε τόσο πυκνοκατοικημένη περιοχή.

Η δημιουργία των ΑΣΠΗΕ θα είχε τεράστιες δυσμενείς συνέπειες στο πανέμορφο και εμβληματικό τοπίο της περιοχής. Αρνητικές συνέπειες θα υπήρχαν και επί των αρχαιοτήτων: των θολωτών Μυκηναϊκών και κλασσικών χρόνων τάφων της περιοχής Στομίου Οξυλίθου, του αρχαιολογικού χώρου Καστρί Άνω Ποταμίας, του λόφου Βιγλατούρι, όπου πιθανά η αρχαία Κύμη (ΦΕΚ 612/ Β/ 12-7-1995). Των Βυζαντινών εκκλησιών του Οξυλίθου (ΦΕΚ 68/Α/26-4-1921): Κοίμηση της Θεοτόκου των Χατζηριάνων (αρχ. 14ου αι.), Άγιος Νικόλαος Ριτζάνων (1304 μΧ), Αγία Άννα (1370 μΧ). Της Παναγίας Οδηγήτριας στις Σπηλιές Κήπων (1311 μΧ, ΦΕΚ 121/Β/29-4-1958).

Θα είχε δραματικές επιπτώσεις στις άνω των 30 πηγών που βρίσκονται περιμετρικά της ηφαιστειακής οροσειράς και έχουν πολύ καλής ποιότητας νερό, χρησιμοποιούμενο για την ύδρευση των χωριών και την γεωργία.

Η αδειοδότηση δεν έδινε καμία σημασία στην βλάστηση ενώ η χλωρίδα της περιοχής του ηφαιστείου περιλαμβάνει αρκετά ενδημικά και προστατευόμενα είδη, κυριότερα των οποίων είναι τα: Μαλκόλμια η μακροκάλυκη, η Campanula cymaea. Καμπανούλα της Κύμης που περιλαμβανόταν στο πρώτο Ερυθρό Βιβλίο Σπανίων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (1995), ο Κρόκος ο λείος, τα Orchidaceae (Ορχιδοειδή). Τα προαναφερόμενα φυτά προστατεύονται από την Συνθήκη CITES & από το Π.Δ 67/1981.

Για την ορνιθοπανίδα, που είναι σύνηθες να βλάπτεται βαρέως από τους ΑΣΠΗΕ, εδώ φυσικά δεν είχαμε εξαίρεση. Δηλαδή τα έργα προγραμματιζόντουσαν εγγύτατα σε μια Σημαντική για τα πουλιά περιοχή της Ελλάδας (ΣΠΠ GR111 Όρη Δίρφη, Ξηροβούνι, Σκοτεινή, Μαυροβούνι, Αλοκτέρι, Ορτάρι και περιοχή Κύμης), μέρος ενός διεθνούς δικτύου περιοχών που είναι ζωτικές για τα πτηνά ή βρίσκονται κατά μήκος μεταναστευτικών διαδρόμων.

Στο ερώτημα ποια θα ήταν η συνέπεια ενός τέτοιου έργου στην αξία της γης και των κατοικιών των παρακείμενων 7 οικισμών η απάντηση είναι απλή: Τόσο η αγροτική γη όσο κυρίως οι κατοικίες θα έχαναν μεγάλο μέρος της αξίας τους. Αυτό το γνωρίζουν καλά οι μεσίτες της Εύβοιας και το έχουν αντιμετωπίσει δραματικά στην Καρυστία, όπου τα αιολικά πάρκα έχουν μία από τις μεγαλύτερες πυκνότητες της χώρας. Κανείς δεν ενδιαφέρεται για αγορά κατοικίας, όταν στον ορίζοντά του βρίσκεται ένα αιολικό πάρκο. Υπάρχουν ιδιοκτήτες σπιτιών της Νότιας Εύβοιας, που αφού με πολύ μεγάλο μεράκι τα δημιούργησαν, τώρα θέλουν να τα πουλήσουν και να φύγουν. Ρωτήστε για το θέμα στις Πετριές, τους Άγιους Απόστολους, το παραδοσιακό χωριό των Ζαράκων, τους Εγγλέζους που απέκτησαν σπίτι σε αυτά τα μέρη. Με μαθηματική ακρίβεια όλα αυτά θα επαναλαμβάνονταν στην περίπτωση που προχωρούσε το αιολικό πάρκο στον Οξύλιθο.

Η αρνητική επίδραση στον ήπιο τουρισμό της περιοχής και στους επισκέπτες με επιστημονικό ενδιαφέρον είναι περιττό να αναφερθεί. Ας τονισθεί μόνο η απίστευτη τραγελαφικότης του να έχεις ένα μοναδικό γεωλογικό τοπίο και να το καταστρέφεις με βαριά βιομηχανική δραστηριότητα, χιλιόμετρα δρόμων και χιλιάδες τόννους τσιμέντου, με ολοσχερή καταστροφή και αλλοίωση των σχηματισμών λάβας που ως μοντέρνα γλυπτά στολίζουν τις κορυφές και πλαγιές της ηφαιστειακής οροσειράς. Στον οικονομικό τομέα θα υπήρχαν επιπρόσθετες επιπτώσεις στην οικοδομική δραστηριότητα, την μελισσοκομία και την κτηνοτροφία. Και για να αντιμετωπίσουμε ευθύς εξ αρχής το υπερβολικά ψεύτικο επιχείρημα περί δημιουργίας θέσεων εργασίας από το αιολικό πάρκο, αυτές οι θέσεις εργασίας απλά δεν υπήρχαν (απολύτως καμία δεν προβλεπόταν).

Η δημιουργία των συγκεκριμένων ΑΣΠΗΕ παραβίαζε πλήθος διατάξεων του Ειδικού πλαισίου Χωροταξικού και αειφόρου ανάπτυξης για τις ΑΠΕ (ΑΠΟΦ 49828 ΦΕΚ Β 2464 2008), καθώς και του Παραρτήματος του.

Αυτό λοιπόν το έργο “πράσινης ανάπτυξης”, χάρις στην εργώδη προσπάθεια λίγων ανθρώπων, μίας αφοσιωμένης περιβαλλοντικής οργανώσεως, ενός δικηγόρου με αγάπη στο περιβάλλον, της σύμπραξης δύο γυναικών από τον Οξύλιθο και εν τέλει και της φιλοπεριβαλλοντικής στάσης του Μητροπολίτου Καρυστίας, σταμάτησε από ότι φαίνεται οριστικά και ο τόπος απηλλάγη από ένα εφιάλτη για την ιστορία και την μοναδικότητά του.

Ο δρόμος για αυτή την μεγάλη επιτυχία ήταν μακρύς και κουραστικός. Η εργασία νομικής και περιβαλλοντικής τεκμηρίωσης και επιστημονικής αναζήτησης ήταν εξαντλητική. Επιπλέον αποδείχθηκε με ισχυρό τρόπο μία από τις κύριες θέσεις του γράφοντος και της Εταιρείας Περιβάλλοντος Κύμης: Ότι τα μεγάλα περιβαλλοντικά θέματα πρέπει να τα αντιμετωπίζεις με όλες σου τις δυνάμεις από την πρώτη στιγμή που εμφανίζονται.

Επειδή όμως και άλλα στοιχεία της συγκεκριμένης υποθέσεως αξίζει να γίνουν ευρύτερα γνωστά, θα επανέρθουμε στο θέμα. Για να αναφερθούμε στα ζητήματα υγείας και τις καλές πρακτικές που μπορεί να εφαρμόζονται στις περιβαλλοντικές υποθέσεις. Κυρίως όμως καλό είναι να σχολιάσουμε τα περίφημα κινήματα αλλά και την στάση των πολιτών ενώπιον της υποβαθμίσεως του περιβάλλοντος.

Γιατί σε τελική ανάλυση, σε αυτή την παράνοια που ζει ο τόπος μας, όπου με σταθερά βήματα προχωρά προς την χώρα του α-τόπου, η βαθύτερη αιτία και ουσία των πάντων βρίσκεται στους λογισμούς μας και την συνείδησή μας.

——————————-

Πηγές:

1. Εταιρεία Περιβάλλοντος Κύμης (https://eteriaperivallontoskimis.blogspot.com/).
2. Ι. Παπασταματίου, Τα μεταλπικά ηφαίστεια της Εύβοιας και της Σκύρου, ανατύπωση Αρχείο Ευβοϊκών Μελών 1961.
3. Επικαιροποιημένος κατάλογος γεωτόπων, Υπεύθυνη Μωραΐτη Ευγενία, ΙΓΜΕ, Ιούλιος 2016, σελ.12, Νο 277, «Ηφαιστίτης Οξυλίθου Ευβοίας»

Η Αντιπαροχή των Βουνών συνεχίζεται…

[σε αρχείο pdf, δημοσιευμένο στις ΣΕΛΙΔΕΣ πολιτισμού, στην Κυριακάτικη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, την ημέρα των εκλογών 21/5/2023 **]

Είχα γράψει πριν από δύο περίπου χρόνια ένα κείμενο με τον τίτλο “Η αντιπαροχή των βουνών”¹. Με εκείνο το κείμενο ήθελα να μιλήσω για αυτό το οποίο συμβαίνει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, λίγο πάνω από μια εικοσαετία περίπου. Μέσα σε αυτά τα χρόνια βλέπουμε μία συνεχή καταστροφή των ελληνικών βουνών και μάλιστα του πιο χαρακτηριστικού τους σημείου, των υπερήφανων κορυφών τους, στο όνομα της λεγόμενης Πράσινης Ανάπτυξης και της δημιουργίας αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) ή για τον πολύ κόσμο αιολικών πάρκων (α/π). Τα αιολικά πάρκα, οι ΑΣΠΗΕ και η αιολική ενέργεια είναι το βαρύ χαρτί στην ανάπτυξη των λεγόμενων ΑΠΕ.

Όπως μπορεί κανείς εύκολα να καταλάβει, η σκέψη που ήθελα να εμβάλλω στον αναγνώστη μου, ήταν η συσχέτιση του φαινομένου της αντιπαροχής και της καταστροφής των ελληνικών πόλεων, με αυτό που συμβαίνει στα ελληνικά βουνά.

Καταρχήν θα πρέπει να πούμε ότι η αντιπαροχή δεν είναι φαινόμενο, αλλά ένας νομικός θεσμός του αστικού δικαίου και κατά το κύριο μέρος της μία οικονομική μέθοδος, με την οποία μπορούμε να οικοδομήσουμε, εύκολα και γρήγορα και δήθεν ανέξοδα, συνήθως ένα οικόπεδο. Θεωρητικώς υπάρχουν μεγάλα πλεονεκτήματα τόσο για τον ιδιοκτήτη του οικοπέδου, όσο και για τον εργολάβο (αντισυμβαλλόμενο) που αναλαμβάνει την υλοποίηση της. Η συνήθης φόρμουλα που έχει διαμορφωθεί, είναι αυτή όπου κάποιος ιδιοκτήτης ενός ακινήτου το δίνει σε έναν μικρό ή μεγάλο κατασκευαστή/εργολάβο και αυτός, χωρίς ο ιδιοκτήτης να πληρώσει έξοδα, κατασκευάζει πολυκατοικίες, δίνει στον ιδιοκτήτη 2-3 διαμερίσματα -αναλόγως της συμφωνίας τους- και τα υπόλοιπα τα κρατά ο ίδιος, τα πωλεί, προφανέστατα κερδίζει και γιαυτό αμέσως μετά προχωρά στην ανεύρεση νέου οικοπέδου και ιδιοκτήτη και όλα επαναλαμβάνονται από την αρχή.

Θεωρητικά και πάλι, από αυτή την υπόθεση και τα δύο μέρη ωφελούνται, γιατί ο μεν ιδιοκτήτης αποκτά μία κατοικία σύγχρονη χωρίς να ξοδέψει λεφτά, ο δε εργολάβος (όπως έδειξε η πρακτική από την μέση του 20ού αιώνα και μετά) ωφελείται τα μέγιστα. Αν μάλιστα δραστηριοποιηθεί και στα δημόσια έργα, τότε μπορεί να πλουτίσει, να γίνει ισχυρός οικονομικός παράγων, μέσα στην πορεία κάποιων δεκαετιών να φθάσει να είναι ένας οικονομικός γίγαντας, όπως πχ ο Μπόμπολας και ο ΑΚΤΩΡ-ΕΛΛΑΚΤΩΡ, η ΤΕΡΝΑ, η ΑΒΑΞ, ο Μυτιληναίος η Intrakat, κλπ.

Όμως στην αρχή του παρόντος κειμένου, λίγο πριν τις υπενθυμίσεις για την λειτουργία της αντιπαροχής, μίλησα για φαινόμενο. Φαινόμενο και όχι νομική ή οικονομική ρύθμιση κλπ. Και τούτο γιατί είναι κοινός τόπος ότι η αντιπαροχή έγινε ο κύριος παράγων διαμόρφωσης των ελληνικών πόλεων, το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της πολεοδόμησής και της κάκιστης χωροταξίας τους. Μετά από τόσες δεκαετίες εφαρμογής της ξέρουμε ότι κυρίως έχει λειτουργήσει ολέθρια και καταστροφικά και έχει δώσει στην Ελλάδα το χειρότερο σύνολο πόλεων, τουλάχιστον της Ευρώπης. Τα αποτελέσματά της υπήρξαν τόσο αρνητικά που θα μπορούσε να συγκριθεί με καταστροφικά φυσικά φαινόμενα, όπως ένας σεισμός ή μία θεομηνία. Αναφερόμαστε κυρίως στις συνέπειες επί του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, στην ποιότητα ζωής, στον πολιτισμό που έχουμε στη χώρα μας αλλά ακόμη και σε αυτό το ήθος των Ελλήνων, που χρόνο με τον χρόνο γίνεται περισσότερο οικονομίστικο και συμφεροντολογικό. Βεβαίως στο επίπεδο της οικονομίας η αντιπαροχή (και εν γένει η οικοδομή) πολλές φορές θεωρούνται ατμομηχανή της οικονομίας και γύρω από αυτές επαγγέλματα, πρόσωπα και συμφέροντα βρίσκουν το ιδανικό πεδίο ανάπτυξής τους.

Όλα αυτά λοιπόν που λέγονται για την αντιπαροχή, τόσο στο παρόν όσο και στο παλαιότερο κείμενο, τηρουμένων των αναλογιών, ισχύουν και εφαρμόζονται ελαφρώς παραλλαγμένα στα ελληνικά βουνά, στην πραγματικότητα στο σύνολο της ελληνικής φύσης, του περιβάλλοντος και του πολύτιμου και πολύπαθου τοπίου της χώρας. Ουσιαστικά πρόκειται για την μετά γιγαντώσεως μετεξέλιξη και αναπροσαρμογή του φαινομένου της αντιπαροχής, από το περιβάλλον των πόλεων σε αυτό των βουνών. Επί των τεχνικών και νομικών/οικονομικών παραμέτρων φυσικά υπάρχουν διαφορές. Ως προς την καταστροφή όμως, υπάρχει τραγική ομοιότητα και θλιβερή επανάληψη.

Εικόνα ειδυλλιακή αλλά με ημερομηνία λήξης. Όλα τα βουνά και δάση της φωτογραφίας (κάπου στην Κεντρική Εύβοια) έχουν δοθεί για αιολικά πάρκα και τα έργα μπορεί πολύ γρήγορα να ξεκινήσουν (φωτ. DDS)

Στην περίπτωση των βουνών δεν παρέχεται ένα οικόπεδο από έναν ιδιοκτήτη, ΑΛΛΑ παρέχεται το σύνολο των ελληνικών βουνών και ο συνήθης παρέχων είναι το ελληνικό κράτος, το ελληνικό Δημόσιο. Σε λίγες περιπτώσεις παρέχοντες είναι κάποιοι μίζεροι ιδιοκτήτες που ξεπουλάνε (για την ακρίβεια εκμισθώνουν²) την πατρώα γη έναντι γελοίων αντίτιμων και ψεύτικων υποσχέσεων. Συνήθης όμως πάροχος είναι κυρίως το ελληνικό δημόσιο και μάλιστα αυτό το κάνει εντελώς δωρεάν. Οι δημόσιες εκτάσεις, που είναι και το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών βουνών, παρέχονται δωρεάν για να δημιουργηθούν τα α/π. Το πρόσχημα είναι ότι οι εταιρείες αναλαμβάνουν την δημιουργία τους με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος με τρόπο που συνιστά υπέρτατο δημόσιο συμφέρον, γιατί δήθεν καταπολεμά την κλιματική αλλαγή (ή κρίση) την υπερθέρμανση του πλανήτη και το “κακό” Διοξείδιο του Άνθρακα (CO2).

Τυχεροί εργολάβοι που αναλαμβάνουν αυτές τις δουλειές είναι όλοι όσοι έχουν μυριστεί τα υπερκέρδη των ΑΠΕ και της πράσινης ανάπτυξης, έχουν τις διασυνδέσεις με την κεντρική πολιτική σκηνή και τις τράπεζες ή είναι τα μεγάλα ονόματα της οικονομίας (πχ Βαρδινογιάννης, Περιστέρης, Μυτιληναίος, Γουρζής κλπ).

Θεωρητικά το ηλεκτρικό ρεύμα με αυτόν τον τρόπο παράγεται φθηνά (το γνωστό σλόγκαν “ο άνεμος είναι δωρεάν”) όμως οι τσέπες μας υποφέρουν, γιατί οι μηχανισμοί που έχουν στηθεί για να στηρίξουν αυτή την τεχνική³ και οικονομική⁴ υπερκατασκευή είναι πολύπλοκοι και ένα μόνο πράγμα κάνουν καλά: συνεχώς ακριβαίνουν την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, οδηγούν στον κίνδυνο της ενεργειακής φτώχειας των πολλών και στον υπερπλουτισμό ελαχίστων, καθώς και στην δημιουργία πανίσχυρων μονοπωλιακών επιχειρηματικών ομίλων και συμφερόντων.

Και τα ελληνικά βουνά; Και η ελληνική ύπαιθρος, τα χωριά και οι κάτοικοί τους ή ο πρωτογενής παραγωγικός τομέας; Τι συμβαίνει με αυτά μέσα σε αυτή την συνθήκη εκβιομηχάνισής τους;

Σε μερικές περιοχές της Ελλάδας που είχαν την ατυχία να είναι οι πρώτες σε αυτή την υπόθεση (Καρυστία, Λακωνία, Θράκη, πολύ μεγάλο κομμάτι του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου, Ευρυτανία και Άγραφα) αυτό το οποίο συμβαίνει ξεπερνάει κάθε ανθρώπινο νου και αντίληψη περί περιβαλλοντικής φροντίδας. Κάθε θεσμική ρύθμιση του ελληνικού και ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου περί προστατευόμενων περιοχών ή τοπίων παραβιάζεται, καταστρατηγείται και ακόμη χειρότερα εφαρμόζεται υποκριτικά με προσχηματικές και ψευδεπίγραφες διαδικασίες. Πανομοιότυπες ΜΠΕ με μελετητές που δεν έχουν επισκεφθεί τους τόπους που μελετούν, δημόσιες διαβουλεύσεις που αγνοούνται, Δασαρχεία που αντί να προστατεύουν τα δάση φροντίζουν με πάθος για την ανάπτυξη (οι υπάλληλοι έχουν μπερδέψει τα υπουργεία που υπηρετούν και τα καθήκοντα που έχουν…).

Τα βουνά και τα νησιά είναι ο σκελετός και η ψυχή της Ελλάδας. Καταστρέφοντας αυτά καταστρέφουμε το είναι μας. Χωρίς τόπο και χωρίς την ιστορικότητα και διαχρονικότητα του τοπίου, πως μπορείς να εννοήσεις την πατρίδα, μικρή ή μεγάλη;

Ταυτοχρόνως σε επίπεδο οικονομικό έχουμε φθάσει σε καταστάσεις που δεν είναι απλώς στρεβλές ή ασύμφορες, αλλά εγγίζουν πλέον τον χώρο του παρανοϊκού. Έτσι ενώ η παραγωγή από ΑΠΕ στην Ελλάδα έφτασε στο 41,6% του ενεργειακού μείγματος⁵ για το 2022 και ενώ ταυτοχρόνως λίγο πριν το Πάσχα η μεγάλη ανησυχία που υπήρχε ήταν όχι γιατί είχαμε μικρή παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ αλλά γιατί λόγω της υπέρ παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ κινδυνεύαμε πλέον από κατάρρευση του συστήματος ηλεκτροδότησης της χώρας, όμως παρά ταύτα στον “ανάποδο κόσμο” που ζούμε συνεχίζουν να λένε ότι πρέπει να βάλουμε και άλλες ανεμογεννήτριες και άλλα φωτοβολταϊκά, να αυξήσουμε και άλλο την παραγωγή από ΑΠΕ κλπ.

Αυτό είναι οικονομικά και ενεργειακά σχιζοφρενικό. Και προφανέστατα μόνο άλλους σκοπούς κατά βάθος επιδιώκει και όχι την ίδια την ενέργεια.

Και επειδή οι εκλογές είναι εδώ, όλα τα συμφέροντα κάνουν τα κουμάντα τους. Αναλογιστείτε όλα τα προηγούμενα, όπως και την σύμπνοια σχεδόν όλων των μεγάλων πολιτικών παικτών στο ζήτημα της περαιτέρω ανάπτυξης των ΑΠΕ. Φαίνεται ότι υπάρχει ακόμη πολύ χρήμα για να κερδίσουν οι εργολάβοι του πολιτικοοικονομικού κατεστημένου. Και γιαυτό θα κρατήσουν ζωντανή την αντιπαροχή μέχρι που “με το ταμάχι που έχουν θα καταπιούν τη γη και θα αφήσουν πίσω τους μια έρημο”⁶.

Κύμη 15/5/2023

Δημήτριος Δούκα Σουφλέρης

Δικηγόρος

Imperial College Clean Power Professional Certificate

Επιμ/θείς στο ΕΚΠΑ στη Βιώσιμη Ανάπτυξη και το Περιβάλλον

1 Δημοσιευμένο στις ΣΕΛΙΔΕΣ πολιτισμού, στην Κυριακάτικη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 20/9/2020

2 Το σύνηθες μίσθωμα κυμαίνεται στα 300 € το στρέμμα, για ένα έτος.

3 πχ εκτεταμένο δίκτυο, διασυνδέσεις, κίνδυνοι αστάθειας, μόνιμες θερμικές μονάδες βάσεις κα.

4 πχ συστήματα επιδοτήσεων, χρηματιστήριο ενέργειας, σχεδόν εξαφάνιση του δημόσιου χαρακτήρα της ΔΕΗ κλπ

5 Παραγωγή 19,7 TWh. Θριαμβική αναφορά στην περσινή «επίδοση» των ΑΠΕ έκανε με post στο LinkedIn ο Νίκος Τσάφος, ειδικός Σύμβουλος του Πρωθ/ργού Κυρ. Μητσοτάκη σε θέματα ενέργειας, βλ. https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:7024656188176773120?updateEntityUrn=urn%3Ali%3Afs_feedUpdate%3A%28V2%2Curn%3Ali%3Aactivity%3A7024656188176773120%29

6 Με ελαφρότατη αλλαγή, τμήμα από το σοφό κείμενο με τίτλο: “Ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο “ σε μτφρ. του Ζήσιμου Λορεντζάτου, δημοσιευμένο στο Βήμα, 16/1/1977. Στο διαδίκτυο στο http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2246/Keimena-Neoellinikis-Logotechnias_B-Gymnasiou_html-empl/indexa_6.html

**

σε αρχείο pdf

Τσιμέντο να γίνει…

Εδώ ελάχιστα τα λόγια, πολύ το τσιμέντο, γιαυτό και τρία σκίτσα!

Στην Ακρόπολη

Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού στην «Εφ.Συν», 2/11/2020

Στην Μύκονο

Σκίτσο του Δημήτρη Γεωργοπάλη, από τον δρόμο ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ, αρ. φύλ. 632, 8/4/2023

Στα ελληνικά βουνά

του Γιάννη Δερμεντζόγλου, tvxs, 4/6/2021

Τι υπερασπιζόμαστε

Τι υπερασπιζόμαστε

του Δημητρίου Δούκα Σουφλέρη* ** ***

Θεέ μου Πρωτομάστορα μ’ έχτισες μέσα στα βουνά

Θεέ μου Πρωτομάστορα μ’ έκλεισες μες στη θάλασσα!

(Οδυσσέα Ελύτη, Αξιον Εστί, 1959)

Φραγκάκι Άνδρου, 2η εβδομάδα του lockdown λόγω πανδημίας

[Προοίμιο: ίσως θα ήταν καλύτερο αυτό το κείμενο να διαβαζόταν μετά από μία ακρόαση του “Άξιον Εστί” με την μαγική μουσική του Μ. Θεοδωράκη και την θεϊκή φωνή του Γρ. Μπιθικώτση. Δυστυχώς αυτό δε μπορεί να γίνει μέσα από έντυπες σελίδες. Όμως όλοι γνωρίζουμε, όλοι έχουμε ακούσει, συγκινηθεί και σιγοτραγουδήσει τα τραγούδια και τους στίχους του βραβευμένου με Νόμπελ ποιητή μας. Τούτο είναι κάτι που μας ενώνει. Ας προσπαθήσουμε όμως μέσα από τα επόμενα λόγια να δούμε τι ενώνει όλους εμάς που αντιμαχόμενοι την συνεχιζόμενη και ογκούμενη επέλαση της αιολικής ενέργειας κάτι υπερασπιζόμαστε και κάτι μας ενώνει στις τόσες διαφορετικές θέσεις, απόψεις και τρόπους μας]

Είκοσι χρόνια τώρα συμβαίνει κάτι που αλλάζει την μορφή της Ελλάδας. Στην αρχή σε περιορισμένο μέγεθος και έκταση. Με την πάροδο των χρόνων όμως η επίδραση του αυξήθηκε, πλάτυνε και πλέον βρίσκεται στα πρόθυρα μιας γιγάντωσης που θα είναι αδύνατο να αντιμετωπισθεί και ακόμη χειρότερα θα είναι αδύνατο να διορθωθεί ή να αναστραφεί στο μέλλον.

Τι είναι αυτό το κάτι; Είναι η ανάπτυξη των λεγόμενων ΑΠΕ και κυρίως μέχρι τώρα, για το μεγαλύτερο μέρος της χώρας μας, των λεγόμενων Αιολικών Πάρκων. Όχι ότι τα φωτοβολταϊκά δεν έχουν και αυτά αρκετά μεγάλη και αύξουσα διάδοση. Όμως η αλήθεια είναι ότι ακόμη η μεγάλη επίδραση έχει προκληθεί από την ανάπτυξη της Αιολικής Ενέργειας και την προοπτική περαιτέρω τερατώδους μεγέθυνσής της.

Γιατί τερατώδους μεγέθυνσης; Μα είναι απλό. Οι σχεδιασμοί που υπάρχουν, από τους μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται στο χώρο, καταλαμβάνουν κάθε βουνό, κάθε κορυφή, κάθε οροσειρά της χώρας. Και επίσης κάθε νησί (κυρίως του Αιγαίου, αλλά και του Ιονίου), κάθε ακατοίκητη νησίδα και πλέον ακόμη και τις ανοιχτές πελαγιαίες εκτάσεις. Πέριξ των προειρημένων μεγάλων ομίλων υπάρχει και μία πληθώρα σχετικά μικρών επιχειρηματιών που είτε επιθυμούν να κερδίσουν κάτι από τα διαφαινόμενα υπερκέρδη και ευκαιρίες ή απλά λειτουργούν ως προπέτασμα και εργαλεία των μεγάλων επιχειρήσεων.

Κόντρα σε αυτή την κατάσταση, που πλέον έχει κάνει παρελθόν τα γεωγραφικά και οικοσυστημικά χαρακτηριστικά αρκετών περιοχών της Ελλάδας, στο όνομα της λεγόμενης πράσινης ανάπτυξης, κόντρα λοιπόν σε αυτό, παρουσιάζονται σε όλη τη χώρα κάποιοι άνθρωποι, πολίτες, επιστήμονες, ενίοτε μικρά νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και κυριότερο όλων, κάποιοι απλοί άνθρωποι που λένε όχι σε αυτό που συμβαίνει, ζητούν, παρακαλούν, αγωνίζονται, μάχονται για να σταματήσει μέχρι εδώ.

Τα επιχειρήματα είναι πολλά: ενεργειακά, όπως το γεγονός ότι οι ΑΠΕ δεν έχουν σταθερή παραγωγή γιατί εξαρτώνται από αστάθμητους παράγοντες όπως ο άνεμος (ή αναλόγως για τα φ/β η ηλιοφάνεια), οικονομικά όπως τα ζητήματα κόστους και εξαγωγής κεφαλαίων αφού το σύνολο του ακριβού μηχανολογικού εξοπλισμού προέρχεται από εκπληκτικά ολιγάριθμες αλλοδαπές πολυεθνικές εταιρείες ή νομικά όπως το γεγονός ότι σχεδόν στην πλειοψηφία των δημιουργούμενων ενεργειακών έργων ΑΠΕ με την κατασκευή τους προσβάλλονται προστατευόμενες περιοχές όπως τοπία ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους ή αρχαιολογικής σημασίας πχ Μάνη ή Δελφοί ή περιοχές του πανευρωπαϊκού Δικτύου Natura 2000. Ας επισημανθεί ότι στη νομική επιχειρηματολογία τίθενται και ζητήματα κακής ή παράτυπης και παράνομης λειτουργίας της διοίκησης και προσχηματικής λειτουργίας των αρμόδιων φορέων (πχ δασαρχεία ή αυτοδιοικητικά όργανα). Ή ακόμη υποκριτικής χρήσης των προβλεπόμενων επιστημονικών εργαλείων πχ ΜΠΕ (που συνήθως είναι πανομοιότυπες ασχέτως περιοχής και βιοτικών χαρακτηριστικών τους).

Στον αντίλογο τίθεται και ένα ευρύ ζήτημα δημοκρατίας. Αφού τα έργα αυτά παρακάμπτουν πλήρως το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των τοπικών κοινωνιών, παρακάμπτουν την δυνατότητα αυτοπροσδιορισμού του οικονομικού τους μέλλοντος και τους στερούν το να επιλέξουν μόνοι τους την πορεία του τόπου τους.

Μοιάζει δε όλοι να ξεχνούν ότι οι πολλά υποσχόμενες τεχνολογίες, πολλές φορές στην ιστορία των τελευταίων δύο αιώνων, παρουσιάσθηκαν ως το ευοίωνο μέλλον αλλά αργότερα έγιναν ο εφιάλτης από τον οποίο θέλαμε να ξεφύγουμε: Τα ορυκτά καύσιμα μας απήλλαξαν από την εργώδη προσπάθεια, τα αυτοκίνητα από την βρωμιά των δρόμων στις πόλεις μας, το τσιμέντο θεωρήθηκε το υλικό του μέλλοντος της αρχιτεκτονικής. Και τώρα “πνιγόμαστε από αέρια του θερμοκηπίου”, δηλητηριώδεις ρύπους και απάνθρωπες πόλεις. Γιατί η πράσινη ανάπτυξη να είναι η εξαίρεση από αυτή την πραγματικότητα¹;

Όλα μα όλα τα προηγούμενα όμως παρακάμπτονται από τους αρμόδιους φορείς, την κεντρική κυβέρνηση και την Δικαιοσύνη. Με αξιωματικά επιχειρήματα περί αδήριτης ανάγκης αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, απολιγνιτοποίησης και οικονομικής ανάπτυξης φθάνουν στο σημείο να αδειοδοτούν σε ότι πιο εμβληματικό και όμορφο έχει τούτος ο τόπος: Τα Άγραφα και τους Δελφούς, τις βραχονησίδες του Αιγαίου και τα δάση της Ροδόπης, τη Μάνη και τα δρακόσπιτα της Όχης, το Ιόνιο, την Κρήτη, την Αστυπαλιά, το Θρακικό πέλαγος, τον κόλπο του μπαλκονιού του Αιγαίου, της Κύμης, εν τέλει παντού σε κάθε εσχατιά του τόπου. Όλα μα όλα θυσιάζονται στο βωμό αυτής της βιομηχανικής υπερανάπτυξης.

Όλα τα επιχειρήματα των αντιδρώντων απορρίπτονται θεωρούμενα ανεδαφικά, αστειότητες, αντιεπιστημονικά ενίοτε απλές ανοησίες ή ακόμη και προσκείμενα σε φασίζοντες πολιτικούς κλπ. Και σε τελική ανάλυση υποστηρίζουν ότι όλες οι αντιδράσεις συνοψίζονται σε δύο θέσεις: αφενός ότι απλά δεν τα θέλουν στο τόπο τους (κάνουν μονίμως αναφορά στο σύνδρομο NIMBY) και αφετέρου λένε το μόνο που μένει είναι το αισθητικό ζήτημα. Δηλαδή πολύ απλά, ότι οι ανεμογεννήτριες δεν αρέσουν και γιαυτό γίνεται όλη αυτή η κατά τ’ άλλα άνευ αξίας αντίδραση. Και με κάποια συγκατάβαση αφήνουν να εννοηθεί ότι αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα.

Ε λοιπόν ναι: Οι αντιδρώντες το λέμε ξεκάθαρα. Ναι δεν μας αρέσουν οι ανεμογεννήτριες και τα αιολικά πάρκα. Δεν μας αρέσουν γιατί χαλούν την ομορφιά του τόπου μας, χαλούν αυτό που οι γεωλογικοί αιώνες, η φύση και τα χέρια των προγόνων μας δημιούργησαν ψηφίδα-ψηφίδα στον μοναδικό αυτό τόπο. Ζήσαμε και άλλες καταστροφές και αλλοιώσεις: αστυφιλία, αποδάσωση,, παντελή έλλειψη χωροταξίας, μείωση των βιοτόπων και των περιοχών με φύση απρόσβλητη από τον άνθρωπο. Δεν μπορούμε να δεχτούμε και αυτή την καταστροφή, την μετατροπή των κορυφών βουνών και νησιών σε βιομηχανικές εκτάσεις.

Αν μας λέγατε ότι στα μέρη αυτά θέλετε να φτιάξετε μουσεία, σχολεία ή νοσοκομεία το ίδιο θα σας λέγαμε. Όχι, οι τόποι αυτοί πρέπει να μείνουν ως έχουν. Είναι πολύ μεγάλη η παρέμβαση και αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος στην χώρα μας και στην Ευρώπη γενικότερα, που δεν χωρά πλέον άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες με μεγάλη επίδραση στα σχετικώς παρθένα ή εκτός μεγάλης οικονομικής δραστηριότητας φυσικά ή οικιστικά τοπία. Η προστασία και διατήρηση περιοχών της Γης εκτός ανθρώπινης δραστηριότητας ή τέλος πάντων με μειωμένη την ανθρώπινη δραστηριότητα είναι conditio sine qua non για ένα βιώσιμο και αειφορικό μέλλον. Και μέσα στις τρέχουσες συνθήκες της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης απαραίτητο μέτρο πρόνοιας για λιγότερες πανδημίες στο μέλλον που κατά βάσιν προκαλούνται από την υπερβολική εισδοχή των ανθρώπινων δράσεων στα φυσικά περιβάλλοντα.

Η Ελλάδα, χώρα ορεινή και αρχιπελαγική, είναι πολλαπλώς ιδιαίτερη οικοσυστημικά και πολιτιστικά. Αυτό έρχεται μέσα από τα βάθη του χρόνου και είναι έγκλημα να το αλλάξουμε ανεπίστρεπτα μέσα σε 2-3 δεκαετίες. Ο κόσμος δεν φτιάχτηκε μόνο για εκμετάλλευση και ο μετανεωτερικός άνθρωπος και οι κρατούσες παγκοσμιοποιημένες πολιτιστικές αντιλήψεις δεν μπορούμε να αφήσουμε να καταστρέψουν την ιδιοπροσωπία του τόπου μας, την ταυτότητα του είναι μας. ΟΙ ξερολιθιές που διατρέχουν τις πλαγιές των νησιών μας, οι αναβαθμίδες του εγκαταλελειμμένου αγροτικού τοπίου, οι καθαρές γραμμές του υψιπετών ορέων και του ορίζοντα των θαλασσών μας θέλουμε και πρέπει να μείνουν έτσι.

Γιατί τον κόσμο δεν θα τον σώσει η ανάπτυξη, η τεχνολογία ή πολύ περισσότερο οι ΑΠΕ. Τον κόσμο θα τον σώσει η ομορφιά (Φ. Ντοστογιέφσκι, Ο Ηλίθιος). Και αυτή είναι η βαθιά κοινή πίστη όλων εμάς που υπερασπιζόμαστε τα βουνά, τα νησιά και τις θάλασσες της Ελλάδας.

*Δικηγόρος

Imperial College Clean Power Professional Certificate

Επιμ/θείς στο ΕΚΠΑ στη Βιώσιμη Ανάπτυξη και το Περιβάλλον

**δημοσιευμένο στις ΣΕΛΙΔΕΣ πολιτισμού, στην Κυριακάτικη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 6/12/2020

***σε αρχείο pdf και

σε αρχείο pdf όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδαΛήψη

και η δημοσίευση της εφημερίδας https://www.dimokratianews.gr/apopseis/ti-yperaspizomaste/

1Οφείλω να επισημάνω ότι αυτές καθ΄ εαυτές οι διάφορες τεχνολογίες μπορεί να μην είναι από μόνες τους κακές ή εντελώς προβληματικές. Αυτό που τις μετατρέπει σε κάτι τέτοιο είναι η άπληστη και αντικοινωνική χρήση που κάνουμε.

Η Αντιπαροχή των Βουνών (στο LegalNews24.gr)

Δευτέρα, Οκτωβρίου 19, 2020, δημοσίευση στο http://www.legalnews24.gr/2020/10/blog-post_23.html

του Δημητρίου Σουφλέρη, δικηγόρου

[δημοσιευμένο στις ΣΕΛΙΔΕΣ πολιτισμού, στην Κυριακάτικη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 20/9/2020]

Πριν κάποιες δεκαετίες ξεκίνησε η διαμόρφωση των σύγχρονων ελληνικών πόλεων. Δύο ήταν τα εργαλεία με την μεγαλύτερη βαρύτητα. Τεχνικά και οικοδομικά η Πολυκατοικία – απότοκος του μοντέρνου κινήματος του bauhaus. Νομικά και οικονομικά η Αντιπαροχή – απότοκος ενός πλέγματος νόμων και ενός ευφυούς νομοθετήματος του 1929.

Αποτέλεσμα αυτών των δύο εργαλείων. Η απόλυτη καταστροφή και υποβάθμισή των ελληνικών πόλεων. Πνιγμένες στο τσιμέντο, την μικροϊδιοκτησία, τους στενούς και ανήλιαγους δρόμους τους, με το λιγότερο κατά κεφαλήν πράσινο από όλες τις πόλεις της Ευρώπης (τουλάχιστον της λεγόμενης Δυτικής), αλλοτριωμένες και δυσλειτουργικές για πάντα και οπωσδήποτε για τα πλαίσια της ζωής της δικής μας, των παιδιών μας και των εγγονιών μας.

Και όμως αυτή η αποδεκτή από όλους αλήθεια και πραγματικότητα δεν μας έκανε ούτε σοφότερους ούτε έστω λίγο πιο συνετούς και μαζεμένους.

Μετά το 1970 η χώρα άρχισε να ζει το μαζικό τουρισμό και να γίνεται λόγος για βιομηχανία του τουρισμού. Το τσιμέντο έπαιξε και εδώ πρωτεύοντα ρόλο. Σπίτια και σπιτάκια, ξενοδοχεία μικρά και μεγάλο, rooms to let απλώθηκαν σαν τον αφρό της θάλασσας στις ακτές και τις παραλίες, γύρω από τους οικισμούς και τα χωριά, σε κάθε νησί και παραθαλάσσιο μέρος της χώρας. Δείτε φωτογραφίες από την δεκαετία του 60 και επιστρέψτε μετά σε φωτογραφίες του 2000 ή του σήμερα και θα καταλάβετε. Αυτό που θαύμασαν οι εραστές της αιγαιοπελαγίτικης αρχιτεκτονικής (πχ Le Corbusier) έχει χαθεί ή αλλάξει τόσο πολύ που διερωτάται κανείς που βαδίζουμε στα πλαίσια αυτής της τραγικής βιομηχανίας που έχει μετατρέψει τον άνθρωπο σε αντικείμενό της.

Και πάλι όμως δεν γίναμε σοφότεροι, συνετότεροι ή εγκρατέστεροι.

Την τελευταία 20ετία αλώνουμε πλέον το τελευταίο οχυρό της Φύσης και την κορωνίδα των ελληνικών τοπίων. Αλλάζουμε εσαεί αυτό που μαζί με την θάλασσα αποτελεί το δεύτερο στοιχείο της χωρικής και εθνογραφικής ιδιοπροσωπίας μας: Ήρθε η ώρα των βουνών μας. Ήρθε η ώρα του τσιμέντου και της ανάπτυξης για τα βουνά μας.

Στο όνομα της καινούργιας ανάγκης, που λέγεται αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη λόγω της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής καθώς και της άποψης ότι η καλύτερη και αναγκαία συνθήκη είναι η ανάπτυξη των ΑΠΕ και για την περίπτωση της χώρας μας πρώτα και κύρια της Αιολικής Ενέργειας, στο όνομα λοιπόν αυτών των αδιαπραγμάτευτων απόψεων έχει αρχίσει να τσιμεντώνεται κάθε κορυφή βουνού και νησιού για να εγκατασταθούν εκεί οι λεγόμενοι ΑΣΠΗΕ. Δηλαδή Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας ή κοινώς αιολικά πάρκα (α/π).

Το νομοθετικό πλαίσιο της χώρας, ακολουθώντας τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, έχει μέσα στην προηγούμενη 20ετία επανειλημμένως τροποποιηθεί έτσι ώστε να διευκολύνει την ανάπτυξη της συγκεκριμένης δραστηριότητας. Η Διοίκηση στηρίζει παντοιοτρόπως και ενισχύει εμπράκτως την υπόθεση αυτή. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την περίοδο του lockdown της προηγουμένης ανοίξεως, ενώ τα περισσότερα έργα, δραστηριότητες κλπ είτε δεν λειτουργούσαν είτε υπολειτουργούσαν, όμως η ανάπτυξη των σχετικών έργων γινόταν με πυρετώδεις ρυθμούς. Έτσι ο ρυθμός κατασκευής ανεμογεννητριών (α/γ) στην Εύβοια έφθασε κατά μέσο όρο στην μία α/γ ανά 2 ημέρες. Ναι καλά διαβάζετε. Και για να υπάρχει μία τάξη μεγέθους, το μέσο συνολικό κόστος μιας συνήθους α/γ (σήμερα περίπου στα 3,3 MW) είναι περίπου 4,2 εκατ. Ευρώ.

Πέρα όμως των προαναφερομένων, τα δικαστήρια, με προεξάρχον το ανώτερο και αρμόδιο ως προς το διοικητικό μέρος των υποθέσεων αυτών (το ΣτΕ) θεωρούν παγίως τις δραστηριότητες αυτές ωφέλιμες για την εθνική οικονομία, το περιβάλλον και την σωτηρία του πλανήτη.

Πού και πως όμως κατασκευάζονται αυτά τα α/π;

Η απάντηση είναι απλή. Κατασκευάζονται στις κορυφές των βουνών, εντός δασικών εκτάσεων ή θαμνοτόπων, επάνω σε νησιά, δίπλα σε χωριά, εντός περιοχών Natura ή τοπίων ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, πάνω σε ιδιοκτησίες, σε στάνες, ακόμη και σε αρχαιολογικούς τόπους, σε βιότοπους ή τόπους σημαντικούς για τα πουλιά. Κατασκευάζονται στην Καρδιανή και τα Υστέρνια της Τήνου, στα Άγραφα και το Βέρμιο, στην Άνδρο και δίπλα στα Δρακόσπιτα της Όχης, στην Μάνη και τις βραχονησίδες του Αιγαίου.

Δηλαδή κατασκευάζονται στους τόπους που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε διαμάντια στο στέμμα της Φύσης, των τοπίων και της Ομορφιάς αυτής της χώρας.

Και πως κατασκευάζονται; Με τεράστια σκαπτικά μηχανήματα, ισοπεδώσεις στρεμμάτων (5 ανά α/γ περίπου), διάνοιξη χιλιομέτρων δρόμων, με τόνους τσιμέντου (περίπου 400 για κάθε μία από τις προαναφερόμενες α/γ), με υπέργεια δίκτυα και πυλώνες χιλιομέτρων ή σκαψίματα σε περιπτώσεις υπογειοποίησης.

Δηλαδή εν ολίγοις στο όνομα της σωτηρίας του κόσμου από μία ασαφή θεωρία και τα ακόμη ασαφέστερα όρια της (κλιματική αλλαγή), χρησιμοποιώντας ψεύδη (πχ ότι το Διοξείδιο του Άνθρακα (CO2) είναι ρύπος) αποκρύπτοντας την βασική αλήθεια ότι το μεγαλύτερο αποθετήριο του CO2 είναι τα δάση και οι ωκεανοί της γης, διαμονοποιώντας τον λιγνίτη και παραπλανώντας για τα οφέλη του εισαγόμενου και ακριβού φυσικού αερίου (που ευθύνεται κατά πολύ λόγω διαρροών στην ενίσχυση των αερίων του θερμοκηπίου) καταστρέφουμε το περιβάλλον και προφανέστατα δημιουργούμε και τεράστια οικονομικά προβλήματα. Και να ‘ταν μόνο αυτά τα μέσα της προπαγάνδας που στηρίζει αυτή την υπόθεση;

Αλήθεια γιατί αφού τα α/π είναι τόσο καλά χρειάζεται να δίνονται τα ψίχουλα των λεγόμενων ανταποδοτικών τελών στις περιοχές εγκατάστασής τους;

Γιατί χρειάζεται η αδελφή του σημερινού πρωθυπουργού να έχει φτιάξει σχήμα προώθησης και ενίσχυσης της αιολικής ενέργειας;

Γιατί η περίφημη ΕΛΕΤΑΕΝ δηλώνει λόμπι για την προώθηση της αιολικής ενέργειας;

Γιατί οι αδειοδοτήσεις και οι διαδικασίες γίνονται σχεδόν εν κρυπτώ και με πλήρη περιφρόνηση των τοπικών κοινωνιών;

Γιατί;

Μα νομίζω η απάντηση είναι προφανής. Η εργολαβική αντίληψη που 70 χρόνια τώρα λειτουργεί ως κύριος οικονομικός και κοινωνικός/πολιτιστικός πυλώνας της Ελλάδας ήρθε η ώρα να προχωρήσει στην αντιπαροχή των βουνών, των κορφών και της ελληνικής Φύσης. Χρειάζεται μία μεγάλη πλανερή ιδέα για να στηρίξεις την απάτη αυτή, να την δικαιολογήσεις στα μάτια των πολλών και ανενόχλητος να την υλοποιήσεις.

Και κάποτε, μετά από όχι και πολλά χρόνια, θα μπορούμε όλοι να κλαίμε για τις κατεστραμμένες ελληνικές πόλεις, τις κτισμένες ακτές μας και τα χαμένα δάση και τσιμεντωμένα βουνά μας!

Η αντιπαροχή των βουνών

Η Αντιπαροχή των Βουνών

[δημοσιευμένο στις ΣΕΛΙΔΕΣ πολιτισμού, στην Κυριακάτικη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 20/9/2020**]

Πριν κάποιες δεκαετίες ξεκίνησε η διαμόρφωση των σύγχρονων ελληνικών πόλεων. Δύο ήταν τα εργαλεία με την μεγαλύτερη βαρύτητα. Τεχνικά και οικοδομικά η Πολυκατοικία – απότοκος του μοντέρνου κινήματος του bauhaus. Νομικά και οικονομικά η Αντιπαροχή – απότοκος ενός πλέγματος νόμων και ενός ευφυούς νομοθετήματος του 1929.

Αποτέλεσμα αυτών των δύο εργαλείων. Η απόλυτη καταστροφή και υποβάθμισή των ελληνικών πόλεων. Πνιγμένες στο τσιμέντο, την μικροϊδιοκτησία, τους στενούς και ανήλιαγους δρόμους τους, με το λιγότερο κατά κεφαλήν πράσινο από όλες τις πόλεις της Ευρώπης (τουλάχιστον της λεγόμενης Δυτικής), αλλοτριωμένες και δυσλειτουργικές για πάντα και οπωσδήποτε για τα πλαίσια της ζωής της δικής μας, των παιδιών μας και των εγγονιών μας.

Και όμως αυτή η αποδεκτή από όλους αλήθεια και πραγματικότητα δεν μας έκανε ούτε σοφότερους ούτε έστω λίγο πιο συνετούς και μαζεμένους.

Μετά το 1970 η χώρα άρχισε να ζει το μαζικό τουρισμό και να γίνεται λόγος για βιομηχανία του τουρισμού. Το τσιμέντο έπαιξε και εδώ πρωτεύοντα ρόλο. Σπίτια και σπιτάκια, ξενοδοχεία μικρά και μεγάλο, rooms to let απλώθηκαν σαν τον αφρό της θάλασσας στις ακτές και τις παραλίες, γύρω από τους οικισμούς και τα χωριά, σε κάθε νησί και παραθαλάσσιο μέρος της χώρας. Δείτε φωτογραφίες από την δεκαετία του 60 και επιστρέψτε μετά σε φωτογραφίες του 2000 ή του σήμερα και θα καταλάβετε. Αυτό που θαύμασαν οι εραστές της αιγαιοπελαγίτικης αρχιτεκτονικής (πχ Le Corbusier) έχει χαθεί ή αλλάξει τόσο πολύ που διερωτάται κανείς που βαδίζουμε στα πλαίσια αυτής της τραγικής βιομηχανίας που έχει μετατρέψει τον άνθρωπο σε αντικείμενό της.

Και πάλι όμως δεν γίναμε σοφότεροι, συνετότεροι ή εγκρατέστεροι.

Την τελευταία 20ετία αλώνουμε πλέον το τελευταίο οχυρό της Φύσης και την κορωνίδα των ελληνικών τοπίων. Αλλάζουμε εσαεί αυτό που μαζί με την θάλασσα αποτελεί το δεύτερο στοιχείο της χωρικής και εθνογραφικής ιδιοπροσωπίας μας: Ήρθε η ώρα των βουνών μας. Ήρθε η ώρα του τσιμέντου και της ανάπτυξης για τα βουνά μας.

Στο όνομα της καινούργιας ανάγκης, που λέγεται αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη λόγω της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής καθώς και της άποψης ότι η καλύτερη και αναγκαία συνθήκη είναι η ανάπτυξη των ΑΠΕ και για την περίπτωση της χώρας μας πρώτα και κύρια της Αιολικής Ενέργειας, στο όνομα λοιπόν αυτών των αδιαπραγμάτευτων απόψεων έχει αρχίσει να τσιμεντώνεται κάθε κορυφή βουνού και νησιού για να εγκατασταθούν εκεί οι λεγόμενοι ΑΣΠΗΕ. Δηλαδή Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας ή κοινώς αιολικά πάρκα (α/π).

Το νομοθετικό πλαίσιο της χώρας, ακολουθώντας τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, έχει μέσα στην προηγούμενη 20ετία επανειλημμένως τροποποιηθεί έτσι ώστε να διευκολύνει την ανάπτυξη της συγκεκριμένης δραστηριότητας. Η Διοίκηση στηρίζει παντοιοτρόπως και ενισχύει εμπράκτως την υπόθεση αυτή. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την περίοδο του lockdown της προηγουμένης ανοίξεως, ενώ τα περισσότερα έργα, δραστηριότητες κλπ είτε δεν λειτουργούσαν είτε υπολειτουργούσαν, όμως η ανάπτυξη των σχετικών έργων γινόταν με πυρετώδεις ρυθμούς. Έτσι ο ρυθμός κατασκευής ανεμογεννητριών (α/γ) στην Εύβοια έφθασε κατά μέσο όρο στην μία α/γ ανά 2 ημέρες. Ναι καλά διαβάζετε. Και για να υπάρχει μία τάξη μεγέθους, το μέσο συνολικό κόστος μιας συνήθους α/γ (σήμερα περίπου στα 3,3 MW) είναι περίπου 4,2 εκατ. Ευρώ.

Πέρα όμως των προαναφερομένων, τα δικαστήρια, με προεξάρχον το ανώτερο και αρμόδιο ως προς το διοικητικό μέρος των υποθέσεων αυτών (το ΣτΕ) θεωρούν παγίως τις δραστηριότητες αυτές ωφέλιμες για την εθνική οικονομία, το περιβάλλον και την σωτηρία του πλανήτη.

Πού και πως όμως κατασκευάζονται αυτά τα α/π;

Η απάντηση είναι απλή. Κατασκευάζονται στις κορυφές των βουνών, εντός δασικών εκτάσεων ή θαμνοτόπων, επάνω σε νησιά, δίπλα σε χωριά, εντός περιοχών Natura ή τοπίων ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, πάνω σε ιδιοκτησίες, σε στάνες, ακόμη και σε αρχαιολογικούς τόπους, σε βιότοπους ή τόπους σημαντικούς για τα πουλιά. Κατασκευάζονται στην Καρδιανή και τα Υστέρνια της Τήνου, στα Άγραφα και το Βέρμιο, στην Άνδρο και δίπλα στα Δρακόσπιτα της Όχης, στην Μάνη και τις βραχονησίδες του Αιγαίου.

Δηλαδή κατασκευάζονται στους τόπους που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε διαμάντια στο στέμμα της Φύσης, των τοπίων και της Ομορφιάς αυτής της χώρας.

Και πως κατασκευάζονται; Με τεράστια σκαπτικά μηχανήματα, ισοπεδώσεις στρεμμάτων (5 ανά α/γ περίπου), διάνοιξη χιλιομέτρων δρόμων, με τόνους τσιμέντου (περίπου 400 για κάθε μία από τις προαναφερόμενες α/γ), με υπέργεια δίκτυα και πυλώνες χιλιομέτρων ή σκαψίματα σε περιπτώσεις υπογειοποίησης.

Δηλαδή εν ολίγοις στο όνομα της σωτηρίας του κόσμου από μία ασαφή θεωρία και τα ακόμη ασαφέστερα όρια της (κλιματική αλλαγή), χρησιμοποιώντας ψεύδη (πχ ότι το Διοξείδιο του Άνθρακα (CO2) είναι ρύπος) αποκρύπτοντας την βασική αλήθεια ότι το μεγαλύτερο αποθετήριο του CO2 είναι τα δάση και οι ωκεανοί της γης, διαμονοποιώντας τον λιγνίτη και παραπλανώντας για τα οφέλη του εισαγόμενου και ακριβού φυσικού αερίου (που ευθύνεται κατά πολύ λόγω διαρροών στην ενίσχυση των αερίων του θερμοκηπίου) καταστρέφουμε το περιβάλλον και προφανέστατα δημιουργούμε και τεράστια οικονομικά προβλήματα. Και να ‘ταν μόνο αυτά τα μέσα της προπαγάνδας που στηρίζει αυτή την υπόθεση;

Αλήθεια γιατί αφού τα α/π είναι τόσο καλά χρειάζεται να δίνονται τα ψίχουλα των λεγόμενων ανταποδοτικών τελών στις περιοχές εγκατάστασής τους;

Γιατί χρειάζεται η αδελφή του σημερινού πρωθυπουργού να έχει φτιάξει σχήμα προώθησης και ενίσχυσης της αιολικής ενέργειας;

Γιατί η περίφημη ΕΛΕΤΑΕΝ δηλώνει λόμπι για την προώθηση της αιολικής ενέργειας;

Γιατί οι αδειοδοτήσεις και οι διαδικασίες γίνονται σχεδόν εν κρυπτώ και με πλήρη περιφρόνηση των τοπικών κοινωνιών;

Γιατί;

Μα νομίζω η απάντηση είναι προφανής. Η εργολαβική αντίληψη που 70 χρόνια τώρα λειτουργεί ως κύριος οικονομικός και κοινωνικός/πολιτιστικός πυλώνας της Ελλάδας ήρθε η ώρα να προχωρήσει στην αντιπαροχή των βουνών, των κορφών και της ελληνικής Φύσης. Χρειάζεται μία μεγάλη πλανερή ιδέα για να στηρίξεις την απάτη αυτή, να την δικαιολογήσεις στα μάτια των πολλών και ανενόχλητος να την υλοποιήσεις.

Και κάποτε, μετά από όχι και πολλά χρόνια, θα μπορούμε όλοι να κλαίμε για τις κατεστραμμένες ελληνικές πόλεις, τις κτισμένες ακτές μας και τα χαμένα δάση και τσιμεντωμένα βουνά μας!

Από την κατασκευή α/π στα Ακαρνανικά Όρη στην περίοδο της καραντίνας

Πηγή φωτογραφίας: https://aiolikastinaitoloakarnania.blogspot.com/2020/05/topothetithike-en-meso-karantinas-neos-aiolikos-stathmos-sta-akarnanika-ori.html – more

Χαλκίδα 28/7/2020

Δημήτριος Δούκα Σουφλέρης

Δικηγόρος

Imperial College Clean Power Professional Certificate

Επιμ/θείς στο ΕΚΠΑ στη Βιώσιμη Ανάπτυξη και το Περιβάλλον

**

ΑΣΠΗΕ στον Ελικώνα, στην Κοιλάδα των Μουσών

Όλα για τις επενδύσεις από το ΚΑΣ

«Προκαλεί εντύπωση η ομόφωνη, όπως έμαθα, απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ). Δεν είμαι εναντίον της εγκατάστασης ανεμογεννητριών, αρκεί να μη γίνεται ανεξέλεγκτα, αλλά εδώ το ΚΑΣ αδειάζει την τοπική υπηρεσία του, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας. Δεν δέχτηκε ούτε τις αντιδράσεις του δήμου και σχεδόν όλων των κατοίκων της Άσκρης».

πηγή: https://www.koutipandoras.gr/article/ola-gia-tis-ependyseis-apo-kas

Ο δήμαρχος Αλιάρτου – Θεσπιέων Γιώργος Ντασιώτης περιέγραψε αδρά πώς δόθηκε το πράσινο φως σε αιολικό πάρκο δέκα ανεμογεννητριών στον Ελικώνα, ακριβώς στα όρια του αρχαιολογικού χώρου, ενός «εμβληματικού σημείου» όπως το χαρακτήρισε, «ένα τοπίο που μας ήρθε αναλλοίωτο από τα βάθη της Ιστορίας, από τον Ησίοδο που καλλιεργούσε την ποικιλία μούχταρο που υπάρχει ακόμη. Τις Μούσες και τους μύθους που μαθαίνουμε και στο σχολείο πώς να τους παρακάμψουμε;».

Η στάση τού υπό τη Λίνα Μενδώνη υπουργείου Πολιτισμού απέναντι σε επιχειρηματικά συμφέροντα είναι πασίγνωστη. Αφού πρώτα άλλαξε τη σύνθεση του ΚΑΣ, πέρασε με δύο αρνητικές ψήφους την απόσπαση των μοναδικών αρχαιοτήτων από τον σταθμό Βενιζέλου στο υπό κατασκευή μετρό της Θεσσαλονίκης αλλάζοντας την προηγούμενη απόφαση του ίδιου οργάνου που είχε εγκρίνει την κατά χώραν διατήρησή τους. Μια απόφαση κόντρα στη γνώμη πολλών πολιτών, αρχαιολόγων, των (συντηρητικών) βυζαντινολόγων και παγκόσμιας εμβέλειας προσωπικοτήτων και οργανώσεων. Όσοι από το ΚΑΣ δεν ήταν στη γραμμή Μενδώνη άλλαξαν. Είναι το ίδιο όργανο που πέρασε ό,τι ήθελαν οι επενδυτές του Ελληνικού, αποφάσισε να «κοντύνει» ελαφρώς κατά δύο ορόφους το ξενοδοχείο στη Φαλήρου 5 αντί να θέσει εξαρχής το όριο που θέτει η «συνταγματική επιταγή για τη διηνεκή και αποτελεσματική προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος», όπως ξεκαθάρισε αργότερα και το Συμβούλιο της Επικρατείας με δύο ιστορικές αποφάσεις. Είναι η ίδια διοίκηση και διακυβέρνηση που πριμοδοτεί το υπό ανέγερση και με κρατική χρηματοδότηση ξενοδοχείο στη Μισαραλιώτου 7-11. Δύο πολυώροφα κτίρια που θα σήκωναν ανάστημα μπροστά στον βράχο της Ακρόπολης, το μοναδικό τοπόσημο που αχνοφαίνεται στην τσιμεντένια πολυκατοικιοποίηση του αστικού ιστού.

Υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις υπέρ του χωρίς όρια επιχειρείν, όπως η νομιμοποίηση αυθαίρετων κατασκευών και καταπατήσεων κοινόχρηστων χώρων στην Αίγλη Ζαππείου που είχαν διαπιστωθεί από το 1993, η επιστροφή της έκπτωτης iKnowHow Πληροφορική ΑΕ, η χρήση της Ακρόπολης στον λογότυπο της Coca-Cola και η έγκριση του ΚΑΣ σε χορηγία της Microsoft στην Αρχαία Ολυμπία, η οποία όμως θα συλλέγει επιστημονικά δεδομένα του αρχαιολογικού χώρου και των εκθεμάτων του μουσείου μέσω ειδικής επιτροπής, παρακάμπτοντας την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία! Τελικά, με τη φόρα που έχουν πάρει υπουργείο και ΚΑΣ θα βάλουν ανεμογεννήτριες και στην Ακρόπολη;

Χωρίς εξαίρεση ο κανόνας

Ύστερα από αυτές τις κινήσεις η απόφαση του ΚΑΣ για άλλο επενδυτικό σχέδιο, στην κηρυγμένη ως αρχαιολογικό χώρο Κοιλάδα των Μουσών αυτήν τη φορά, αναμενόταν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αλλά η… ρουτίνα δεν άλλαξε. Η ομόφωνη απόφαση που λήφθηκε στη συνεδρίαση με τηλεδιάσκεψη στη 1.30 τα ξημερώματα της Τετάρτης 9 Σεπτεμβρίου επιβεβαίωσε τον κανόνα της εξυπηρέτησης των επιχειρηματικών πλάνων σε βάρος της πολιτιστικής κληρονομιάς, αυτής που «πουλάει» ακόμη στο εξωτερικό. Ανεμογεννήτριες θα σπαρθούν στο ιερό άλσος των Ελικωνίων Μουσών στις ανατολικές υπώρειες του Ελικώνα, εκτός αρχαιολογικού χώρου μεν, σύρριζα στα όριά του δε, ύστερα από προσπάθειες χρόνων, όπως καταγγέλλει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων.

Όπως αιτιολογεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας, οι παρεμβάσεις θα επιφέρουν διηνεκή και μη αναστρέψιμη βλάβη τόσο στα μνημεία όσο και στο τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους που τα περιβάλλει. Και αυτό διότι «κατά την άποψη της υπηρεσίας μας η Κοιλάδα των Μουσών οφείλει να αντιμετωπίζεται ως σύνολο με επίκεντρο τα μνημεία της λατρείας των Μουσών, όπως ακριβώς παραδίδεται από τις αρχαίες πηγές». Εκεί βλέπει κανείς λείψανα και ευρήματα από τους αρχαίους έως τους νεότερους χρόνους, όπως στη θέση «Εννέα Μούσες», όπου και το ομώνυμο ιερό με τα αγάλματα των εννέα Μουσών, το αρχαίο θέατρο, ενώ στην κορυφή του Ελικώνα, σε υψόμετρο 1.500 μ., συναντάμε την Ιπποκρήνη, κρηνική κατασκευή κλασικών χρόνων, στο σημείο όπου σύμφωνα με τον μύθο ανάβλυσε νερό από το χτύπημα της οπλής του Πήγασου.

Στην Κοιλάδα των Μουσών ανασκάπτει η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή, η διευθύντρια της οποίας Βερονίκ Τσανκοφσκί τόνισε σε επιστολή της προς την υπουργό ότι «η εγκατάσταση των αιολικών θα βλάψει το περιβάλλον, που διατηρείται αναλλοίωτο εδώ και χιλιετίες, και θα καταργήσει επί της ουσίας κάθε προσπάθεια ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου στην οποία έχουμε πρόθεση να συμβάλουμε». Για το ζήτημα παρενέβη και ο Ντενί Κνεπφλέρ, διάσημος καθηγητής και ακαδημαϊκός που έχει κάνει έρευνες στην περιοχή. Σε επιστολή του προς τη Λίνα Μενδώνη τη χαρακτηρίζει «ξεχωριστή» και «πατρίδα του πρώτου ποιητή της Ελλάδας [και άρα της Ευρώπης!]», ενώ ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ Γιώργος Μουλκιώτης σε ερώτησή του προς την υπουργό Πολιτισμού αναφέρει ότι η Κοιλάδα των Μουσών είναι «το τελευταίο κομμάτι γης ανέγγιχτο από ανθρώπινες παρεμβάσεις επί χιλιετίες και έτσι οφείλει να διαφυλαχθεί».

Ο τετράγωνος Πύργος της Άσκρης (4ος αι. πΧ)

Η αξιοζήλευτη σπουδή

Όπως καταγγέλλει ο δήμαρχος κ. Ντασιώτης, έμαθε «ανεπίσημα την ύπαρξη του θέματος αυτού στο ΚΑΣ» και κατόπιν επιστολής του στη συνεδρίαση της 26ης Αυγούστου αποφασίστηκε η αυτοψία του χώρου. Μετά την αυτοψία στις 4 Σεπτεμβρίου, την ίδια ακριβώς μέρα το θέμα μπήκε στην ημερήσια διάταξη της επόμενης συνεδρίασης στις 8 Σεπτεμβρίου. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας σημείωσε στην έκθεσή της ότι το 2002 δεν είχε εγκρίνει εγκατάσταση αιολικού πάρκου σε άλλη θέση εντός της Κοιλάδας των Μουσών καθώς θα προκαλούσε «έμμεση βλάβη επ’ αυτού». Υπογράμμιζε επίσης ότι δέχεται πλήθος αντίστοιχων αιτημάτων σε ετήσια βάση από τα οποία προκύπτει ότι «όλοι οι ορεινοί όγκοι περιμετρικά της Κοιλάδας των Μουσών θα καλυφθούν με ανεμογεννήτριες, ενώ σε συνδυασμό με τις διανοίξεις οδοποιίας και τους αναγκαστικούς εκβραχισμούς η ευρύτερη περιοχή θα μετατραπεί σε έναν απέραντο εργοταξιακό χώρο». Επισημαίνει μάλιστα ότι «δεν αρνείται αδιακρίτως την εγκατάσταση αιολικών πάρκων στην περιοχή αρμοδιότητάς της, αντιθέτως γνωμοδοτεί θετικά όταν αυτά δεν επηρεάζουν αρνητικά τα μνημεία και το περιβάλλον τους».

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας στην εισήγησή της εκτιμούσε τη διαγραφόμενη κατάσταση: «Η εγκατάσταση μιας σειράς ανεμογεννητριών, οι οποίες θα “επικρέμονται” πάνω από τον αρχαιολογικό χώρο, δεν θα σώσουν αφενός το ενεργειακό πρόβλημα της περιοχής, αφετέρου, δε, θα αποτελέσουν το έναυσμα της περαιτέρω εκμετάλλευσης του αρχαιολογικού χώρου από ιδιώτες, τα αιτήματα των οποίων θα πρέπει επίσης –με την ίδια λογική– να ικανοποιηθούν».

Αναζητώντας τις εταιρείες που πήραν το πράσινο φως σκοντάφτει κανείς σε έναν κυκεώνα. Η Greenfield Wind του Παναγιώτη Πετρόχειλου που έλαβε άδεια την παραχώρησε τον Μάρτιο στη Wired Res. Ο ιδιοκτήτης εμφανίζεται να έχει συστήσει τη ΡΙΚΙΑ Ενεργειακή μαζί με τον αδερφό του Χρήστο που είναι γενικός διευθυντής στην κατασκευαστική kIEFER, που συνεργάζεται με μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, και στην κυπριακή Kiefer Investments, ενώ διαχειρίζεται τη CP & MES Φωτοβολταϊκά.

Για «κρυφές διαδικασίες» που ακολουθούνται από τις κρατικές υπηρεσίες και τις εταιρείες έκανε λόγο ο κ. Ντασιώτης, με τις οποίες επιδιώκουν να «παγιδεύσουν την τοπική αυτοδιοίκηση», σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «ζητούσαν από τον δήμο εντός ενός μηνός γνωμοδότηση στις 16 Μαΐου 2019, πριν από τις εκλογές. Ποιος θα έπαιρνε απόφαση ενώ το δημοτικό συμβούλιο θα άλλαζε; Πρόκειται για εμπαιγμό» καταγγέλλει.

Ο Πύργος της Άσκρας, φραγκικής περιόδου, στο βορειοανατολικό άκρο της Κοιλάδας των Μουσών

Αέρας κοπανιστός;

Ποια είναι τα οφέλη της αιολικής ενέργειας για να υποταχθεί η πολιτιστική κληρονομιά; Εκατό Γερμανοί καθηγητές και διανοούμενοι έθεσαν μια άλλη πτυχή, σημειώνοντας ότι η εν λόγω ικανότητα παραγωγής είναι συγκριτικά χαμηλή: η Γερμανία που διαθέτει πάνω από 5.000 ανεμογεννήτριες παράγει λιγότερο από το 1% της απαιτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Στη Νορβηγία τις μπλόκαραν οι μαζικές αντιδράσεις, ενώ στις ΗΠΑ έχουν απομείνει πλέον μεταλλικά κουφάρια να σκουριάζουν στις βουνοκορφές, καθώς η αποξήλωσή τους έχει καταστεί δαπανηρή.

Σύμφωνα με αποτελέσματα έρευνας από το Εργαστήριο Διατήρησης της Βιοποικιλότητας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με επιστημονική υπεύθυνη την αναπληρώτρια καθηγήτρια Βασιλική Κατή, οι ανεμογεννήτριες που ήδη βρίσκονται σε διάφορα στάδια αδειοδότησης για περιοχές εκτός Natura επαρκούν για να υπερκαλυφθεί κατά δύο έως τρεις φορές ο εθνικός στόχος για το 2030. Εντούτοις, εκκρεμεί η αδειοδότηση για άλλες περίπου 5.500 ανεμογεννήτριες μέσα σε προστατευόμενες περιοχές.

Κανδήλι – Εύβοια

Στο φόρουμ του Kireas.org δημοσιεύτηκε κείμενο που αναδεικνύει την κατάσταση της δυτικής πλευράς του όρους Κανδήλι. Το κομμάτι αυτό του Κανδηλίου έχει έκταση 9.000 στρέμματα και έχει χαρακτηριστεί καταφύγιο άγριας ζωής (Υ.Α. 944/Β/76). Η υπάρχουσα νομοθεσία προβλέπει την προστασία τέτοιων καταφυγίων από τους κινδύνους που αναφέρονται παρακάτω. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το νόμο 2637/98 (άρθρο 57 & 7  και  8 ) ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας μπορεί με απόφαση του να απαγορεύσει την βοσκή. Η Δασική Υπηρεσία έχει την δυνατότητα «να προγραμματίζει και να εκτελεί ειδικά έργα βελτίωσης του βιοτόπου των καταφυγίων άγριας ζωής και έργα ικανοποίησης των οικολογικών αναγκών του βιολογικού κύκλου των ειδών της άγριας πανίδα και ιδίως αναδάσωση, δημιουργία και ανάπτυξη ζωνών φυτικής βλάστησης». Ο σύλλογος Περιβάλλον και Πολιτισμός του Δήμου Κηρέως έστειλε την επιστολή προς δημοσιοποίηση για να κινήσει το ενδιαφέρον των αρμοδίων υπηρεσιών να ελέγξουν την κατάσταση της περιοχής και να ξεκινήσουν τις διαδικασίες για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας. Παρατίθεται το κείμενο της επιστολής:

«Έτυχε να διαβάσω ένα βιβλίο με τίτλο «μια νήσος στην Ελλάδα», συγγραφέας του εν λόγω έργου είναι η κυρία Barbro Noel-Baker της γνωστής οικογένειας, εκδότες αυτού του εγχειρήματος είναι «οι εκδόσεις των φίλων», μεταξύ του απίστευτου όγκου πληροφοριών που διοχετεύονται υπό την μορφή ιστορικής πραγματείας και νουβέλας πληροφορήθηκα εγγράφως πως το όρος Κανδήλι του 19ου αιώνα και μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα ήταν ένας παραμυθένιος τόπος που ήταν καλυμμένος με αδιαπέραστα δάση φυλλοβόλων και αειθαλών δέντρων. Αυτό που μου κέντρισε το ενδιαφέρον ήταν η περιγραφή της πλευράς του όρους η οποία δεν είναι ορατή στους πολλούς, δηλαδή η δυτική του πλευρά η προς τον Ευβοϊκό γειτνιάζουσα. Ήταν μια καταπράσινη και δυσπρόσιτη Εδέμ στην οποία ζούσαν ελάφια και αγριογούρουνα καθώς και πλήθος άλλων ζώων που σήμερα ακούμε μόνο από τις διηγήσεις των γερόντων. Εικάζω χωρίς να είμαι ειδικός ότι επρόκειτο πραγματικά για ένα παρθένο ανέγγιχτο οικοσύστημα απο το οποίο δεν απουσίαζε κανένας κρίκος-ούτε θηρευτής ούτε θήραμα.

Δεν έχασα χρόνο και έσπευσα να εξερευνήσω αυτή την δυσπρόσιτη πλευρά του Μακίστου, βέβαια οι πληροφορίες που είχα από σύγχρονους ορειβάτες του ΕΟΣ Ελευσίνας καθώς τυχαίνει να είμαι φίλος του συλλόγου δεν παρέπεμπαν στην Εδέμ του παρελθόντος αλλά σε ένα «διαολοβούνι» του παρόντος όπως μου δήλωσε κάποιος φίλος που έτυχε να έχει κάνει την διάσχιση του όρους αλλά που δεν αποτόλμησε την κατάβαση στον Ευβοϊκό.

Η κατάσταση ήταν όντως απελπιστική, όλη η δυτική πλευρά ήταν υπό κατάρρευση δεν υπήρχαν παρά μόνο αραιές δεντροστοιχίες που πάσχιζαν να πιαστούν από λίγη στερεή γη, έμαθα πως κάποια μεγάλη φωτιά το 80 είχε κατακάψει όλη την πλευρά και σαν να μην έφτανε αυτό υπήρχαν και ορδές κατσικιών που θέριζαν στην κυριολεξία την όποια μορφή βλάστησης προσπαθούσε να στεριώσει ανάμεσα στα βράχια και τις σάρες!

Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατάβασή μου από το σημείο μεταξύ δρακότουρλας και κούρβελου μέχρι και τον Ευβοϊκό περίπου στη θέση κοκκαλάκι είχε χρονική διάρκεια μιάμισης ώρας κι αυτό επειδή το έδαφος ήταν τόσο σαθρό ώστε ήταν σαν να κατεβαίνω κυλιόμενες σκάλες, η δε ανάβαση ακριβώς από την ίδια πορεία μου στοίχισε έξι ώρες καθώς κι ένα ορειβατικό σακίδιο, το οποίο και θυσίασα στο βουνό αφού οποιοδήποτε πρόσθετο βάρος λειτουργούσε μάλλον αποτρεπτικά.

Ο κίνδυνος της κατολίσθησης ήταν συνεχής λόγω της συνεχούς μετακίνησης των κατσικιών, πολλές πέτρες περνούσαν ξυστά δίπλα μου τόσο κατά την κατάβαση όσο και κατά την ανάβαση…

Η αλλοτινή Εδέμ έχει παραδώσει την θέση της σε ένα σεληνιακό τοπίο, πρόκειται ασφαλώς για μια ακόμη ανοιχτή πληγή που έχουμε προξενήσει στον πολύπαθο Μάκιστο της αρχαιότητας. Δυστυχώς μετά λύπης μου διαπίστωσα για ακόμη μια φορά πως κανένας από αυτούς που θα έπρεπε να έχουν δει την κατάσταση αυτή στην οποία έχει περιέλθει το βουνό μας δεν την έχουν δει.

Χωρίς να είμαι ειδικός σε αυτά τα θέματα θα ήθελα να κάνω το δικηγόρο του διαβόλου και να εικάσω για ακόμη μια φορά, μήπως θα έπρεπε να απαγορευτεί η βόσκηση στο συγκεκριμένο τμήμα του βουνού; Μήπως οι υπάλληλοι του δασαρχείου έπρεπε να έπαιρναν τα βουνά!».

πηγή: http://www.servitoros.gr/news/view.php/25794/